Ο Πίτερ Μπρουκ τον χαιρέτισε ως διάδοχό του, οι Γάλλοι τον αποθεώνουν και η Στέγη, με ένα αφιέρωμα στον δραματουργό και σκηνοθέτη Ζοέλ Πομερά, μας κάνει... εντατικά σεμινάρια πάνω στον νέο αστέρα του θεάτρου.
Ηταν κακός μαθητής. Το έχει παραδεχτεί ο ίδιος επανειλημμένως. Όμως ο προβληματικός έφηβος Ζοέλ Πομερά «σώθηκε» από το θέατρο. Σε ηλικία 12 ετών επισκέφθηκε με τους γονείς του το Φεστιβάλ της Αβινιόν και θαμπώθηκε. Το θέατρο έδωσε νόημα στη ζωή του κι έτσι του αφιερώθηκε απόλυτα. Έπειτα από 30 χρόνια, τον Ιούλιο του 2006, ο Πομερά βρέθηκε ξανά στο Φεστιβάλ της Αβινιόν ως καταξιωμένος πλέον συγγραφέας και σκηνοθέτης τριών παραγωγών, με εξαντλημένα όλα τα εισιτήρια από τους φανατικούς θαυμαστές του και διθυραμβικές κριτικές από τους ειδικούς.
Το βαθιά ουμανιστικό θέατρό του, με τη μορφή της παραβολής, μιλά για το εξημερωμένο θηρίο που λέγεται «Ευρωπαίος», για το τέλος των ιδεολογιών και την κυριαρχία του καπιταλισμού, για την απώλεια της αλληλεγγύης και τα σαθρά όρια της ηθικής, συγκλονίζοντας τους θεατρόφιλους ανά τον κόσμο, είτε πρόκειται για ενήλικες διασκευές της «Κοκκινοσκουφίτσας» και της «Σταχτοπούτας», είτε για το υπαρξιακής υφής δίπτυχο «Τρέμω», είτε για όπερες που θίγουν ιστορικά όσο και μεταφυσικά ζητήματα, όπως η «Επανένωση των δύο Κορεών» που μόλις παίχτηκε στο παρισινό Odeon.
Εδώ και 15 χρόνια ο Πομερά έχει γράψει και σκηνοθετήσει περίπου 30 έργα κι έχει διακριθεί με 13 βραβεία, ανάμεσά τους και το Βραβείο Μολιέρος, το γαλλικό αντίστοιχο του Tony. Το 2006 ο ίδιος ο Πίτερ Μπρουκ χαιρέτισε τον Πομερά ως επάξιο διάδοχό του και παραχώρησε στον ίδιο και την ομάδα του Compagnie Louis Brouillard το περίφημο παρισινό θέατρό του Bouffes du Nord για μία τριετία. Το πρώτο έργο του Ζοέλ Πομερά που είδαμε στην Ελλάδα ήταν οι «Έμποροι», το 2009, από την Πειραματική Σκηνή της Τέχνης Θεσσαλονίκης και τον σκηνοθέτη Γιάννη Λεοντάρη, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών. Έπειτα από ένα χρόνο η Φρόσω Λύτρα ανέβασε το διακεκριμένο έργο του «Αυτό το παιδί» (Πρώτο βραβείο της Ένωσης Γάλλων Κριτικών το 2006) κι εμείς βυθιστήκαμε ξανά στο παράξενα ανθρώπινο θέατρο του Γάλλου δημιουργού.
Με αφορμή το τωρινό αφιέρωμα της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών, πάντως, θα κάνουμε... εντατικά σεμινάρια στην περίπτωση «Πομερά» από τις 28/3 μέχρι τις 21/4. Και αυτό γιατί ο 50χρονος Γάλλος δραματουργός-σκηνοθέτης έρχεται στην Ελλάδα για πρώτη φορά σκηνοθετώντας το πιο πρόσφατο έργο του, τη «Μεγάλη και θαυμαστή ιστορία του εμπορίου» (φωτό, 28-31/3), ενώ ύστερα από λίγες ημέρες ακόμη ένα έργο του, το βραβευμένο «Κύκλοι/Ιστορίες», ανεβαίνει από τον καλό ελληνικό θίασο Κανιγκούντα, σε σκηνοθεσία Γιάννη Λεοντάρη (3-21/4). Στη «Μεγάλη και θαυμαστή ιστορία του εμπορίου» παρακολουθούμε δύο ιστορίες σε δύο διαφορετικές εποχές. Στην πρώτη βρισκόμαστε στο 1968, όπου τέσσερις παλαίμαχοι του real estate προσπαθούν να μυήσουν έναν νεαρό και ιδεαλιστή πλασιέ στα κόλπα της δουλειάς. Εκείνος όμως αρνείται να αποδεχτεί τους νόμους της αγοράς κι έρχεται αντιμέτωπος με το δίλημμα «άνεργος ή ανήθικος».
Τελικά συνθηκολογεί. Στη δεύτερη ιστορία, σαράντα χρόνια μετά, ο αλλοτινός ιδεαλιστής έχει μεταμορφωθεί σε παντοδύναμο έμπορο και προσπαθεί να μυήσει τέσσερις άλλους άντρες, χρεοκοπημένους και παροπλισμένους από την αγορά εργασίας, στην καταναλωτική λογική…
Η έννοια του φλας μπακ στο χρόνο ενυπάρχει και στο δεύτερο έργο του Πομερά που θα δούμε στη Στέγη, το «Κύκλοι Ιστορίες» (Βραβείο Μολιέρος 2010), το οποίο, σύμφωνα με την ομάδα Κανιγκούντα, είναι «σαν ένα μνημόσυνο του ανθρωπισμού, των μεγάλων λέξεων και των θρησκευτικών συστημάτων». Ένας παρουσιαστής-πνευματιστής καλεί τους θεατές να συμμετάσχουν στο εξής «παιχνίδι»: να παρακολουθήσουν μια σιωπηρή ανακεφαλαίωση της ευρωπαϊκής Ιστορίας μέσα από στιγμιότυπα της καθημερινής ζωής διαφόρων περιόδων, από τον Μεσαίωνα μέχρι σήμερα, με ήρωες απλούς πολίτες και ιππότες, υποτελείς και αφέντες, εραστές και οικογενειάρχες.
Η μυστικιστική μουσική του Γκιόργκι Λιγκέτι, γνωστή και από το sountrack της ταινίας του Κιούμπρικ «Η Οδύσσεια του Διαστήματος», επενδύει αυτό το παράδοξο ταξίδι στο χρόνο. Οι δύο παραστάσεις, όπως συνηθίζει η Στέγη, θα πλαισιωθούν από παράλληλες δράσεις, συζητήσεις, masterclass κι εκπαιδευτικά προγράμματα.
Πληροφορίες-προπώληση: 2109005800, www.sgt.gr.
