Ψοφάς να τρως ακόμη και κάθε μέρα σε διαφορετικό εστιατόριο; Το καλύτερό σου shopping δεν είναι τα ρούχα αλλά τα ντελικατέσεν; Όταν πας σ’ ένα ρεστοράν ζητάς να δοκιμάσεις πρώτα τα καινούργια τους πιάτα; Καταβροχθίζεις τη στήλη των εστιατορίων στο "αθηνόραμα" και όλο τον γαστρονομικό Τύπο; Στήνεσαι και παρακολουθείς ανελλιπώς τα μαγειρικά reality στην τηλεόραση; Είσαι άρρωστος βαριά, με την καλή έννοια βεβαίως, φίλε μου είσαι αθεράπευτα foodie!
Είσαι δηλαδή ένας από τα εκατοντάδες εκατομμύρια ορκισμένων fans της γευστικής πανδαισίας που ανθίζει στον πλανήτη. Απ’ αυτούς που πλημμυρίζουν το Instagram και το Facebook με πάνω από 200 εκατομμύρια φωτογραφίες φαγητού και τις προκλητικές περιγραφές τους, αλλά και άπειρα likes που μεταφράζονται σε "σαν να ήμουν κι εγώ εκεί". Έχει περάσει σε άλλο επίπεδο η παγκόσμια γαστρονομία πλέον, και το περιγράφει πολύ εύστοχα ο κορυφαίος Βραζιλιάνος σεφ Alex Atala, ο οποίος ισχυρίζεται ότι πιο σημαντικό μέσο κοινωνικής δικτύωσης δεν είναι πλέον ούτε το Instagram ούτε το Facebook, αλλά το φαγητό!
Έχει εξελιχθεί σ’ ένα τεράστιο επικοινωνιακό φαινόμενο παγκόσμιας κλίμακας, που αναπαράγεται και μεγεθύνεται από τα social media. Και όταν μιλάμε για τη φυλή των foodies, δεν έχουμε στο μυαλό μας τους gourmet των παλαιότερων εποχών, αλλά έναν λαίμαργο καταναλωτή γευστικής πληροφορίας, έναν πρωταθλητή του food porn, που συχνάζει με την ίδια άνεση στα κορυφαία εστιατόρια υψηλής γαστρονομίας και στα πιο γαμάτα streetfood στέκια. Η ίδια η λέξη καταρχάς είναι ένας νεολογισμός που εμφανίστηκε στη δεκαετία του 1980 σχεδόν ταυτόχρονα στις ΗΠΑ και στη Μεγάλη Βρετανία. Ο Gael Greene τον περιέλαβε για πρώτη φορά σε κείμενό του στο "New York Magazine", τον Ιούνιο του 1980, και οι Ann Barr και Paul Levy στο λονδρέζικο περιοδικό "Harper's & Queen" το 1982. Οι τελευταίοι σημειωτέον εξέδωσαν το 1984 και το "Official Foodie Handbook" με σύνθημα "έσω μοντέρνος, λάτρευε το φαγητό" και "αφοριστικούς" τίτλους του τύπου "το φαγητό είναι το όπιο της τάξης των στιλάτων", "fast food, το χειρότερο πράγμα από την εφεύρεση του ψωμιού σε φέτες", "foodism is fun".
Μια καινούργια φάση ανέτειλε λοιπόν για τους food lovers με την έλευση των foodies. Όντας λιγότερο ελιτίστες από τους gourmet, αλλά πολύ πιο ψαγμένοι και οξυδερκείς από τους λιχούδηδες, καθιέρωσαν μια νέα φυλή που τρώει όχι απλώς για να χορτάσει, αλλά επειδή οι γεύσεις και οι εξελίξεις σε όλα μα όλα τα γαστρονομικά πεδία είναι το χόμπι της. Η –εκδημοκρατισμένη– γαστρονομία είναι πλέον παντού, και οι foodies διψάνε να δοκιμάζουν και να χαίρονται την τελευταία λέξη της γαστριμαργικής καινοτομίας σε όλα τα επίπεδα.
Την ίδια στιγμή, όμως, με την έκρηξη του γαστρονομικού ενδιαφέροντος που έστρεψε εκατομμύρια βλέμματα στις δημιουργίες του fine dining και μετέτρεψε τους κορυφαίους σεφ σχεδόν σε ροκ σταρ, η παραδοσιακή αριστοκρατία των gourmet, που σύχναζε στα ελάχιστα τριάστερα ρεστοράν της γαλλικής κουζίνας, είδε τις τάξεις της να πληθαίνουν και να αναζητούν χωρίς παρωπίδες, πλέον, την υψηλή γαστρονομία σε όλη την υφήλιο.
Ο foodie είναι πιο χαλαρός, πιο χύμα στις γευστικές απολαύσεις που κυνηγάει. Ο gourmet εστιάζει στο ραφινάρισμα, την αισθησιακή απόλαυση της γαστρονομίας, τα εξαιρετικά κρασιά, τις ψαγμένες αρμονίες φαγητού και κρασιού. Την ίδια στιγμή εμβαθύνει στο αντικείμενο που τον συγκινεί, μελετάει, κάνει μαθήματα γευσιγνωσίας, εξελίσσεται. Είναι το αντίθετο του φαγά και εκτιμά ιδιαιτέρως τις αρτίστικες πλευρές της γεύσης, αλλά και τον ιδιαίτερο πολιτισμό που κρύβεται μέσα της. Ψάχνει τις σπανιότητες, τη σοφιστικέ πολυεπίπεδη γευστική συγκίνηση, τις αρμονίες και τα ιδιότυπα κοντράστ. Αυτό δεν σημαίνει φυσικά ότι αδιαφορεί για τις καθημερινές απολαύσεις και υποτιμά την εκφραστική δύναμη των ανοιχτόκαρδων ανεπιτήδευτων γεύσεων. Ο gourmet και ο foodie συναντιούνται πολύ συχνά, αλλά έχουν διαφορετική προσέγγιση στις πάμπολλες πλευρές της σύγχρονης γαστρονομίας, που έχουν έρθει τα τελευταία χρόνια δυναμικά στο προσκήνιο. Καθένας διαλέγει το δρόμο του…
Σημ. Η εικονογράφηση είναι από την έκδοση του Basque Culinary Center, "50 Glimpses: A creative journey through contemporary gastronomy".
