Έκρηξη, επανάσταση, τρελή δημοφιλία… είναι μερικές μόνο από τις λέξεις που αποδίδουν αυτό που συμβαίνει στο παγκόσμιο γήπεδο του φαγητού δρόμου. Οι streetfoodάδες του πλανήτη ξεσαλώνουν τα τελευταία τρία χρόνια, αλλά υπάρχουν σημαδιακές εξελίξεις που δείχνουν ότι προετοιμάζεται μεγάλο μπουμ σ’ αυτό το πεδίο της γεύσης. Καταγράφουμε νέες φάσεις από τον κόσμο και την Ελλάδα για να ετοιμαστούμε για τα νοστιμότερα…
Eίναι πανθομολογούμενο και περίβλεπτο σε πάμπολλα sites και σελίδες κοινωνικής δικτύωσης ότι η άνοδος του street food παίρνει διαστάσεις τσουνάμι σ’ ολόκληρο τον πλανήτη. Αυτό συμβαίνει κυρίως επειδή ο κόσμος ξεκόλλησε από το κλισέ ότι το φαγητό δρόμου είναι μια κατάσταση με την οποία συμβιβαζόμαστε για να θρέψουμε το σαρκίο μας, αλλά δεν την έχουμε και σε πολλή εκτίμηση.
Πλέον το street food κερδίζει παγκόσμια αναγνώριση ως μια μορφή γευστικής κουλτούρας που διαδίδει εθνικά παραδοσιακά εδέσματα και δίνει ταυτόχρονα την ευκαιρία σε σεφ να κάνουν τις γκουρμεδιές τους. Σε Ευρώπη και Αμερική το είδος εξελίσσεται σε καυτή μόδα που εξαπλώνεται με πολύ δυναμικό τρόπο δημιουργώντας νέα ήθη και έθιμα στο σύγχρονο γαστρονομικό τοπίο.
Food Truck signé Peugeot
Ακόμη και βαριά ονόματα της βιομηχανίας διαβλέπουν τη lifestylίστικη δύναμη του street food και κάνουν πρωτοποριακές κινήσεις μάρκετινγκ. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η Peugeot και το Food Truck της, που λανσαρίστηκε τον Απρίλιο του 2015 και φέρνει τα πάνω κάτω στο πεδίο του υπαίθριου φαγητού. Έχουμε δει και χειροκροτήσει δεκάδες πανέμορφες καντίνες σε πολλά μέρη του κόσμου. χαρούμενες ιδιοκατασκευές που ξετυλίγουν ένα πολύχρωμο ψηφιδωτό και αποτελούν δυναμικό και αναπόσπαστο κομμάτι της street food culture. Το εντυπωσιακό Food Truck της Peugeot, όμως, σηματοδοτεί για πρώτη φορά την είσοδο ενός κολοσσού της αυτοκινητοβιομηχανίας σ’ ένα κατεξοχήν αυθόρμητο και αυτοσχεδιαστικό επιχειρείν.
Αυτό σημαίνει, πρώτον, ότι το street food είναι δυναμική ανερχόμενη τάση που εντάσσεται με progressive τρόπο στη ζωή μας και, δεύτερον, ότι πρόκειται πλέον για εδραιωμένη επιχειρηματικότητα με λαμπρό μέλλον. Έτσι η Peugeot, που, απ’ ό,τι φαίνεται, αφουγκράζεται τις σύγχρονες τάσεις, επιλέγει να δράσει πρωτοποριακά βάζοντας τη σφραγίδα της στις εξελίξεις. Το Food Truck, που σχεδιάστηκε από το Design Lab της γαλλικής εταιρείας, στον αντίποδα του ατσούμπαλου, εισάγει με τις ωραίες γραμμές του την έννοια του urban chic στις καντίνες.
Ακόμη και βαριά ονόματα της βιομηχανίας διαβλέπουν τη lifestylίστικη δύναμη του street food και κάνουν πρωτοποριακές κινήσεις μάρκετινγκ. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η Peugeot και το πρωτοποριακό Food Truck της.
