Με τον «Αποχαιρετισμό» του Γιάννη Ρίτσου στον Γρηγόρη Αυξεντίου, ήρωα του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα εναντίον των αποικιοκρατών Βρετανών, ο Νεοκλής Νεοκλέους ένας από τους καλύτερους Κύπριους ηθοποιούς επισκέπτεται την Αθήνα. Μιλήσαμε μαζί του λίγο πριν έρθει στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης.
Την ιστορία του Γρηγόρη Αυξεντίου σας την έλεγαν οι γονείς σας όταν ήσασταν παιδί;
Η μάνα μου τότε, κορίτσι 16 μόλις χρονών, ήταν μέλος των αγωνιστών του Απελευθερωτικού Αγώνα και υπεύθυνη για την περίθαλψη των πληγωμένων, ακρωτηριασμένων και με σοβαρά εγκαύματα συναγωνιστών της. Ζωντανές λοιπόν, γεμάτες αίμα, μυρουδιά και αγέρα οι μνήμες από τις αφηγήσεις της. Φυσικά ο Αυξεντίου ήταν ο ήρωας για τον οποίο όλοι μιλούσαν.
Τι είναι αυτό που φέρει ο «Αποχαιρετισμός» του Ρίτσου;
Μια γεύση απλοχωριάς, φιλίας και φυσικά της ελευθερίας.
Σας γεννά αισθήματα η έννοια του ηρωισμού;
Λέει ο Ρίτσος στο κείμενο του: «Κέρδισα ακόμη μια στιγμή μεγάλη σαν ολόκληρο τον πόνο. Δεν ήξερα πως μια στιγμή μπορούσε να ‘χει τόση διάρκεια. Δεν είχα φανταστεί πως ο πόνος μπορούσε να σκέφτεται. Κι όλα έχουνε το βαθύ νόημα τους και προσμένουν να το βρούμε. Κι ο κόσμος θα φτώχαινε αν έλειπε ένα χαλικάκι, ένα τζιτζίκι ή η φωνή του γαλατά μες το χάραμα. Το’ μαθα. Μήπως αυτό είναι τάχα κείνο που λένε ηρωισμός; Και που ωστόσο δεν το ‘ξερε εκείνος που τον έλεγαν ήρωα; Και μήπως τάχα η σκέψη νικάει την σιωπή, τη φωτιά και τον χρόνο κι αυτό που λένε μοίρα; Δεν το ‘ξερα. Το’ μαθα. Γεια σας». Τέτοια έννοια του ηρωισμού, ναι, μου γεννά αισθήματα του πριν, του μετά και του τώρα. Η έννοια της ίδιας της ύπαρξης, της πράξης με όλα αυτά που περιγράφει ο Ρίτσος, μου δίνει δύναμη και κουράγιο να βαδίσω την αναπόφευκτη πορεία της ζωής μου.
Ποια πράξη μπορεί να θεωρηθεί ηρωική σήμερα;
Ηρωική πράξη είναι η όποια πράξη εμπεριέχει τον σεβασμό προς την ελευθερία του εαυτού σου και του άλλου, αλλά κυρίως σεβασμό προς τη Φύση και τους νόμους της. Νόμοι που πηγάζουν από την αρμονική της λειτουργία.
Ποια είναι η μεγαλύτερη αλήθεια που σας δίδαξε η ζωή;
Η ζωή διέπεται από τους δικούς της φυσικούς νόμους. Αυτοί είναι η αλήθεια της/μας. Η ίδια η ζωή είναι ένας καθημερινός αγώνας που οδηγεί στην ανακάλυψη αυτής της αλήθειας, της μέσα και της έξω μας.
Που βρίσκεται η Κύπρος σε επίπεδο θεατρικής παραγωγής;
Η Κύπρος είναι ένα μικρό νησί, με ταλαντούχους καλλιτέχνες και πολλά νέα παιδιά με όρεξη που αγωνίζονται με κάθε τρόπο και μέσον για να κρατήσουν ένα ψηλό επίπεδο στις παραγωγές τους, δοκιμάζοντας νέα πράγματα, νέες τεχνικές και μεθόδους. Όμως πολλές είναι οι φορές, που το αποτέλεσμα της προσπάθειας δεν είναι το ποθητό και αυτό οφείλεται σε πολλούς παράγοντες. Αφορά και εξωγενείς παράγοντες αλλά και το μέσα μας φυσικά. Η πτώση από το βάθρο της τέχνης του Θεάτρου είναι οδυνηρή. Για να βρεθεί και να επικοινωνηθεί η ειλικρίνεια της τέχνης της υποκριτικής και τα όσα εμπερικλείει η λέξη «θέατρο» και «ηθο-ποιος» χρειάζεται πολλή δουλειά, αφοσίωση και αλήθεια.
Που θα σας δούμε να συμμετάσχετε το επόμενο διάστημα;
Στο Θέατρο «ΑντίΛογος» του οποίου είμαι ο καλλιτεχνικός διευθυντής, θα σκηνοθετήσω τα έργα: Τα «Ορφανά» του Ντέννις Κέλλυ και την «Κραυγή» του Τένεσι Ουίλιαμς. Στη συνεχεία, στις αρχές του 2019, θα υποδυθώ τον ομώνυμο ρόλο από το θεατρικό έργο του Θανάση Τριαρίδη «Μένγκελε».
Με ποιους Ελλαδίτες σκηνοθέτες έχετε συνεργαστεί και με ποιους θα θέλατε να συνεργαστείτε;
Είναι πολλοί και οι Ελλαδίτες και οι «ξένοι» σκηνοθέτες καθότι στα 20 χρόνια της σταθερής συνεργασίας μου με το Θεατρικό Οργανισμό Κύπρου έπαιξα σχεδόν ανελλιπώς σε όλες τις παραγωγές της Κύριας ή της Πειραματικής Σκηνής. Από τους Ελλαδίτες ενδεικτικά αναφέρω τον Διαγόρα Χρονόπουλο, τον Σωτήρη Χατζάκη, τον Βαγγέλη Θεοδωρόπουλο, τον Κωνσταντίνο Αρβανιτάκη αλλά είναι και πολλοί άλλοι. Είναι, επίσης, πολλοί οι άξιοι σκηνοθέτες στην Ελλάδα και παλιοί αλλά και νεώτεροι τους οποίους παρακολουθώ συστηματικά και θαυμάζω τη δουλειά τους και θεωρώ ότι μια συνεργασία μαζί τους θα με εμπλούτιζε. Ωστόσο ας μου επιτραπεί να αναφερθώ στον Βασίλη Παπαβασιλείου τον οποίο θαυμάζω και ως σκηνοθέτη αλλά και ως ηθοποιό. Μια συνεργασία μαζί του θα μου έδινε μεγάλη χαρά.
