Μια σταρ που την έλεγαν Μάρθα… "Χορεύτρια του αιώνα", "εθνικός θησαυρός" είναι κάποιοι από τους τίτλους που δόθηκαν στην Αμερικανίδα χορογράφο-χορεύτρια Μάρθα Γκράχαμ. Προικισμένη μ’ αυτό το κάτι που μόνο ένας σταρ φέρει, ανήκει στη γενιά των χορευτών που μυήθηκαν στην τέχνη του χορού από δύο σημαντικούς δασκάλους, τη Ρουθ Σεντ Ντένις και τον Τεντ Σόουν, οι οποίοι έστησαν το οικοδόμημα του μοντέρνου χορού στην Αμερική και καθόρισαν την ιστορία του στον 20ό αιώνα. Ακούγεται παράξενο για μια χορεύτρια του δικού της διαμετρήματος, όμως η Γκράχαμ μυήθηκε στην τέχνη του χορού "μεγάλη", σε ηλικία δεκαεπτά ετών, και άντλησε την πρώτη της έμπνευση από τον ψυχολόγο πατέρα της. Ο Τζορτζ Γκράχαμ της εμφύσησε μια φυσική αγάπη για τη γλώσσα του ανθρωπίνου σώματος, καθώς την μελετούσε και ο ίδιος σε σχέση με τις ψυχικές παθήσεις. Με τη λεπτή χάρη, τη φυσική δύναμη, την εξαιρετική ευκαμψία, την αποφασιστικότητα και το ερευνητικό μυαλό της, η Γκράχαμ δημιούργησε ένα καινοτόμο για την εποχή της χορογραφικό έργο, που η εμβέλεια και η επιρροή του ξεπέρασαν τα σύνορα της χώρας της. Ίδρυσε την ομάδα της το 1926 και δεν σταμάτησε να δημιουργεί. Στα 96 της χρόνια, ενώ ετοίμαζε το "The Eyes of the Goddess", πεθαίνει από πνευμονία στη Νέα Υόρκη. Στα 70 χρόνια της δημιουργικής της πορείας συνεργάστηκε με σπουδαίους καλλιτέχνες από το χώρο της τέχνης αλλά και εκπροσώπους της μόδας, όπως οι Ντόνα Κάραν, Κάλβιν Κλάιν, Άαρον Κόπλαντ, κ.ά., ενώ δίδαξε σε ηθοποιούς, μεταξύ των οποίων η Μπέτι Ντέιβις, ο Γκρέγκορι Πεκ, η Τζοάν Γούντγουορντ, ο Κερκ Ντάγκλας, αλλά και η Μαντόνα, πώς να χρησιμοποιούν το σώμα τους ως μέσο έκφρασης.
Στα βήματα της ιέρειας του μοντέρνου χορού. Το καλλιτεχνικό παιδί της Μάρθα Γκράχαμ, η Martha Graham Dance Company, είναι η παλαιότερη ομάδα χορού στην Αμερική και συνεχίζει, υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση της Τζάνετ Άιλμπερ, να αναπτύσσει το κινητικό σύστημα που υπηρέτησε και ανέδειξε μέσα από το έργο της η σπουδαία δασκάλα. Η μέθοδος και η τεχνική της Γκράχαμ, που βασίζεται στη συρρίκνωση και την απελευθέρωση του κορμιού, άλλαξαν για πάντα τη διαδρομή του σύγχρονου χορού κι επηρέασαν καθοριστικά την αισθητική του. Η επαναστατική της κίνηση τροφοδότησε τις επόμενες γενιές χορογράφων, και μαθητών της, όπως είναι ο Άλβιν Έιλι, η Τουίλα Θαρπ, ο Μερς Κάνιγκχαμ, ο Γουίλιαμ Φορσάιθ. Η Martha Graham Dance Company συνεχίζει να θέτει υψηλά στάνταρντ στην εκπαίδευση και στις νέες χορογραφίες, ενώ μέρος του ρεπερτορίου παραμένουν σταθερά κλασικά πλέον έργα της Γκράχαμ. Κάποια αυτά, μάλιστα, είναι εμπνευσμένα από την πρόσωπα της ελληνικής μυθολογίας και τις ιστορίες τους, όπως είναι η Κλυταιμνήστρα, ο Αγαμέμνονας, ο Ιάσονας, η Μήδεια, η Πηνελόπη, ο Οδυσσέας.