Η μαγεία του όμως ξεδιπλώνεται καθώς «σπάει» και χωρίζεται στην κουζίνα, στο χώρο της εστίασης και στο χώρο παρασκευής καφέ και πώλησης ποτών. Η κουζίνα είναι εξοπλισμένη με 4 μάτια induction, φριτέζα και δύο ψυγεία. Μια οθόνη 46 ιντσών μεταφέρει όλη τη δράση των σεφ για να μας ανοίγει ακόμη περισσότερο την όρεξη, ενώ στα ηχεία μεταφέρεται ενισχυμένο το τσιτσίρισμα του μαγειρέματος – και όχι μόνο, αφού σ’ αυτό το μαγικό φορτηγάκι έχει προβλεφθεί ακόμη και DJ booth για πάρτι καταστάσεις!
Στο σχεδιασμό του έχει προβλεφθεί επίσης σύστημα συλλογής και ανακύκλωσης σκουπιδιών, έτσι ώστε όταν φεύγει να αφήνει το χώρο όπως τον βρήκε. Έκανε την πρεμιέρα του EXPO του Μιλάνου, όπου παρκάρισε στο γαλλικό περίπτερο και μάζεψε ουρές μπροστά του, ενώ στις 14 Ιουλίου έστησε φάση στη Βαστίλη με την ταλαντούχα υγιεινίστρια σεφ Angèle Ferreux-Maeght και τους DJ Breakbot & Friends.
Το βασίλειό μου για μια καντίνα!
Είναι δεκάδες, εκατοντάδες ίσως οι σεφ που ονειρεύονται να περάσουν για ένα stage από τις κουζίνες του «Noma» στην Κοπεγχάγη, προκειμένου να πάρουν μια ιδέα τού τι σημαίνει υψηλή σκανδιναβική κουζίνα στο εστιατόριο που έχει ανακηρυχθεί τρεις φορές καλύτερο στον κόσμο. Όταν λοιπόν κάποιος δουλεύει επί 5 χρόνια στο team των προνομιούχων στενών συνεργατών του René Redzepi και αφήνει το πόστο του για ν’ ανοίξει καντίνα, στους περισσότερους φαίνεται ακατανόητο. Αυτό συνέβη με τη ζαχαροπλάστρια του κορυφαίου δανέζικου ρεστοράν Rosio Sanchez, που άνοιξε τη μεξικάνικη taqueria «Hija de Sanchez» (Η κόρη της Sanchez).
Τη θυμάμαι στο «Noma» να φέρνει στο τραπέζι τα νατουραλιστικά της γλυκίσματα, φορώντας άσπρη στολή με σηκωμένα τα μανίκια για να φαίνονται τα κεντημένα με τατουάζ μπράτσα της. Τώρα άνοιξε ένα υπαίθριο stand όπου πουλάει κλασικά αλλά και πιο προχωρημένα tacos, μεξικάνικα γλυκά και ποτά.
«Το να μαγειρεύεις σ’ ένα τόσο απαιτητικό εστιατόριο σημαίνει πάρα πολλή δουλειά διαρκώς. Δεν ξέρω πώς τα καταφέρνει ο René. Όλοι είναι πολύ περήφανοι γι’ αυτό που κάνουν κι αυτό σημαίνει ότι όλοι νιώθουν μεγάλη ευθύνη και παίρνουν εθελοντικά πολύ περισσότερες ευθύνες απ’ όσες τους αναλογούν», δίνει τη δική της εξήγηση η Rosio.
«Κάποια στιγμή πρέπει να κάνεις αλλαγές στη ζωή σου, γι’ αυτό κι εγώ έφυγα ύστερα από 5 χρόνια στο “Noma” για να κάνω κάτι δικό μου. Το “Hija de Sanchez” είναι το εντελώς αντίθετο. Το ωραίο όμως στην Κοπεγχάγη είναι ότι υπάρχει μια ζωντανή κοινότητα σεφ, που επικοινωνούμε μεταξύ τους και αλληλοβοηθιόμαστε».
