Η θεατρική σεζόν που μας πέρασε ήταν σίγουρα η πιο περίεργη που έχουμε ζήσει, με τα θέατρα να αναστέλλουν τη λειτουργία τους από τον Μάρτιο, να επανακάμπτουν όσα και όσο μπόρεσαν μέσα στο καλοκαίρι, για να ακολουθήσει μία ακόμη πιο περίεργη σεζόν φέτος, που διακόπηκε πριν καλά- καλά αρχίσει… Μέσα σε αυτή τη λειψή θεατρική πραγματικότητα υπήρξαν αρκετές παραστάσεις που προλάβαμε να δούμε, που ξεχωρίσαμε και αγαπήσαμε, παραστάσεις που ακόμη κρατάμε μέσα μας όχι απλώς ως ανάμνηση αλλά ως παρηγοριά και δύναμη, μέχρι το θέατρο ανακάμψει ακέραιο και συναντηθούμε ξανά όλοι μαζί στις αίθουσες.
Τα top 5 της Τώνιας Καράογλου
#1 «Άμλετ»
Η Κατερίνα Ευαγγελάτου υπέγραψε μία προσωπική -αλλά τελικά οικουμενική- ερμηνεία πάνω στο σεξπιρικό έργο, με πολλαπλά επίπεδα ανάγνωσης. Επικεντρώθηκε στην υπαρξιακή προβληματική του, για να καταθέσει ένα βαθιά προσωπικό σχόλιο για τη φθαρτότητα της ύλης, το εφήμερο της ζωής και του θεάτρου, το αναπόδραστο αλλά και τη γοητεία του θανάτου… Σε μια γωνιά του - κλειστού για χρόνια- Αμφι-θεάτρου, η Ευαγγελάτου και οι άξιοι συντελεστές και ηθοποιοί της παράστασης, με επικεφαλής τον Οδυσσέα Παπασπηλιόπουλο σε μία αξιομνημόνευτη ερμηνεία στον κεντρικό ρόλο, απότισαν φόρο τιμής στη θεατρική τέχνη και στο Αμφι-θέατρο, στην παλαιότερη παράσταση του έργου, που είχε σκηνοθετήσει -πάνω στα ίδια σανίδια- ο Σπύρος Ευαγγελάτος, όπως και στις μνήμες, τις αναμνήσεις, τις παρουσίες και τις απουσίες που καθορίζουν τον κύκλο της ζωής μας.
#2 «Η βασίλισσα της ομορφιάς»
Μία παράσταση βάθους και ουσίας και τέσσερις σπουδαίες ερμηνείες επεφύλαξε στο έργο του Μάρτιν ΜακΝτόνα η Ελένη Σκότη. Η «Βασίλισσα της ομορφιάς», αυτό το σκληρό, αδιέξοδο δράμα που βάζει στο επίκεντρό του την κακοποιητική σχέση μεταξύ μίας μητέρας και της κόρης της κάπου στην ιρλανδική επαρχία δεν προσφέρει καμία λύτρωση στο θεατή˙ όμως στην παράσταση του Επί Κολωνώ απολαύσαμε υψηλό, δηλαδή λυτρωτικό, θέατρο. Η ρεαλιστική σκηνοθεσία της Σκότη έφτασε στο μεδούλι του έργου χωρίς να βροντοφωνάζει, ενώ η Αγορίτσα Οικονόμου, η Σοφία Σεϊρλή, ο Αντώνης Τσιτσιόπουλος και ο Γιώργος Κατσής αποτέλεσαν ένα ερμηνευτικό ensemble σπάνιας επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης.
#3 «Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ»
Το δημοφιλέστερο -και ίσως το καλύτερο- έργο του Άλμπι ευτύχησε σε μία στιβαρή σκηνική πραγμάτωση με τη σκηνοθετική υπογραφή του Κωνσταντίνου Μαρκουλάκη. Ο Μαρκουλάκης διάβασε με διαύγεια και εις βάθος αυτό το δράμα χαρακτήρων, που πορεύονται μέσα από έντονες συγκρούσεις και συνεχείς (εκ)ρήξεις. Ο ίδιος ερμήνευσε και τον ρόλο του Τζορτζ και μαζί με τη βιτριολική Μάρθα της Μαρίας Πρωτόπαππα απέδωσαν με ιδιαίτερη γλαφυρότητα την πορεία από το σκοτάδι στο φως δύο συζύγων που έχουν μάθει να εκφράζονται μόνο πληγώντας ο ένας τον άλλον. Ο Μαρκουλάκης δεν παρέλειψε να φωτίσει όσο τους αξίζει τους συμπληρωματικούς ρόλους του έργου, με τον Προμηθέα Αλειφερόπουλο και την Ντάνη Γιαννακοπούλου να συλλαμβάνουν στο έπακρο τις αδιόρατες πτυχές του Νικ και της Χάνι, αντίστοιχα.
