Ο Μιχαήλ Μπαρίσνικοφ –ο αγαπημένος «Μίσα» που εγκατέλειψε τα Μπολσόι της κομμουνιστικής Ρωσίας και πέρασε στο διεθνές χορευτικό πάνθεον πλάι στους Νιζίνσκι, Νουρέγεφ και Φοντέιν–, ερμηνεύει τον πρώτο εξ αυτών στο υπερβατικό και σουρεάλ θέαμα που στήνει ο μέγας θαυματοποιός του θεάτρου, Ρόμπερτ Ουίλσον: το οριακά sold-out σόλο «Γράμμα σε έναν άνδρα», για χάρη του οποίου το Φεστιβάλ Αθηνών μόλις έδωσε επιπλέον θέσεις στο Β’ Θεωρείο. Προλάβετέ τις!
Όσοι έχετε δει κάποιες από τις παραστάσεις του μεγάλου Αμερικανού σκηνοθέτη Ρόμπερτ Ουίλσον (γενν. 1941), λάτρη της χώρας μας και τακτικού επισκέπτη της –όπως, το 2013, με το «The Old Woman», πάλι με τον Μιχαήλ Μπαρίσνικοφ (τότε, δίπλα στον Γουίλεμ Νταφόε) ή το 2012 με την περίφημη «Οδύσσεια» στο Εθνικό θέατρο–, ξέρετε ότι το «Γράμμα σε έναν άνδρα» δεν θα είναι ένα μαζικό θέαμα. Επίσης, δεν θα δούμε τον «Μίσα» να χορεύει πάνω στις πουέντ του το «Απομεσήμερο ενός Φαύνου» του Ντεμπισί ή την «Ιεροτελεστία της άνοιξης» του Στραβίνσκι. Στην ερώτηση, εξάλλου, των «New York Times» προς τον Μπαρίσνικοφ για το αν στο «Γράμμα σε έναν άνδρα» χορεύει επί σκηνής, εκείνος αρκέστηκε να απαντήσει «τα πάντα στις παραστάσεις του Ουίλσον είναι χορογραφημένα».
Θα δούμε, πάντως, τον διάσημο Ρώσο χορευτή με το πρόσωπο λευκοβαμμένο και τα χείλη κατακόκκινα, θυμίζοντας εξίσου κλόουν όσο και βαμπίρ, υπέρκομψο στο μαύρο –Giorgio Armani– σμόκιν του με το αγαλμάτινο παπιγιόν, να είναι το μόνο έμψυχο ον σε μια αλληλουχία εικόνων υπερρεαλιστικής υφής: να χορεύει αγκαλιά με μια καρέκλα, να στέκεται ανήσυχος μπροστά σε ένα θεόρατο παράθυρο, να παρατηρεί μια κούκλα που βγάζει βόλτα μια υπερμεγέθη χρυσή κότα, να αφήνει να πέσει πίσω του μια πορφυρή αυλαία και να βυθίζεται στο σκοτάδι. «Δεν είμαι ο Θεός. Είμαι ο Νιζίνσκι», θα μας ανακοινώσει στα ρωσικά.
Γιατί το «Γράμμα σε έναν άνδρα» είναι βασισμένο στα ημερολόγια ενός άνδρα που διέσχισε σαν διάττοντας αστέρας τον κόσμο μας, φωτίζοντάς τον με την απόκοσμη λάμψη του προτού βυθιστεί στο σκοτάδι της τρέλας: του θρυλικού Ρώσου χορευτή Βάσλαφ Νιζίνσκι (1889-1950). Όπως έχει κάνει ο Ουίλσον στο παρελθόν, κάθε φορά που σχεδίαζε έναν σκηνικό-φόρο τιμής σε μια μεγάλη προσωπικότητα –από τον Αϊνστάιν μέχρι τον Δανιήλ Χαρμς και τη Μαρίνα Αμπράμοβιτς–, έτσι κι εδώ καταθέτει έναν απόλυτα προσωπικό, sui generis στοχασμό, εκφρασμένο με εικόνες αδιαπραγμάτευτης ομορφιάς, πάνω στο «φαινόμενο» Νιζίνσκι, η σταδιοδρομία του οποίου έληξε άδοξα στα 29 του, λόγω σχιζοφρένειας.
