Σοφία Χιλλ: «Οι σχέσεις εξουσίας δεν έχουν κερδισμένους»

Βασική πρωταγωνίστρια σε πάμπολλες παραστάσεις του διεθνούς φήμης σκηνοθέτη Θόδωρου Τερζόπουλου, η Σοφία Χιλλ μιλά στη Μαρία Κρύου για τη θητεία της στο Θέατρο Άττις, τους εξαιρετικούς συνεργάτες της και τη μέθοδο που χρησιμοποιεί. Δείτε την τώρα στη «Νόρα» του Ίψεν (από 20/3).

Ποια από τις ηρωίδες που έχεις ερμηνεύσει έχεις αγαπήσει περισσότερο;
Δεν γινόταν να μην αγαπήσω κάθε ηρωίδα με την οποία έχω συναντηθεί. Αγάπησα πάρα πολύ την Ελισάβετ στο «Alarme». Ήταν ένας άνθρωπος με πάθη, ερωτεύτηκε και απογοητεύτηκε πολύ. Φοβισμένη, έκανε στροφή στη ζωή της, έκοψε τα μαλλιά της και αφιερώθηκε στην Αγγλία. Αφού δεν τα κατάφερε με τον έρωτα, έδωσε όλο της το πάθος στο λαό.

Τι έμαθες για τη Νόρα, την ηρωίδα του Ίψεν που ερμηνεύεις στη σκηνή του Άττις;
Η Νόρα είναι ένα πλάσμα που λατρεύει να καταναλώνει και η χαρά της είναι αγχογενής. Την ακούμε να λέει στο έργο «θα δανειστώ για τον άντρα μου γιατί τον αγαπώ», αλλά στην ουσία το κάνει για εκείνη. Στο τέλος εγκαταλείπει τους πάντες και κοιτάζει τον εαυτό της.

Έμαθα να μη φοβάμαι να κοπιάσω. Έμαθα να βγαίνω από τα όρια, να λέω «ναι» σε πράγματα πάνω από μένα. Έμαθα να παίρνω την ευθύνη του εαυτού μου και αυτό μου άρεσε.

Στη διασκευή που έκανε ο Θόδωρος Τερζόπουλος η Νόρα λειτουργεί ως σύμβολο;
Ναι, είναι ένα συμβολικό πρόσωπο. Η γλώσσα του Τερζόπουλου είναι συγκεκριμένη κι εμπεριέχει όλη την μπρεχτική οπτική. Είναι πολύ καθαρό, ανάγλυφο αυτό που θα δείτε γύρω από τους χαρακτήρες, γύρω από τις έννοιες θύτης - θύμα. Πέρα από τα φύλα, εστιάζει στον άνθρωπο που είναι καταναλωτικός και προτάσσει συνέχεια ένα «θέλω». Δεν αγγίζει τόσο το θέμα της γυναικείας χειραφέτησης, αλλά περισσότερο τις σχέσεις εξουσίας. Κανένα από τα πρόσωπα του έργου δεν έχει τη διάθεση να κάνει διάλογο επί της ουσίας. Γίνεται ξεκάθαρο ότι εναλλάσσονται ο σαδισμός και ο μαζοχισμός, ως παιχνίδια εξουσίας. Τελικά οι σχέσεις εξουσίας δεν έχουν κερδισμένους. Το παιχνίδι είναι από την αρχή χαμένο.

Τι είναι χαρά;
Μέσα σε όλο αυτό που ζούμε υπάρχουν πολλά υποκατάστατα που σου δίνουν την ψευδαίσθηση της χαράς. Αν παρατηρήσεις τις σύγχρονες οικογένειες, όλοι μπορεί να είναι χαρούμενοι επειδή βρήκαν στις εκπτώσεις προσφορές, επειδή αγόρασαν ένα καινούργιο iPad. Δεν ξέρω στ’ αλήθεια ποια είναι η σχέση των ανθρώπων σήμερα με τη χαρά και την ευτυχία. Οι στιγμές γαλήνης σε μια παραλία είναι για μένα πραγματικά ευτυχισμένες.

Στο σημείωμα της παράστασης διάβασα ότι πρόκειται για μια «μελέτη τού τι είναι θέατρο». Μπορείς να μας πεις περισσότερα γι’ αυτό;
Θα δείτε τους ηθοποιούς, εμένα, τον Αντώνη Μυριαγκό και τον Τάσο Δήμα, να χτίζουμε και παράλληλα να κριτικάρουμε επιτόπου τους ρόλους. Αυτό δείχνει ότι το θέατρο είναι μια σύμβαση μέσα από την οποία συναντάς την αλήθεια πιο απενοχοποιημένα.