#4 «Του Κουτρούλη ο γάμος»
Η feel good θεατρική εμπειρία της σεζόν οφείλεται στη Σμαράγδα Καρύδη, που -στην πρώτη της σκηνοθετική απόπειρα- ανέβασε με δημιουργική τρέλα ένα έργο της νεοελληνικής θεατρικής ιστορίας. Διακρίνοντας στην κωμωδία του Αλέξανδρου Ρίζου Ραγκαβή τις διαχρονικές παθογένειες του ελληνικού κράτους -του μονίμως εξαρτημένου από ξένες δυνάμεις, μονίμως διχασμένου και μονίμως διεφθαρμένου- τις τόνισε με μία παράσταση που είχε λάμψη, εκρηκτική ενέργεια, πολλή μουσική και τραγούδια, χιούμορ και συνεχείς γέφυρες ανάμεσα στην Ελλάδα του 19ου αιώνα και του σήμερα. Η Καρύδη ερμήνευσε με κέφι και τη μεγαλοπιασμένη Ανθούσα, δίπλα σε έναν εξαιρετικό Νίκο Κουρή, που ακροβατούσε δεξιοτεχνικά μεταξύ κωμωδίας και δράματος στο ρόλο του Κουτρούλη.
#5 «Περιμένοντας τον Γκοντό»
Το έργο-σταθμός του Μπέκετ ανεβασμένο από τον Γιάννη Κακλέα έχει διπλό λόγο να βρίσκεται στην παρούσα λίστα. Ο Κακλέας αποδείχτηκε για ακόμη μία φορά έμπειρος στη διαχείριση έργων που καταρρίπτουν τα στεγανά μεταξύ λαϊκού θεάματος, κωμωδίας και υπαρξιακού δράματος, και προσέγγισε τον «Γκοντό» με τη χαμηλόφωνη σοβαρότητα και την ανάλαφρη διάθεση που το ίδιο το έργο διαθέτει. Ο Θανάσης Παπαγεωργίου, ο Σπύρος Παπαδόπουλος, ο Άρης Σερβετάλης και ο Ορφέας Αυγουστίδης πέτυχαν διακριτές ερμηνείες ο καθένας στους εμβληματικούς ρόλους του Βλαντιμίρ, του Εστραγκόν, του Πότζο και του Λάκι, ενώ η παράσταση εγκανίασε, το περασμένο καλοκαίρι, την έναρξη της θεατρικής δραστηριότητας ύστερα από την τρίμηνη παύση του πρώτου lockdown. Κι αυτό έκανε ένα έργο που, ούτως ή άλλως, στρέφεται στα ενδόμυχα της ανθρώπινης ύπαρξης να ακουστεί ακόμη πιο ουσιαστικά στους θεατές της νέας πανδημικής εποχής.
Το top 5 της Μαρίας Κρύου
#1 «Άμλετ»
Ευρηματική η σκηνοθεσία της Κατερίνας Ευαγγελάτου έδωσε σύγχρονο τόνο στο σαιξπηρικό αριστούργημα εξασφαλίζοντας εξαιρετική χρήση του χώρου. Ζεστή ήταν η ανάμνηση από την παλιότερη παράσταση του Σπύρου Ευαγγελάτου (1991) και αφοπλιστική η ερμηνεία από τον Οδυσσέα Παπασπηλιόπουλο σε μια παραγωγή ποτισμένη με συγκίνηση καθώς άνοιξε το ιστορικό Αμφι-Θέατρο Σπύρου Α. Ευαγγελάτου μετά από οχτώ χρόνια σιωπής.
#2 «Η βασίλισσα της ομορφιάς»
Μακάρι να βλέπαμε συχνότερα από τους/τις ηθοποιούς το ερμηνευτικό πάθος, το μέτρο και τη φυσικότητα της αποκαλυπτικής Αγορίτσας Οικονόμου και της εξαιρετικά έμπειρης Σοφίας Σεϊρλή. Η σκηνοθέτις Ελένη Σκότη έχοντας πιάσει πολύ καλά το πνεύμα της γραφής του Μάρτιν ΜακΝτόνα βοηθά το θεατή να «βιώσει» τη σχέση αγάπης και μίσους που κάνει τη συμβίωσή μάνας-κόρης σχεδόν αφόρητη και να «ακούσει» τους εσωτερικούς διαλόγους ανθρώπων που υποφέρουν, άλλοτε κραυγάζοντας, άλλοτε σιωπώντας.
