Από τα πιο γνωστά εσπεριδοειδή, προήλθε από διασταύρωση κίτρου και μανταρινιού απ’ όπου και το όνομα του είδους κιτρέα η λεμονέα. Ευδοκιμεί στα ήπια και θερμά κλίματα του νότιου ημισφαίριου (Αργεντινή, Βραζιλία αλλά και Ινδία) και της Μεσογείου ειδικότερα (Βόρεια Αφρική-Μαρόκο, Πορτογαλία, Ισπανία, Ιταλία-Σικελία, Κορσική, Τουρκία).
Αν και δεν υπάρχει ακριβής μαρτυρία, εικάζεται ότι οι πρώτες λεμονιές καλλιεργήθηκαν στο οροπέδιο Ντεκάν της νοτιοκεντρικής Ινδίας και από κει πέρασαν στην Ευρώπη με τους σταυροφόρους και στην Αμερική με τον Χριστόφορο Κολόμβο.
Από τα 12 είδη κίτρινων λεμονιών, τα πιο δημοφιλή είναι τα Εύρηκα (ζουμερά, καλλιεργούνται όλο το χρόνο, γνωστά και σαν λεμόνια του σουπερμάρκετ), Λισαβώνας (σαν τα Εύρηκα αλλά λίγο πιο ξινά) και τα Μέγερ (λεπτόφλουδα και γλυκά από συνδυασμό με πορτοκάλι). Εξαιρετικά διαδεδομένα είναι και τα πράσινα (lime) και τα κιτρολέμονα (πιο μεγάλα, σαν κίτρα) που παράγονται όπως τα υπόλοιπα κυρίως στη Χίο, Νάξο και Κρήτη
Στη μαγειρική
Ο χυμός του δίνει το όνομα στις διάσημες ελληνικές σάλτσες αυγολέμονο και λαδολέμονο καθώς και σε φαγητά κατσαρόλας αλλά και του φούρνου, όπως κοτόπουλο, μοσχαράκι και αρνάκι λεμονάτο. Επίσης χρησιμοποιείται για να αρτύσει την πλειονότητα των ελληνικών φαγητών, ιδιαιτέρως των ψητών και των τηγανητών.
Ολόκληρα τα λεμόνια χρησιμοποιούνται για τα μαροκινά λεμόνια τουρσί (βράζουμε τα λεμόνια, τα τοποθετούμε σε ένα βάζο με χοντρό αλάτι, μπαχαρικά και χυμό λεμονιού, και μετά από μερικές μέρες που έχουν «ψηθεί», στραγγίζουμε το αλάτι και τα διατηρούμε στο ελαιόλαδο).
Στη ζαχαροπλαστική
Ο χυμός του λεμονιού είναι η βάση για τη λεμονάδα, το ιταλικό λικέρ λιμοντσέλο, τις αγγλικές κρέμες λεμονιού (lemon curd – που αποτελούν συνήθως και τη γέμιση στις λεμονόπιτες με επικάλυχη μαρέγκας), αλλά και στο παγωτό ή σορμπέ λεμόνι ταιριάζει ωραία με το τσάι, και είναι συστατικό σε κοκτέιλ (μαζί με τζιν, τεκίλα στη Μαργαρίτα και το ουίσκι).
Η φλούδα και ο καρπός. Η φλούδα γίνεται μαρμελάδα, ολόκληρος ο καρπός και τα άνθη του γίνονται γλυκό κουταλιού (ονομαστά είναι τα γλυκά της Χίου).
Διατροφική αξία 29 θερμίδες/100 γρ. (κάθε λεμόνι βγάζει 5-6 κουταλιές χυμό). Περιέχει μεγάλη ποσότητα βιταμίνης C (58 mg/100 γρ.), φυλλικό οξύ, κάλιο, μαγνήσιο και φώσφορο. Πολύ σημαντική είναι η αντιβακτηριδιακή του δράση που οφείλεται στο κιτρικό οξύ που περιέχει. Τ. Οικ.