Τι σου αρέσει στο θέατρο;
Η σχέση με το κοινό και τους συνεργάτες. Μέσα από τη σχέση μαζί τους μένει ένα απόσταγμα και αυτό είναι πέρα από τις ερμηνείες ή από το αν είσαι καλός ή όχι. Το σημαντικό είναι να υπάρξει σχέση τελικά, κάτι που δεν συμβαίνει πάντα. Μου αρέσει η ενέργεια που ανταλλάσσεται μεταξύ των ανθρώπων την ώρα που συμβαίνει αυτή η συνάντηση.

Έχεις παραμείνει πολλά χρόνια στο Άττις. Είναι σημαντικό να έχεις μια θεατρική οικογένεια;
Σίγουρα, αλλά στην πολυετή σχέση μου με το Άττις έπαιξαν ρόλο και οι συγκυρίες. Όταν έκανα τον γιο μου, δεν ήθελα να θυσιάσω πολλά από την προσωπική μου ζωή για τη δουλειά. Στο Άττις υπάρχει επικοινωνία, κυλάνε όλα φυσικά. Παράλληλα με απασχολεί πού μπορεί να πηγαίνει αυτό που κάνουμε εδώ και τι άλλο μπορεί να βγάλει. Είναι σαν ένα ­πείραμα όλο αυτό. Υπάρχει έρευνα κι αν έχεις το μικρόβιο, όσο σκαλίζεις τόσο αποκαλύπτονται νέες δυνατότητες.

Ποια είναι η χαρακτηριστική ­οδηγία που σου δίνει ο Θόδωρος Τερζόπουλος;
«Do it, κάν’ το»! Μένει να βρεις τον τρόπο. Αυτή η οδηγία έχει κάνει καλό σε όλους όσοι συνεργαζόμαστε μαζί του. Ξέρει πάντα τι πρέπει να γίνει σε κάθε δουλειά. Όταν σου ζητάει κάτι πολύ συγκεκριμένο, μπορεί και να σου έρθει βαρύ εκείνη τη στιγμή, όμως στη συνέχεια αποδεικνύεται ότι ξέρει ακριβώς πού θέλει να το πάει. Ο σκηνοθέτης είναι αυτός που θέτει το πλαίσιο σε μια παράσταση.

Πώς έγινε η συνάντησή σας;
Είχα ξεκινήσει μαθήματα σε κολέγιο της Αγγλίας με στόχο να περάσω στο τμήμα υποκριτικής στο Manchester Metropolitan University, στο οποίο πέρασα, αλλά τελικά δεν πήγα. Σπουδάζοντας, αντ’ αυτού, στη Σχολή Βεάκη, προτού ακόμη τελειώσω, ο Θόδωρος ζήτησε από τη σχολή νέους ηθοποιούς και πήγα. Είχα δει τον «Προμηθέα Δεσμώτη» που είχε κάνει, με την Αννέζα Παπαδοπούλου στον ρόλο της Ιούς, κι έμεινα άφωνη.
Με επέλεξε στην οντισιόν, αλλά δεν πήγα αμέσως, διότι εκείνη την περίοδο, για να βγάζω τα προς το ζην, τραγουδούσα με τη Μαρίζα Κωχ και σε ρεμπετάδικα. Όταν κατάφερα να πάω στον Τερζόπουλο, παρακολούθησα κάποια σεμινάρια μαζί με τον Ιερώνυμο Καλετσάνο, τον Γιώργο Συμεωνίδη και άλλους. Ξαφνικά μια μέρα μου ζήτησε να αντικαταστήσω την Αννέζα στον ρόλο της Ιούς και είπα «σας ευχαριστώ πολύ, αλλά αποκλείεται». Εκείνος επέμεινε, με πίστεψε και τελικά δέχτηκα. Ήμουν μόλις 24 ετών και ήταν πολύ βαρύ για μένα, αλλά δεν γινόταν να μην το κάνω. Έτσι ξεκίνησε η κοινή μας πορεία.

Τι σου αποκάλυψε η μέθοδός του;
Έμαθα να μη φοβάμαι να κοπιάσω. Έμαθα να βγαίνω από τα όρια, να λέω «ναι» σε πράγματα πάνω από μένα. Έμαθα να παίρνω την ευθύνη του εαυτού μου και αυτό μου άρεσε. Η μέθοδος του Τερζόπουλου είναι ένα κλειδί στο τσεπάκι σου και το χρησιμοποιείς ανά πάσα στιγμή – και στους πιο δύσκολους ρόλους.