#3 «Ερωτικές καρτ-ποστάλ από την Ελλάδα»
Οίστρος, αλήθεια και ανελέητη σάτιρα που σπάει κόκκαλα με επίκεντρο τη νεοελληνική κοινωνία. Η Λένα Κιτσοπούλου κινούμενη πάντα στα όρια της μετα-επιθεώρησης, του trash και της stand-up tragedy, με τη συνεργασία του Ανέστη Αζά δημιούργησαν μια παράσταση που σε αφοπλίζει με την αλήθεια της και σε σοκάρει τόσο ώστε να φανείς πιο συνειδητοποιημένος απέναντι σε ότι λειτουργεί ως άλλοθι στην αστική μας ευσυνειδησία.
#4 «Του Κουτρούλη ο γάμος»
Γίνεται ο ράφτης υπουργός; Τα πάντα γίνονται! Στην κωμωδία του Α.Ρ. Ραγκαβή (1845), ο πλούσιος ράφτης Εμμανουήλ Κουτρούλης, χάρη στον πανούργο υπηρέτη του, χρίζεται υπουργός, ικανοποιώντας τη ματαιοδοξία της αγαπημένης του Ανθούσας και του πατέρα της. Ευχάριστη έκπληξη η πρώτη σκηνοθετική δουλειά της Σμαράγδας Καρύδη! Μια ευφρόσυνη πρόταση στην οποία βασιλεύουν το χιούμορ, η σάτιρα, η μουσική και η πανηγυριώτικη διάθεση.
#5 «Μικρή μέσα στο σκοτεινό δάσος»
Σ’ αυτήν την ελεύθερη διασκευή του μύθου «Πρόκνη και Φιλομήλα» από τις «Μεταμορφώσεις» του Οβίδιου η σκηνική πράξη μοιράζεται σε πολλά επίπεδα: τις τρισδιάστατες μινιατούρες στο φυσικό μέγεθός τους της εικαστικού Κλειώς Γκιζελή και τους ηθοποιούς Κατερίνα Λούβαρη-Φασόη και Πολύδωρο Βογιατζή (με αφηγηματικό συγχρονισμό δίνουν υπόσταση στις μινιατούρες), το βίντεο-αρτ του Αποστόλη Κουτσιανικούλη στο οποίο παρακολουθούμε κινηματογραφημένα πλάνα των γλυπτών ηρώων και το ηχητικό/μουσικό περιβάλλον του Σταύρου Γασπαράτου. Ευρηματική η παράσταση του Παντελή Δεντάκη πέτυχε το αρμονικό συνδυασμό αφηγηματικών μέσων.
Το top 5 της Χρύσας Πασιαλούδη
#1 «Χορός της φωτιάς»
Ο Άρης Μπινιάρης κατέθεσε με τη δική του χαρακτηριστική γραφή -που συχνότατα εμπνέεται από την ιστορική μνήμη- μια παράσταση-τελετουργία για τη γενοκτονία των Ποντίων στη σκηνή του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά. Ένας ζωντανός σκηνικός παλμός με επίκεντρο τις μορφές του Χρήστου Λούλη και της Ιωάννας Παππά, που έπλεξε την πρωτότυπη μουσική σύνθεση του Φώτη Σιώτα, σε live εκτέλεση, με την ανατριχιαστική ρυθμική πολυφωνική αφήγηση των γεγονότων και την αφηρημένη αναπαράσταση τους να ανάγει τον αγώνα των Ποντίων σε ένα πανανθρώπινο σύμβολο της αντίστασης και της ελευθερίας. Ένας φόρος τιμής στους Ποντίους που δίχως το στίγμα του εθνικισμού και με καθαρά σχήματα πέρα και πάνω από τον τόπο και τον χρόνο μας έκανε να νιώσουμε ένα ρίγος ακούγοντας τα όσα συνέβησαν τότε…
#2 «The Phantom of the opera»
Ό, τι κι αν ακούσεις από και για το θρυλικό μιούζικαλ που φέτος μετρά 34 χρόνια ζωής, τίποτα δεν συγκρίνεται με την ζωντανή εκτέλεση της μουσικής του Άντριου Λόιντ Βέμπερ ειδικά σε μία τόσο καλοκουρδισμένη παραγωγή των 140.000.000 θεατών παγκοσμίως, όπως αυτή του λονδρέζικου Γουέστ Εντ, σε σκηνοθεσία του Στίβεν Μπάρλοου, που παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα στις αρχές του 2020 στο Christmas Theater. Αν και η σκηνή δεν κρίθηκε εν τέλει πλήρως κατάλληλη για τα εντυπωσιακά σκηνικά της παράστασης, η δύναμη των γνωστών μελωδιών και οι συγκλονιστικές φωνητικές ικανότητες των Μπεν Φόστερ και Έιμι Μάνφορντ, όπως και ο καταιγιστικός ρυθμός της πλοκής που βασίστηκε στο λογοτεχνικό έργο του Γκαστόν Λερού, μας συνεπήραν χωρίς δεύτερη σκέψη.
