© Ελευθερία Βασιλειάδη
Η έννοια της βιωσιμότητας ακούγεται συχνά τα τελευταία χρόνια αλλά οι πρωτοβουλίες που την υποστηρίζουν ουσιαστικά είναι μετρημένες. Εξαίρεση στον κανόνα, ο Wolfgang Palme, ερευνητής με εξειδίκευση στους σπόρους λαχανικών, ιδρυτής και εμπνευστής της Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης "City Farm", στην καρδιά της Βιέννης, ο οποίος έστησε τον Augarten, έναν κήπο που θα μπορούσε να θεωρηθεί case study. Τον συνάντησα στο πεδίο δράσης του και η περιήγηση ομολογώ ότι ήταν διαφωτιστική.
Σε μια αρκετά μεγάλη έκταση, ο Palme με τους συνεργάτες του, οι περισσότεροι από τους οποίους είναι εθελοντές, συντηρούν και αξιοποιούν με βασικό στόχο την ουσιαστική εκπαίδευση του κοινού σε ό,τι αφορά την τροφή που καταναλώνουν, από τον τρόπο παραγωγής της μέχρι το πιάτο. Πρακτικά αυτό μεταφράζεται σε ξεναγήσεις στον κήπο για ενήλικες και παιδιά -στη γύρω περιοχή υπάρχουν αρκετά σχολεία- μέχρι τροφοσυλλογή και σεμινάρια μαγειρικής στο πλαίσιο μιας ολιστικής και πιο οικείας προσέγγισης της φιλοσοφίας "από τη φάρμα στο τραπέζι" αλλά και συναντήσεις με ένα δίκτυο σεφ, ανταλλάσσοντας ιδέες και απόψεις με γευστικές δοκιμές που περιλαμβάνουν από φρούτα και λαχανικά μέχρι εδώδιμα λουλούδια.
"Η τροφή έχει ιστορία και σκοπό γι’ αυτό πρέπει να μάθουμε να τη διαχειριζόμαστε με φροντίδα. Η έκταση που στήσαμε εδώ δεν προορίζεται για την κάλυψη αναγκών μαζικής εστίασης αλλά για να δείξουμε στον κόσμο την εξέλιξη όσων φτάνουν από τη γη στο πιάτο μας με απλά εργαλεία χωρίς να ξοδεύονται ογκώδη ποσά σε εγκαταστάσεις και τεχνητές μορφές ενέργειας. Δεν είναι τόσο πολύπλοκο όσο φαίνεται αλλά ο ευκολότερος και προπαντός, βιώσιμος τρόπος παραγωγής. Έρευνες έχουν δείξει ότι στον αέρα και το έδαφος υπάρχουν ακόμα φυτοφάρμακα που έχουν απαγορευτεί εδώ και 30 χρόνια. Δεν θέλω να γίνω δραματικός αλλά καταλαβαίνετε τι σημαίνει αυτό και τι πρέπει να αλλάξουμε για να μην διαταραχθούν κι άλλο οι ισορροπίες στο οικοσύστημα, με πρώτο απ’ όλα το σκεπτικό των καθημερινών μας αγορών. Θεωρώ ότι η κριτική αντιμετώπιση όσων βρίσκουμε στο ράφι και όχι η "μηχανική" αγορά τους μπορεί να κάνει τη διαφορά ενώ επίσης οφείλουμε να ποντάρουμε σημαντικά στην εκπαίδευση της νέας γενιάς βγάζοντας τα παιδιά από τη σχολική αίθουσα και φέρνοντάς τα κοντά στη φύση. Τα περισσότερα δεν έχουν πατήσει ποτέ με γυμνά πόδια στο χώμα, να νιώσουν το έδαφος, την υφή, τη θερμοκρασία και την ενέργειά του, θέλουμε αυτό να αλλάξει και το επιδιώκουμε", επισημαίνει ο Palme και λίγο αργότερα βλέπω στην πράξη τα λεγόμενά του: σε ξεχωριστό τμήμα του κήπου βρίσκεται ένας διαφορετικός παιδότοπος, με ένα μεγάλο κιόσκι, μια ξύλινη κατασκευή tipi (κωνική σκηνή) ένα μονοπάτι με υλικά όπως χαλίκια, χώμα και ξύλο, στο τέλος του οποίου υπάρχει ένα μεταλλικό κουβαδάκι νερό, όπουτα παιδιά περπατούν με γυμνά πόδια και κλειστά μάτια, καθοδηγούμενα φυσικά σε ένα διαδραστικό παιχνίδι. Ο τεχνητός λόφος με περισσότερα από 20 μυρωδικά, το "ξενοδοχείο" για έντομα, όπου φωλιάζουν άγριες μέλισσες και λοιπά έντομα το χειμώνα κλείνοντας τις ξύλινες εσοχές με πηλό, μια πέτρινη κατασκευή – καταφύγιο για μικρά ερπετά είναι μερικά από όσα παρατήρησα και μου κέντρισαν το ενδιαφέρον. Προσέχουν πολύ τις λεπτομέρειες, όλα εδώ έχουν λόγο ύπαρξης δομημένα στη λογική της επανένωσης με τη φύση.
"Όλη η παραγωγή εδώ είναι οργανική, καλλιεργούμε σπόρους από όλο τον κόσμο, από τη Μεσόγειο, την Αφρική, την Ασία, τη Λατινική Αμερική με γνώμονα την εποχή", λέει ξεναγώντας μας στον άρτια οργανωμένο κήπο που, αν και μόλις 4 ετών, διαθέτει μια πλούσια παραγωγή που περιλαμβάνει από εδώδιμα λουλούδια με ήπια ή έντονη γεύση όπως το γλυκό και χυμώδες stella d’ oro, ή ο αψύς μάραθος, κινέζικο τσίλι, σπανάκι, αγγούρι "φίδι"-που φτάνει τα 15 εκ., μέχρι μυρωδικά, φρούτα όπως δαμάσκηνα, μούρα, ροδάκινα, ποικιλίες από γλυκοφάγωτες μαύρες, λιγότερο ζουμερές κίτρινες και κόκκινες ντομάτες, λαχανίδες, σέσκουλα, μαρούλια, σε μικρή παραγωγή, όλα διαθέσιμα τρεις φορές την εβδομάδα προς πώληση. Η γευσιγνωσία των λουλουδιών ήταν ενδιαφέρουσα, όπως και η επεξήγηση των φυσικών μεθόδων καλλιέργειας που θέλουν τρόπο και τεχνογνωσία και όχι πολύπλοκη τεχνολογία. Όσο για το γευστικό αποτέλεσμα, πραγματικά εξαιρετικό.
Τοπική παραγωγή δηλαδή στην καρδιά της πόλης σε έναν πολύ προσεγμένο χώρο που καταφέρνει να λειτουργεί χωρίς κυβερνητική υποστήριξη -αν και θα έπρεπε- αλλά με ιδιωτικές πρωτοβουλίες. Και στα δικά μας να πω;