Τι είναι αυτό που κινητοποιεί όλο και περισσότερους νέους καλλιτέχνες να ταξιδέψουν στη χώρα μας για να λάβουν μέρος στα εργαστήρια του Άττις;
Οι νεότεροι ηθοποιοί θέλουν να αποκτήσουν καλύτερα εφόδια γι' αυτό δουλεύουν σκληρά στο θέατρο, στο χορό, στο τραγούδι. Στην Ελλάδα δεν υπήρξε ποτέ μια Ακαδημία Τεχνών οπότε τα πράγματα είναι λίγο ρευστά. Θυμάμαι ότι ερχόμενη από την Αγγλία έχοντας πάρει ήδη μια σκληρή εκπαίδευση παραξενεύτηκα από την κατάσταση που επικρατούσε στις θεατρικές σχολές στην Ελλάδα. Επικρατούσε λίγο η λογική «άφησε στο συναίσθημα σου» και έλειπε η τεχνική. Έχοντας τεχνική ένας ηθοποιός μπορεί να καταφέρει τα πιο δύσκολα και ο Τερζόπουλος αυτό ακριβώς προσφέρει στα εργαστήρια του Άττις.

Έχεις ζήσει, στην Αγγλία, στην Κρήτη, στη Μάνη…Θα έφευγες από την Αθήνα για να ζήσεις αλλού;
Ο πατέρας μου είναι Βρετανός κι έχω ζήσει στο Λονδίνο, στο Μπέρμιγχαμ, στο Μάντσεστερ, στο Λίβερπουλ…την αγαπάω την Αγγλία. Αγαπώ όμως και τη Μάνη απ’ όπου έχει μακρινή καταγωγή η μητέρα μου. Εκεί, έχει κάνει μια μεγάλη φάρμα ο μικρός μου αδερφός κι έτσι κρατήσαμε όλοι στην οικογένεια μια σχέση με τη Μάνη. Αυτή τη στιγμή δεν θα ήταν εύκολο να φύγω από την Αθήνα αλλά ποτέ δεν ξέρεις.

Είχες όμορφα παιδικά χρόνια;
Είμαστε δεμένη οικογένεια, ποτέ δεν μπορούσα να λειτουργήσω μόνο για τον εαυτό μου. Η μάνα μου έχει παίξει σημαντικό ρόλο σ’ αυτό. Ως οικογένεια με επτά παιδιά υπήρχε παιδοκρατία, οι μεγάλοι ήταν μειοψηφία. Σήμερα τα πράγματα είναι αλλιώς, βλέπεις ένα παιδί και δέκα ενήλικες τριγύρω. Ως παιδί δεν έζησα την απαγόρευση, πέρασα πολύ όμορφα παιδικά χρόνια. Η αυτοπεποίθηση που μπορεί να νιώσει ένα παιδί στα 12 στα 14 είναι πολύ σημαντικό πράγμα τον συνοδεύει. Δε μου αρέσει να έχω σχέση εξουσίας με το παιδί μου όπως δεν είχα κι εγώ με τη μητέρα μου.

Έχεις κάνει λάθη στη ζωή σου;
Ποιος δεν έχει κάνει; Τα πληρώνεις τόσο ωραία όταν τα κάνεις μόνος σου και το ευχαριστιέσαι με το παραπάνω. Το θέμα είναι να είσαι καθαρός και να μπορείς να τα δεις.

H Σοφία Χιλλ για τους συνεργάτες της στην παράσταση

Θόδωρος Τερζόπουλος

«Θαυμάζω την αφοσίωση, την επιμονή και τη μεθοδικότητά του. Δεν έχω δει άλλον να παρακολουθεί την πρόοδο με τόσο μεγάλη αφοσίωση. Είναι τόσο δοτικός, που βάζει και τον ηθοποιό σε μια διαδικασία. Την ώρα της πρόβας νιώθεις ότι θέλεις να δημιουργήσεις μια σχέση με τον σκηνοθέτη σου».

Τάσος Δήμας

«Άλλος ένας εκπληκτικός άνθρωπος που γνώρισα στο Άττις κι έχει μείνει στη ζωή μου. Ο Τάσος έχει μια ιδιαίτερη σχέση με το θέατρο και με το άνοιγμα του χρόνου. Ο τρόπος με τον οποίο μπαίνει σε δύσβατα σημεία των ρόλων είναι μοναδικός. Έχει επιμονή και πολύ μεγάλη πίστη σε αυτό που κάνει».

Αντώνης Μυριαγκός

«Είναι αδελφή ψυχή ο Αντώνης... Έπειτα από τόσες συνεργασίες είναι κάτι σαν σύζυγός μου πια στο θέατρο. Έχοντας περάσει τόσες ώρες στο καμαρίνι μαζί, δεν θα μπορούσαμε να μη δημιουργήσουμε μια πολύ στενή φιλία. Πάρα πολύ σπάνια βρίσκεις στη ζωή τέτοια οικειότητα με ανθρώπους».