
Πού τρώνε οι ντόπιοι, ή οι επισκέπτες που αποφεύγουν το τουριστικό φολκλόρ; Πού σερβίρεται το καλύτερο αρνάκι, πού βρίσκουμε ντακάκι με αχινό, και πού αξίζει να σπαταλήσουμε τη μέρα μας χαζεύοντας τον ουρανό πάνω από μια ξυλόφουρνη μελιτζάνα; Από τη γαστρονομική Κρήτη των πολυτελών retreats, τον ατμοσφαιρικών εστιατορίων και δημιουργικών σεφ, μέχρι την άλλη, των ταβερνών με την τσικουδιά στο ποτήρι, τη λιτότητα της πρώτης ύλης στο πιάτο και το ζεστό χαμόγελο της θερμής φιλοξενίας στο πρόσωπο, αυτά είναι τα τραπέζια που δεν πρέπει να χάσεις αυτό το καλοκαίρι στη δυτική Κρήτη.
Χανιά
Almyvita, στο Παλιό Λιμάνι
Με φόντο ένα από τα ομορφότερα ηλιοβασιλέματα της Κρήτης και με χάζι στη γραφική περατζάδα στο λιμάνι των Χανίων, το εστιατόριο του suites hotel "Mira Vita" απλώνει τα τραπέζια του σε σικάτο ντεκ απέναντι απ’ τη θάλασσα κι έχει κοσμοπολίτικη φινέτσα στη σχεδιαστική του ούγια, τόσο στον εξωτερικό, όσο και στον φωτεινό, λουσάτο εσωτερικό του χώρο.

Αίσθηση λαμπερής πολυτέλειας φέρνει στο πιάτο και η κουζίνα, με τον σεφ Σωτήρη Ματσούκα να υλοποιεί πιάτα του Έκτορα Μποτρίνι, που ισορροπούν ανάμεσα στην ελεύθερη ανάγνωση της ελληνικής παράδοσης και την ελεύθερη δημιουργικότητα του πολυβραβευμένου ιταλοκερκυραίου σεφ. Δοκιμάστε το χτένι με κρέμα ταραμά και beurre blanc, ή τα κόκκινα λινγκουίνι με κεράσι και μετσοβόνε, αλλά σημειώστε και το αρνάκι με υφές μελιτζάνας και γιαούρτι ως ένα από τα πιο πετυχημένα signature πιάτα του σεφ. Τα επιδόρπια κινούνται σε αντάξιο υψηλό επίπεδο, ενώ σημαντική δουλειά γίνεται και στη λίστα κρασιών.
Argentina, στο Κολυμπάρι
Οικογενειακή ψαροταβέρνα με κοσμική αύρα, η "Αρτζεντίνα" έχει φήμη σ’ όλη τη δυτική Κρήτη, χάρη στην έφεση της οικογένειας Καπενεκάκη στη συγκέντρωση εξαιρετικής θαλασσινής πρώτης ύλης. Με δικά τους ιχθυοπωλεία σε κομβικά σημεία του νομού Χανίων, έχουν πρόσβαση σε διαλεχτά θαλασσινά και ψάρια, τα οποία μετατρέπονται σε μαστόρικα παραδοσιακά, ή και πιο μοντέρνα πιάτα στη μαγειρική έδρα τους στο Κολυμπάρι: εκεί όπου η "Αρτζεντίνα" τους απλώνει τα τραπέζια της στο πλήρως ανανεωμένο λιμάνι, με θέα στη θάλασσα και τη φαρδιά αμμουδιά πιο πέρα.

Η κουζίνα, με τον σεφ Γιώργο Καπενεκάκη για καπετάνιο της, συνδυάζει βαθιάς νοστιμιάς τοπικές σπεσιαλιτέ, όπως ο ροφός γιουβετσάδα με δενδρολίβανο, ή η στείρα κοκκινιστή με σέλινα, με πιο κλασικά ψαρομαγειρέματα σε σχάρα και τηγάνι, αλλά και μερικούς σκαμπρόζικους νεοτερισμούς, σαν τα ντακάκια με αχινό και φύκια, ή τα σπαγγέτι καλαμαριού.
Istio, στο Onar Seaside Lounge στο Ακρωτήρι
Τα τραπέζια του απλώνονται στα διαφορετικά επίπεδα που έχουν διαμορφωθεί σε μια βραχώδη πλαγιά της παραλίας του Λουτρακίου Χανίων, προσφέροντας πανοραμική θέα στον κόλπο. Το Istio είναι το εστιατόριο του ολοκαίνουριου συγκροτήματος Onar που διαμορφώθηκε στην περιοχή με σεβασμό στις υφές, τα υλικά, τα χρώματα και την αισθητική του φυσικού τοπίου, και περιλαμβάνει ακόμα beach bars, lounge areas και (σύντομα) και μία σειρά από πολυτελείς κατοικίες.