Για του λόγου το αληθές, η Sanchez πειραματιζόταν επί ένα χρόνο μαζί με τον Redzepi για τα tacos της στην κουζίνα του «Noma». Έχει δημιουργήσει μάλιστα το χάπενινγκ «Amigos de Sanchez» –που έχει κάνει πάταγο στην Κοπεγχάγη–, με κορυφαίους σεφ να περνάνε από την taqueria της και να μαγειρεύουν για λίγες ώρες τα δικά τους tacos.
Η κίνηση της ζαχαροπλάστριας Rosio Sanchez να αφήσει το Noma για να ανοίξει taqueria δείχνει ότι στην εποχή μας τα κλισέ καταρρίπτονται.
Η κίνηση αυτή δείχνει ότι δεν υπάρχουν πλέον ντροπές στη γαστρονομία και ότι στην εποχή μας τα κλισέ καταρρίπτονται, αφού μπορείς να χειροκροτήσεις έναν αστεράτο σεφ ακόμη και σε μια καντίνα. Το μενού του «Hija de Sanchez» περιλαμβάνει από taco Carnitas με σιγοψημένη πανσέτα με κρεμμύδια, κορίανδρο και σάλτσα από πιπεριές Pasilla, ψητό μαριναρισμένο χοιρινό με ψητό ανανά, σάλτσα κρεμμυδιού και κορίανδρο, μέχρι Nordic-mexi fusion με δέρμα βακαλάου και σάλτσα ντομάτας-jalapeno και προχώ με γέμιση καραμελωμένης βοδινής γλώσσας και πικάντικη σάλτσα πιπεριών jalapeno.
Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και στην ταινία «Chef», όπου ένας δημιουργικός μάγειρας (Jon Favreau) έρχεται σε σύγκρουση με το συντηρητικό αφεντικό του (Dustin Hoffman) και αποφασίζει ν’ ανοίξει μια καντίνα που πουλάει σάντουιτς cubano κάνοντας τρελό σουξέ και βρίσκοντας την ευτυχία του. Η ταινία άσκησε φοβερή επιρροή στην Αμερική έχοντας σαν σύμβουλο και συμπαραγωγό τον ήρωα του street food Roy Choi.
Τόσο, που τα food trucks αναδεικνύονται πλέον σε ισχυρή συνιστώσα των restaurant business, καθώς από 650 εκατομμύρια τζίρο που κάνουν σήμερα προβλέπεται ότι το 2017 θα φτάσουν τα 2,7 δισεκατομμύρια! Είναι γεγονός ότι έχουν εξελιχθεί σε trendy spots, ειδικά στις κεντρικές περιοχές των πόλεων, και πολλά έχουν φανατικούς οπαδούς.
Γι’ αυτό έχουν τόση πέραση τα ετήσια βραβεία σε καντίνες στη Νέα Υόρκη και στο Λονδίνο. Παρομοίως το «Streat Helsinki» εξελίχθηκε από ένα διήμερο αναγνωριστικό χάπενινγκ σε μια street food εξτραβαγκάντσα 11 ημερών, ένα πάρτι με πολλές παράλληλες εκδηλώσεις και συμμετοχή εμβληματικών προσωπικοτήτων της γεύσης απ’ όλο τον κόσμο. Και στην Ελλάδα το θέμα αρχίζει να κινείται τελευταία όπως βλέπουμε, αλλά οι απαρχαιωμένοι νόμοι πνίγουν τη δυναμική της με διατάξεις τύπου «απαγορεύονται οι καντίνες σε κοινότητες με πληθυσμό μεγαλύτερο των 3.000» ή «όσο υπάρχει κόσμος μπορείς να πουλάς, αλλά όταν δεν περιμένει κανένας πρέπει να φύγεις»!