Αν και οι κριτικές από το εξωτερικό είναι αντιφατικές –με σχόλια που κυμαίνονται από το «μια σχεδόν τέλεια παράσταση» έως το «θολό, εξεζητημένο και πληκτικό»–, όλοι όσοι έχουν ήδη δει το «Γράμμα σε έναν άνδρα» συναινούν σε κάτι που είναι μάλλον αδιαμφισβήτητο: στην ανησυχαστική σαγήνη των ουιλσονικών εικόνων όσο και στο ότι ο Μιχαήλ Μπαρίσνικοφ, αν και στο κατώφλι των 70, παραμένει ένας εξαίσιος περφόρμερ, ιδανικός στο ρόλο του ινδάλματός του και κορυφαίου χορευτή όλων των εποχών. Είχε έρθει, φαίνεται, η ώρα να δεχτεί αυτό το ρόλο-πρόκληση που είχε απαρνηθεί και τις 15 φορές (!) που του είχε προταθεί στο παρελθόν^ ακόμη και από τον μέγιστο Ίνγκμαρ Μπέργκμαν, σε ένα πρότζεκτ που τελικά δεν ευοδώθηκε.
Το one man show που ετοίμασαν με τον Ουίλσον βασίζεται, λοιπόν, στην πυρετώδη αυτοβιογραφική μαρτυρία του ουκρανικής καταγωγής Ρώσου χορευτή μέσα από το ψυχιατρικό άσυλο όπου νοσηλευόταν στην Ελβετία λίγο προτού κατρακυλήσει ολοκληρωτικά στην παράνοια. Από αστέρι των ρώσικων μπαλέτων του Σεργκέι Ντιαγκίλεφ (αλλά και εραστής του), ο Νιζίνσκι βρέθηκε να ακροβατεί μεταξύ ιδιοφυΐας και τρέλας: ένας ακόμη «καταραμένος» στο πάνθεον των μεγάλων καλλιτεχνών του 20ού αιώνα.
Ας σημειωθεί πως οι φράσεις από τα ημερολόγια του Νιζίνσκι ακούγονται με τις (ηχογραφημένες) φωνές του Ουίλσον και της συνεργάτιδάς του, χορεύτριας και χορογράφου Λουσίντα Τσάιλντς, ενώ το βουβό σόλο του Μπαρίσνικοφ είναι πλημμυρισμένο στη μουσική: από Τομ Γουέιτς μέχρι Χένρι Μαντσίνι και από Άρβο Παρτ μέχρι Μπομπ Ντίλαν.
Το «Γράμμα σ’ έναν άνδρα» παίζεται στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών μεταξύ 10-13/7 και είναι οριακά sold-out. Μετά από τη μεγάλη ζήτηση του κοινού, το Φεστιβάλ Αθηνών, σε συνεργασία με την παραγωγή της παράστασης, ανοίγει επιπλέον θέσεις για την παράσταση. Οι θεατές που δεν πρόλαβαν να προμηθευτούν εισιτήρια εγκαίρως, μπορούν από σήμερα να βρουν θέσεις και για τις τέσσερις ημέρες παραστάσεων. Οι θέσεις που θα διατεθούν βρίσκονται στο Β’ Θεωρείο (κανονικής και περιορισμένης ορατότητας).
Περισσότερες πληροφορίες
Γράμμα σ’ έναν άντρα
Η σόλο παράσταση με τον Μ. Μπαρίσνικοφ βασίζεται στα ημερολόγια του εμβληματικού χορευτή Βάσλαβ Νιζίνσκι και σκιαγραφεί τη βασανισμένη σεξουαλικότητα και πνευματικότητά του, όπως επίσης και την τρικυμιώδη σχέση του με τον ιδρυτή των Ρωσικών Μπαλέτων, ιμπρεσάριο Σεργκέι Ντιαγκίλεφ