Την επιμέλεια του μενού έχει ο Λευτέρης Λαζάρου, ενώ στην κουζίνα του εστιατορίου βρίσκεται ο chef Νίκος Τσώτας. Το μενού προσανατολίζεται σε σύγχρονες γεύσεις, χρησιμοποιώντας ως βάση προσεκτικά επιλεγμένα υλικά από την Κρήτη – και όχι μόνο. Αξίζει να δοκιμάσετε το φιλέτο τσιπούρας σε λεπτές φέτες προζυμένιου ψωμιού, ή τη ροφομακαρονάδα με κιμά γαρίδας και ντοματίνια φούρνου.
Λεβέντης, στον Άνω Σταλό
Εξίσου αγαπημένο από επισκέπτες και μόνιμους κατοίκους του νησιού, το εστιατόριο των αδερφών Χατζημανωλάκη στον Άνω Σταλό είναι προορισμός όχι μόνο για τη μεγάλη βεράντα με την καταπράσινη θέα στη γη της Κρήτης, αλλά και για την πολύ καλή του κουζίνα. Αυθεντικά κρητικά πιάτα βασισμένα σε εξαιρετικές πρώτες ύλες, είτε από τα μποστάνια, τα κοτέτσια και τα κοπάδια της οικογένειας, είτε από επιλεγμένους παραγωγούς της περιοχής, συνθέτουν εδώ μια ωδή στην κρητική παράδοση, που πλουτίζεται με γκάμα από χειροποίητες παρασκευές (ξινόχοντρος, χυλοπίτες, στάκα, τυριά, καπνιστά).
Ο κατάλογος είναι πλούσιος, ξεκινήστε όμως από στάνταρτς όπως τα καλιτσούνια, το τσιγαριαστό λεμονάτο κουνέλι ή το αρνάκι με μπάμιες απ’ τον ξυλόφουρνο, ενώ προσοχή αξίζει και στη λίστα κρασιών με επιλεγμένες ετικέτες από τον κρητικό, ή τον ευρύτερο ελληνικό αμπελώνα, αλλά και μπύρες της κρητικής μικροζυθοποιΐας.
Μηλιά, στο ξεν. "Milia Mountain Retreat"
Οικολογία, βιολογική καλλιέργεια αλλά και σπιτική νοστιμιά ιδωμένη με μοντέρνο βλέμμα, συνθέτουν τη γαστρονομική πρόταση αυτού του ξεχωριστού εστιατορίου, στην καρδιά της πρότυπης εμπειρίας φιλοξενίας που προσφέρει το "Milia Mountain Retreat". Ψηλά στο βουνό, αγκαλιασμένο από αιωνόβιες βελανιδιές και σκεπασμένο με το πέπλο της γαλήνης του πυκνού δάσους, στηρίζει το μενού του σε αγνές πρώτες ύλες, μαζεμένες απ’ τα γύρω χωριά, τις οποίες o σεφ Βασίλης Μακράκης μεταχειρίζεται συνδυάζοντας παράδοση και νεοτερισμό, με αργό μαγείρεμα στη φλόγα, τον καπνό και τον ξυλόφουρνο.

Έτσι, τα φασόλια με τα μάραθα μεταμορφώνονται σε αρωματική μαραθόπιτα με κρέμα από μαυρομάτικα, το κουνέλι στιφάδο γίνεται κροκέτα με κρέμα από κρεμμύδια και αφρό από τα συκωτάκια του, ενώ το σιγομαγειρεμένο μοσχαράκι συνοδεύεται από κρέμα και τσιπς μελιτζάνας, με σάλτσα από τα κόκκαλα αρωματισμένη με κύμινο. Αξιόλογη δουλειά και στην οινοποίηση, με δικές τους ετικέτες από Ρωμέικο και άλλες τοπικές ποικιλίες.
Χρυσόστομος, στα Νεώρια
Στο παλιό λιμάνι των Χανίων, στην Ανατολική Τάφρο, ο Χρυσόστομος είναι ένας από τους διαχρονικά αγαπημένους προορισμούς ντόπιων και επισκεπτών της πόλης που θέλουν να έχουν μια αυθεντική γεύση παραδοσιακής Κρητικής κουζίνας.