#3 «Mute»
Έγινε πολύ γρήγορα talk of the town το περασμένο φθινόπωρο το πρωτότυπο θεατρικό εγχείρημα του Γιώργου Χρυσοστόμου, με τον ίδιο σε ρόλο ερμηνευτή και συν-σκηνοθέτη από κοινού με τη Σοφία Πάσχου. Με κέρδισε από την πρώτη στιγμή το βωβό (ποιος θα το περίμενε!) one-man-show του ταλαντούχου ηθοποιού, που με πυρήνα το σωματικό θέατρο άνοιξε μια κλειδαρότρυπα σε διαφορετικές φάσεις της ζωής του και επτά διαφορετικά σπίτια στα οποία έχει μείνει. Τα λόγια ήταν όντως περιττά σε αυτήν την παράσταση, όπου ο Γιώργος Χρυσοστόμου, μεταπηδώντας ακατάπαυστα ανάμεσα στα δωμάτια του σκηνικού οικοδομήματος που σχεδίασε η Μαγδαληνή Αυγερινού, μιλά με την έκφραση, τα μάτια και το σώμα του για τον αγώνα του σύγχρονου ανθρώπου ενάντια σε όσα καλείται να αντιμετωπίσει αλλά κυρίως απέναντι στον ίδιο του τον εαυτό.
#4 «Όμορφη πόλη»
Πρώτα στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών κι έπειτα στο Ηρώδειο, όπου η μουσική σύνθεση και οι στίχοι των τραγουδιών αποκτούν άλλο παλμό, με βρήκε η «Όμορφη πόλη» του Μίκη Θεοδωράκη, που ξαναζωντάνεψε στη σκηνή σε δική του απόδοση και σκηνοθεσία ο Γιώργος Βάλαρης. Η «Όμορφη πόλη» του 2020 ήρθε γεμάτη συναισθήματα να δημιουργήσει επιτυχημένα και με πολύ συγκίνηση στην ψυχή μας μια μουσικοθεατρική παράσταση-ωδή στον μεγάλο μουσικοσυνθέτη, πλέκοντας τις θρυλικές μελωδίες του 1962 με άλλα γνωστά τραγούδια και ποιήματα του. Σπουδαίοι ερμηνευτές -Φωτεινή Βελεσιώτου, Μίλτος Πασχαλίδης, Δημήτρης Μπάσης, Σαλίνα Γαβαλά- και ηθοποιούς -Κώστας Καζάκος, Γιώργος Κιμούλης, Πέγκυ Σταθακοπούλου, Κωνσταντίνος Καζάκος, Ελισάβετ Μουτάφη, Γιώργος Βάλαρης, Αιμίλιος Ράφτης, Άκης Σιδέρης και η Λήδα Πρωτοψάλτη- ενώθηκαν με το κοινό σε αυτήν την παράσταση που ανασαίνει το ελληνικό πνεύμα, ακολουθώντας μια ιστορική διαδρομή.
#5 «Περιμένοντας τον Γκοντό»
Την δική τους ερμηνευτική υπογραφή έδωσαν ο Θανάσης Παπαγεωργίου και ο Σπύρος Παπαδόπουλος, ως Βλαντιμίρ και Εστραγκόν, στην σκηνοθετική προσέγγιση του Γιάννη Κακλέα πάνω στο καθοριστικό για το θέατρο έργο του Σάμιουελ Μπέκετ. Η αφοπλιστική μεταξύ τους χημεία, όπως κι αυτή του Άρη Σερβετάλη στο ρόλο του Πότζο και του Ορφέα Αυγουστίδη στο ρόλο του Λάκι, γέμισε μια παράσταση που κυλάει σα νερό για να καταδείξει τον ατέρμονο κύκλο της ζωής. Πατώντας σε λιτές γραμμές, ο έμπειρος σκηνοθέτης κατάφερε όχι μόνο να ενώσει διαφορετικές γενιές ηθοποιών που η συσπείρωση τους μας προσέφερε αξέχαστες υποκριτικές ερμηνείες, αλλά και να περάσει πλάι στην γλυκόπικρη αλληγορία του Μπέκετ για τον άνθρωπο, που πάντα παραμένει η πηγή και ταυτόχρονα η φθορά, το μήνυμα ότι η νέα γενιά μπορεί να σπάσει τα δεσμά και τη ματαιότητα της αναμονής και να φέρει την αλλαγή.
