Παμπάλαιες αλλά και πολύ σύγχρονες ιστορίες για την τροφή – ή αλλιώς τροφή για σκέψη, που δίνει γνώση και συνειδητοποίηση σε ένα νόστιμο τηλεοπτικό παραμύθι για όλους.
Ποια νομίζετε ότι είναι τελικά η σπουδαιότερη μορφή ενέργειας; Όπως λέει και ο φίλος του Ferran Adria και διακεκριμένος σεφ Jose Andres, ακόμη κι αν δεν έχεις βενζίνη, μπορείς να πας και με τα πόδια στη δουλειά σου, χωρίς το φαγητό και την ενέργεια που μας δίνει όμως, είμαστε ένα τίποτα… Φιλοσοφημένες κουβέντες, από αυτές που δεν συναντάς συχνά στην τηλεόραση και καρυκεύουν την καινούργια εκπομπή του National Geographic Channel «EAT: The story of food». Μήπως τελικά το φαγητό είναι το κίνητρο πίσω από σχεδόν όλα όσα έχουμε καταφέρει ως είδος και παρόλα αυτά ένα από τα πιο αδικημένα κομμάτια της Ιστορίας;
Γνωρίζετε λ.χ. ότι ο πρώτος ακτιβισμός, το πρώτο μποϊκοτάζ προϊόντος από καταναλωτές, ξεκίνησε το 1791 με την απόρριψη του αιτήματος κατάργησης της δουλείας από το αγγλικό κοινοβούλιο; Τότε 300.000 Εγγλέζοι πολίτες αρνήθηκαν να αγοράσουν τη «σκλαβοζάχαρη» που είχε παραχθεί σε φυτείες ζαχαροκάλαμου του Νέου Κόσμου από ανθρώπους που δούλευαν, ζούσαν και πέθαιναν σε άθλιες συνθήκες. Να γιατί αυτή η σειρά κρύβει διαμαντάκια γνώσης και συνειδητοποίησης που δεν τα έχουμε υποψιαστεί καν. Η ιστορία της τροφής, όπως καταλαβαίνετε, είναι θέμα που δεν μπορεί να εξαντληθεί σε έξι ωριαία επεισόδια («Οι καινοτόμοι του φαγητού», «Σαρκοφάγα», «Ζαχαρώδη», «Θαλασσινά», «Ένοχες απολαύσεις», «Τα συστατικά της ζωής» οι τίτλοι), αλλά έχει τεράστιο ενδιαφέρον. Κυρίως όταν πηγαινοέρχεται ανάμεσα στο παρελθόν και το σήμερα αλλάζοντας οπτικές γωνίες.
Μαθαίνεις, ας πούμε, γιατί σφάζονται οι πολυεθνικές εταιρείες για το παγκόσμιο stomach share, όρο του μάρκετινγκ που περιγράφει ψυχρά κι επιστημονικά την οικονομίστικη αντιμετώπιση της διατροφής, και γιατί προσπαθούν συχνά με πολύ βίαιες μεθόδους επεξεργασίας των φρέσκων υλικών να τα κάνουν όσο το δυνατόν ελκυστικότερα. Ευτυχώς και δυστυχώς, η επιστήμη έχει προχωρήσει τόσο πολύ, που χρησιμοποιώντας τεχνολογίες όπως ο χρωματογράφος αέριας μάζας, ο οποίος εφευρέθηκε για άλλους σκοπούς την εποχή του Ψυχρού Πολέμου, μπορεί να αναλυθεί με θαυμαστή ακρίβεια από ποιες ενώσεις αποτελείται π.χ. το άρωμα της φράουλας, να ανασυντεθεί από το μηδέν στο εργαστήριο και να χρησιμοποιηθεί για να αρωματιστούν εδώδιμα προϊόντα. Είναι τόσο αναπτυγμένη πλέον η βιομηχανική νοοτροπία στην αντιμετώπιση της τροφής, που τα διαθέσιμα αρώματα ξεπερνούν κάθε φαντασία – φτιάχνεται ακόμη και «γεύση wok» για να δοθεί αυτή η αίσθηση σε φαγητά που δεν έχουν περάσει καν από το κινέζικο τηγάνι!