Σε έναν απλό χώρο, με αναφορές στην Κρήτη και τις εικόνες της, ο Χρυσόστομος Ορφανουδάκης προτείνει γεύσεις που είναι χαραγμένες στη συλλογική μνήμη όλων: μαραθόπιτες και καλιτσούνια, χοχλιοί γιαχνοί και χανιώτικο μπουρέκι, και βέβαια η προβατίνα στη λαδόκολλα με φέτα και σκόρδο, ένα από τα πιάτα που με σημερινούς όρους, σίγουρα θα χαρακτηρίζονταν "signature".
Βοτανικός Κήπος, στις Φουρνές
Σε μια έκταση 200 στρεμμάτων, πάνω από το χωριό Φουρνές, στις πλαγιές των Λευκών Ορέων, βρίσκεται ο Βοτανικός Κήπος Κρήτης. Στη γη του καλλιεργούνται φυτά από τρεις διαφορετικές κλιματικές ζώνες του πλανήτη, τα μάνγκο και οι γιαπωνέζικες σταφίδες βρίσκονται δίπλα στο δίκταμο και τις πορτοκαλιές. Ο Βοτανικός Κήπος είναι το προσωπικό όραμα του δημιουργού του Πέτρου Μαρινάκη ο οποίος ζει στην περιοχή, και μετά από μία καταστροφική πυρκαγιά το 2003, θέλησε να της ξαναδώσει ζωή. Στο κεντρικό κτίριο του κήπου βρίσκεται και ο χώρος του εστιατορίου με τα τραπέζια του να απλώνονται σε μια ευρύχωρη, άνετη βεράντα που προσφέρει πανοραμική θέα στις γύρω πλαγιές. Στην κουζίνα, η Αργυρώ Σταματάκη μαγειρεύει απλά, με πολύ καλή – τοπική – πρώτη ύλη. Αξίζει να δοκιμάσετε χειροποίητα μαραθοπιτάκια στο σάτσι, το παραδοσιακό "συμπεθεριό" με διάφορα λαχανικά στο φούρνο, αλλά και αρνί με μαντζουράνα και μαλοτύρα.
Ρέθυμνο
Αλέκος, στους Αρμένους
H ταβέρνα του Σήφη Φραγκιαδάκη κρατά τους Αρμένους ζωντανούς στο γαστρονομικό χάρτη της Κρήτης υμνώντας τη λιτότητα της τοπικής κουζίνας, αλλά και την υπεροχή της εξαιρετικής πρώτης ύλης που παράγει ο τόπος.
Είτε στη γραφική σάλα και τη μικρή περίκλειστη αυλή της ταβέρνας του, είτε στη φωτεινή, άνετη πίσω βεράντα με την οποία έχει αυγατίσει το καθιστικό του τελευταία, όπου κι αν καθίσετε εδώ θα απολαύσετε κρητική κουζίνα του νοικοκυριού, με συνταγές εν πολλοίς βασισμένες στο συνταγολόγιο της γιαγιάς του ιδιοκτήτη, καμωμένες με μεράκι, αγάπη και κηπευτικά είτε από το ιδιόκτητο μποστάνι, είτε από επιλεγμένους παραγωγούς. Τα ποιοτικά κρέατα λάμπουν σε συνταγές όπως το κουνέλι με δεντρολίβανο και το αρνάκι με μελιτζάνες, ενώ καλή δουλειά γίνεται και στη σχάρα, με παϊδάκια και μπιφτέκια να πρωταγωνιστούν.
Avli, στην παλιά πόλη
Σε έναν γραφικό πεζόδρομο της παλιάς πόλης του Ρεθύμνου, στη μέση ενός συμπλέγματος βενετσιάνικων κτιρίων του 16ου αιώνα βρίσκεται η "Αυλή". Καταπράσινη, με τραπέζια τοποθετημένα σε διαφορετικά επίπεδα και διακόσμηση που αντλεί από διαφορετικές εποχές και αισθητικά ρεύματα, η Αυλή είναι ένας χώρος με ιδιαίτερο χαρακτήρα στο κέντρο της πόλης που αγαπούν τόσο οι ντόπιοι όσο και οι επισκέπτες της.