Κάτι πρέπει ν’ αλλάξει άμεσα, διότι οι καντίνες εκφράζουν την εποχή μας και δεν υπάρχει λόγος να μένει η Ελλάδα πίσω απ’ τις τάσεις και τις εξελίξεις. Ήδη πάντως τα ωραία δείγματα τα έχουμε δει, καθώς το κέντρο της Αθήνας σφύζει από ωραίες ιδέες street food που ξεκινάνε από φαλάφελ, ψαγμένες τορτίγιες και προχωρημένα λαχματζούν και πηγαίνουν σε λουκουμάδες, μπέργκερ, πίτσες, fish ‘n’ chips.
Εκείνο που μας λείπει είναι η ελευθερία να φορτωθούν αυτές οι ιδέες σ’ ένα food truck και να κάνουν το γύρο της πόλης, κάτι που θα τους δώσει άλλη δυναμική και ποιότητα. Το είδαμε φέτος και στο φεστιβάλ «Ελλάδα Γιορτή Γεύσεις» στο Γκάζι τον Μάιο: το φαγητό του δρόμου σκίζει και οι πρωτότυπες ιδέες μπορούν να νοστιμίσουν με πολύ pop τρόπο τη ζωή μας.
Street food διακρίσεις!
Το φαγητό δρόμου έχει τα βραβεία του, τα φεστιβάλ του, τα κινηματογραφικά αστεράκια του και τα social media στο πλευρό του.
Ice & Vice
Πολλά τα likes για το χωνάκι πεπόνι με τσιπς από προσούτο του φοβερού σποτ στη Νέα Υόρκη που πειραματίζεται με το παγωτό.
Souvlaki GR
Το μεγάλο μήλο τρώει σουβλάκι. «Α big fat Greek hit» έγραψε η «Wall Street Journal» για την ελληνική καντίνα «Souvlaki GR» που κυκλοφορεί στη Νέα Υόρκη.
Fu-Schnickens
Best of the best στα British Street Food Awards χάρη στα νόστιμα Guo Bao (ταϊβανέζικα ρολάκια ατμού) με κοτόπουλο, pork belly ή μανιτάρια Portobello.
Cinnamon snail
High χορτοφαγία Νέας Υόρκης: Τα πικάντικα vegan tacos του σάρωσαν στα αμερικάνικα Vendy Awards – κάτι σαν τα Όσκαρ του street food.
Ο «Chef» του σινεμά
Ένας σεφ γκουρμέ εστιατορίου απολύεται, φτιάχνει καντίνα, κάνει θραύση. Και η ομώνυμη street food ταινία βοηθάει το φαινόμενο να εξαπλωθεί και εκτός οθόνης.
Ελλάδα οn the road
Food truck
Η πρώτη κινητή καντίνα της πόλης. Ο Γιώργος Γληνός τη φωνάζει χαϊδευτικά «Κατίνα». Σταθμεύει παρέα με τους γκιουζλεμέδες της σε διάφορα σημεία της Αθήνας. Τελευταία, ας πούμε, εθεάθη στα Λιμανάκια Βουλιαγμένης. Για να την εντοπίσεις πιο εύκολα, ακολούθησέ τη στο facebook.
FooFoo Street Food
Στο όμορφο τρέιλερ του ’60 στο δημοτικό πάρκινγκ δίπλα στα παλιά σφαγεία στα Γιάννενα ο Δημήτρης και η Άννα φτιάχνουν ψαγμένα burgers (βλ. χειροποίητο ψωμί, τσάτνεϊ κρεμμυδιού, μαγιονέζα με φρέσκια ρίγανη και θυμάρι). Και φοράνε φοβερές στολές από αφρικάνικα υφάσματα «για να νιώθουν λίγο εξωτικοί».
Modbar Street Coffee Bike
Αυτό το καινούργιο, υπαίθριο θεσσαλονικιό cafe είναι χειροποίητο. Κυκλοφορεί με την καφετιέρα του σε τρεις τροχούς, κυρίως στη Νότια Παραλία Θεσσαλονίκης, και σερβίρει ζεστούς και κρύους καφέδες, σοκολάτες, δική του λεμονάδα και μπίρα Άλη από την πρώτη μικροζυθοποιία της συμπρωτεύουσας.