Το «EAT: The story of food» μας φέρνει σε επαφή και με τις μόδες, όπως η νέα αμερικάνικη γευστική υστερία που ακούει στο όνομα «cronut». O εξαιρετικά δημιουργικός Γάλλος ζαχαροπλάστης Dominique Ansels είχε τη φαεινή να διασταυρώσει τα donuts με τα croissants και η εφεύρεσή του χαλάει κόσμο. Διαπιστώνεις τη δύναμη που έχουν αλλά και τη δημιουργικότητα με την οποία μπορούν να ποτίζουν το παγκόσμιο γευστικό τοπίο νέες δυνάμεις όπως οι food bloggers. Βλέπουμε τον διάσημο Mathew Ramsey να φτιάχνει porn burger (αυτό είναι το όνομα του blog του) με γκουρμέ υλικά, π.χ. λιωμένο Gruyere, σάλτσα ντεμιγκλάς με μαύρη τρούφα, burger από βοδινό που έχει βοσκήσει μόνο χορτάρι, μαρμελάδα κολοκύθας και κρεμμυδιού και παντζάρια τουρσί – όλα μέσα σε τραγανό τυρόψωμο. Κάποιες φορές ο τρόπος με τον οποίο η εκπομπή προσεγγίζει ευαίσθητα και ιδιαίτερα σοβαρά θέματα, όπως ο αειφόρος τρόπος ψαρέματος, είναι πολύ έξυπνος.
Παίρνει συνέντευξη από ερασιτέχνες ψαράδες, που γι’ αυτούς η σημασία και η χαρά της ψαριάς είναι μεγάλες και ας έχει ως επί το πλείστον ταπεινά ψάρια. Μιλάει στη συνέχεια για την trash bouillabaisse, όπως την αποκαλούν κάποιοι, κι εκθειάζει τελικά την παραδοσιακή της γεύση, η οποία στηρίζεται ακριβώς στη μεγάλη ποικιλία ψαριών και οστράκων. Μένουν έτσι έκθετοι όσοι έχουν σε εκτίμηση μόνο τη λεγόμενη αριστοκρατία των θαλασσών και με την εξοντωτική αλίευση του τόνου και άλλων ιχθύων οδηγούν σε καταστροφικά για την αειφορία αποτελέσματα. Σε περίπτωση, πάλι, που έχετε την απορία αν οι μεγάλοι σεφ τρώνε junk food, θα πάρετε τολμηρές απαντήσεις όχι μόνο σε αυτήν την ερώτηση αλλά και στο γιατί αυτό το φαγητό οδηγεί σε αρκετές περιπτώσεις σε εξάρτηση και η παιδική βουλιμία θερίζει στην Αμερική.
Θέλοντας να τιμήσει τους καινοτόμους της γαστρονομίας, το «EAT: The story of food» αφιέρωσε μεγάλο τμήμα επεισοδίου του στον Αύγουστο Εσκοφιέ, τον μεγάλο σεφ που εκδημοκράτισε τη γαλλική κουζίνα καταγράφοντας πρώτος αυτός συστηματικά τις συνταγές της από το τέλος του 19ου αιώνα και ανοίγοντας ουσιαστικά το δρόμο για τη restaurant business όπως την ξέρουμε σήμερα.
Ίσως όμως μία από τις σημαντικότερες διαστάσεις του φαγητού είναι κοινωνική. Είναι η αιτία για μερικές από τις καλύτερές μας στιγμές και σίγουρα από τις πιο σημαντικές του πολιτισμού μας, καθώς γύρω από το τραπέζι μοιραζόμαστε εμπειρίες, ανταλλάσσουμε ιδέες, επικοινωνούμε, μαθαίνουμε. Το τραπέζι είναι το τελευταίο οχυρό της κοινωνικότητάς μας και το οικογενειακό γεύμα, το οποίο απειλείται από τους ασφυκτικούς ρυθμούς της σύγχρονης ζωής, είναι καιρός να γίνει αδιαπραγμάτευτη αξία. Η σειρά προβάλλεται στο National Geographic Channel στην Ελλάδα μέσω Nova, OTE TV, hol και Cyta Hellas τις Δευτέρες, ενώ επαναλαμβάνεται και άλλες ημέρες της εβδομάδας.