Στην κουζίνα ο chef Βασίλης Λεωνίδου αξιοποιεί τοπικά υλικά και παραδόσεις με σύγχρονη ματιά. Αξίζει να δοκιμάσετε τα χόρτα με λούπινα, παπούλες, μανιτάρια και αφρό αυγολέμονο, τη χανιώτικη κόκκινη γαρίδα με σάλτσα από ελιά, αλλά και τον τράγο που σιγομαγειρεύεται για 7 ώρες και σερβίρεται με φασολάκια και κρέμα ανθότυρο.
Cretamos, στο ξεν. "The Royal Senses"
Το γαστρονομικό εστιατόριο του ξενοδοχείου Royal Senses Resort & Spa βρίσκεται σε ένα προνομιακό σημείο όπου απολαμβάνει απρόσκοπτη, εντυπωσιακή θέα στο ηλιοβασίλεμα και μια ιδιαίτερα ευχάριστη ησυχία – όχι συνηθισμένη για ένα πολυσύχναστο resort. Τα πιο προνομιακά τραπέζια είναι σαφώς εκείνα που περιβάλλονται από νερό, για την ακρίβεια που μοιάζουν "μισοβυθισμένα" στο νερό.

Την επιμέλεια του μενού στο Cretamos έχει ο βραβευμένος με Χρυσό Σκούφο chef Παύλος Κυριάκης, ενώ στην κουζίνα μαγειρεύει ο chef Παναγιώτης Φέζο. Θα δοκιμάσετε μια φροντισμένη, σύγχρονη προσέγγιση της ελληνικής κουζίνας, με αφετηρία συνταγές όπως το μαστέλο Σίφνου και εξαιρετικές πρώτες ύλες από διάφορες περιοχές της Ελλάδας, που δίνουν πιάτα όπως οι εξαιρετικές γαρίδες Κοιλάδος με κόλιανδρο, ταραμά από λάδι σχοινόπρασου και ραπανάκι.
Elaia, στο ξεν. " Kapsaliana Village Hotel"
Αγκαλιασμένα από φουντωτές πρασινάδες και δέντρα, τα κομψά στρωμένα τραπέζια, απλωμένα στα διάφορα επίπεδα της ρομαντικής αυλής, δημιουργούν ατμοσφαιρικό σκηνικό απόλυτα εναρμονισμένο με το πολύ ξεχωριστό ξενοδοχείο "Kapsaliana Village", που δίνει νέα ζωή στα αναστηλωμένα οικήματα του χωριού Καψαλιανά, κοντά στη Μονή Αρκαδίου.

Η κουζίνα έχει την υπογραφή του βραβευμένου σεφ Σωτήρη Ευαγγέλου, ο οποίος παρουσιάζει εδώ τη γνώριμη πληθωρική του εκδοχή των ελληνικών γεύσεων, με αρκετά από τα προϊόντα του να προέρχονται από τα μποστάνια του ξενοδοχείο. Το μενού, που εκτελεί με γαλαντομία στις γεύσεις ο νεαρός Νίκος Χατζησαβίδης, ξεδιπλώνεται μέσα από πιάτα όπως το χειροποίητο ραβιόλι με κρητικά τυριά και σάλτσα από ψητή ντομάτα, το αρνίσιο κότσι με πουρέ μελιτζάνας και σάλτσα αρνιού, ή το σιγομαγειρεμένο χοιρινό (καπρικό στα λεμονόφυλλα) με σκορδάτο πουρέ, ενώ αξιοπρόσεχτη είναι και η λίστα κρασιών, που τιμά τον ελληνικό αμπελώνα.
Hasika, στην παλιά πόλη
Χάσικος στο γλωσσικό ιδίωμα των Ελλήνων της Μικράς Ασίας είναι ο εκλεκτός, ο καθαρός. Γι’ αυτό και ο ιδιοκτήτης Μιχάλης Χάσικος ονόμασε το εστιατόριο του "Χάσικα". Στα τραπέζια τους, που απλώνονται στη σκιά ενός γραφικού, ήσυχου πεζόδρομου της παλιάς πόλης του Ρεθύμνου, τα Χάσικα σερβίρουν πιάτα που έχουν τις ρίζες τους σε γεύσεις αγαπημένες κυρίως της Κρήτης αλλά και ολόκληρης της Ελλάδας.

Μια πολύ δημιουργική ματιά στις παραδόσεις μας που τις φέρνει στο σήμερα με εξαιρετικό τρόπο. Θα χαζέψετε την – ενδιαφέρουσα όλες τις ώρες – περατζάδα και θα δοκιμάσετε πιάτα αυθεντικά και πραγματικά νόστιμα, όπως οι τηγανιτές σουπιές με το μελάνι τους και μους ταραμά, οι γαρίδες σαγανάκι και τα σουτζουκάκια θαλασσινών στιφάδο.