Η άφιξη της Μartha Graham Dance Company είναι το μεγάλο χορευτικό event του Φεστιβάλ της Άνοιξης του Μεγάρου Μουσικής, της καινούργιας ξεχωριστής εαρινής γιορτής των τεχνών που φιλοδοξεί να αναδειχθεί σε θεσμό της πολιτιστικής μας ζωής.
Η ιστορική ομάδα έρχεται στην Αθήνα μόνο για τρεις βραδιές, την Παρασκευή 15, το Σάββατο 16 και την Κυριακή 17 Απριλίου, για να παρουσιάσει στην αίθουσα "Αλεξάνδρα Τριάντη" δυο χορογραφίες. Για αρχή, οι "Φωτεινές χειρονομίες" (Acts of Light, 1981) είναι εμπνευσμένες από έναν στίχο της Αμερικανίδας ποιήτριας Έμιλι Ντίκινσον: "Σ’ ευχαριστώ για τις φωτεινές χειρονομίες σου, που ομόρφυναν ένα καλοκαίρι, ξεθυμασμένο πια". Το έργο βασίζεται σε μουσική του Καρλ Νίλσεν και είναι ένα τρίπτυχο που αποτελείται από τις επιμέρους χορογραφίες "Κουβέντες εραστών", "Θρήνος" και "Τελετουργικό για τον ήλιο". Στο δεύτερο μέρος παρουσιάζεται σε ευρωπαϊκή πρεμιέρα η χορογραφία "Ψαλμός για αθώους κωμωδούς" (Canticle For Innocent Comedians). Αυτή η νέα παραγωγή της ομάδας βασίζεται σε ιδέα της καλλιτεχνικής διευθύντριας Τζάνετ Άιλμπερ, είναι εμπνευσμένη από ομότιτλο έργο της Γκράχαμ (1952), τη μουσική υπογράφει ο Τζέισον Μόραν και περιλαμβάνει τα μέρη: "Εναρκτήριος χορός και Ιντερλούδια", "Ήλιος", "Γη", "Αέρας", "Νερό", "Φωτιά", "Σελήνη", "Αστέρια", "Θάνατος/Αναγέννηση" και "Τελευταίος χορός". Ο "Ψαλμός για αθώους κωμωδούς" έκανε πρεμιέρα στις 19 Μαρτίου στην Καλιφόρνια, με επικεφαλής χορογράφο τη Σόνια Τέιγια και χορογράφους των επιμέρους ενοτήτων τους Alleyne Dance, σερ Ρόμπερτ Κόχαν, Τζεν Φρίμαν, Μάρθα Γκράχαμ, Τζουλιάνο Νούνιες, Μικαέλα Τέιλορ και Γιν Γιουέ.
Περισσότερες πληροφορίες
Acts of light / Canticle for innocent comedians
Η ιστορική ομάδα χορού από τη Νέα Υόρκη παρουσιάζει το έργο της Μάρθα Γκράχαμ «Acts of light» (1981), εμπνευσμένο από έναν στίχο της αμερικανίδας ποιήτριας Έμιλυ Ντίκινσον, σε μουσική του Καρλ Νίλσεν, και σε ευρωπαϊκή πρεμιέρα τη νέα παραγωγή «Canticle for innocent comedians», εμπνευσμένη από ομότιτλο έργο της Γκράχαμ (1952) με επικεφαλή χορογράφο τη Σόνια Τέιγι, σε μουσική του Τζέισον Μοράν.
