Μετά την προβολή του ντοκιμαντέρ του «Natural Resistance» στις Νύχτες Πρεμιέρας, ο διάσημος σκηνοθέτης Τζόναθαν Νόσιτερ δοκίμασε ελληνικούς φυσικούς οίνους στο γευσιγνωστικό πάρτι που οργάνωσε προς τιμήν του το «α» και μίλησε στον Δημήτρη Αντωνόπουλο για την τάση που έχει χωρίσει τον οινικό κόσμο σε δύο στρατόπεδα.
Η νέα ταινία του Τζόναθαν Νόσιτερ «Natural Resistance», όπως και το προηγούμενο οινικό ντοκιμαντέρ του «Mondovino», έχει ήδη δημιουργήσει μεγάλη αναστάτωση στους οινολογικούς κύκλους της Ιταλίας, την οποία βάζει στο στόχαστρό του αυτήν τη φορά ο Αμερικανοβραζιλιάνος σκηνοθέτης. Βέβαια, η ταινία δεν αφορά το κατά πόσον οι «φυσικοί οίνοι» –παγκόσμια τάση πλέον– είναι ή δεν είναι οξειδωμένοι, βαρείς και άγαρμποι ή αντιθέτως έχουν γευστικό βάθος και αυθεντική προσωπικότητα, αλλά το πόσο σημαντική είναι η αντίσταση των πρωτοπόρων οικολόγων οινοποιών στη συμβατική γεωργία που καταστρέφει το έδαφος, τη βιοποικιλότητα και το γευστικο-θρεπτικό δυναμικό των σταφυλιών και κατ’ επέκταση των υπόλοιπων φρούτων και λαχανικών.
Ο Τζόναθαν Νόσιτερ ήταν παρών στην προβολή της ταινίας του στο Ιντεάλ την Τετάρτη 23/9 και κατόπιν στο γευσιγνωστικό πάρτι με ελληνικούς φυσικούς οίνους που οργάνωσε προς τιμήν του το «α» στο wine bar «Fabrica de Vino». Την επομένη συναντήθηκα μαζί του για μια συνέντευξη (αυτή θα ήταν η δεύτερη, η πρώτη είχε δημοσιευτεί πριν από 16 χρόνια στο περιοδικό «ΕΥ»).
Γιατί διάλεξες τη Ρώμη ως μόνιμο τόπο κατοικίας;
Κυρίως για την ποιότητα ζωής. Τα παιδιά μου μεγαλώνουν με άλλες παραστάσεις, κάθε σαββατοκύριακο τα παίρνω κι επισκεπτόμαστε στην επαρχία αυτούς τους καλλιτέχνες της γης, που μας δίνουν μεγάλη χαρά και έχουν τόσα πολλά να μας διδάξουν, καθώς έχουν κάνει πράξη τη χαρά του ευ ζην. Το να εξασφαλίζω στα παιδιά μου τέτοιες εμπειρίες είναι φανταστικό. Ίσως κάποια στιγμή καλλιεργήσω τα δικά μου φρούτα και λαχανικά, αλλά δεν έχω πρόθεση να γίνω οινοποιός.
Επισκέπτεσαι συχνά αυτούς τους local heroes. Ποια είναι τα μαθήματα ζωής που πήρες από αυτήν τη συναναστροφή;
Μου αρέσει πολύ ο χαρακτηρισμός local heroes γι’ αυτούς τους ανθρώπους. Αρκεί να δεις τον τρόπο με τον οποίο ζουν ή τις επιλογές που έχουν κάνει για να αντιληφθείς την ισορροπία ανάμεσα στο σκέπτεσθαι και το αισθάνεσθαι, την προσωπική ζωή και το αίσθημα ότι ανήκεις σε μια κοινότητα. Είναι σαν σύγχρονοι πολίτες σε μια αρχαία δημοκρατία, διότι προσπαθούν να πραγματοποιήσουν τα όνειρά τους με μια συμπεριφορά που ξεχωρίζει για τη συνέπειά της. Είναι πρωτοπόροι της εφαρμοσμένης οικολογίας και το κάνουν χωρίς να έχουν διδακτική στάση – το δείχνουν απλώς με την προσωπικότητά τους.
Είναι πρεσβευτές της υψηλότερης μορφής αγροτικής καλλιέργειας και την εφαρμόζουν με τον πιο ανεπιτήδευτο τρόπο. Νομίζω ότι όλοι μας, κινηματογραφιστές, δημοσιογράφοι, καλλιτέχνες, όλοι όσοι ασχολούνται με τον πολιτισμό, έχουν να μάθουν πολλά από αυτούς τους αγρότες. Επαναπροσδιορίζουν το σύμπαν κάνοντας μια ειρηνική επανάσταση, απολαμβάνοντας τη ζωή με τον πιο ριζοσπαστικό τρόπο.
Είναι το κίνημά τους κυρίως ηθικό ή ιδεολογικό;
Η προδοσία της αριστεράς και της δεξιάς από τους πολιτικούς τους είναι τόσο βαθιά, που οι νέοι δικαίως έχασαν την εμπιστοσύνη τους στις ιδεολογίες. Δεν ξέρουν λοιπόν τι να κάνουν, πού να στραφούν… Θεωρώ τον εαυτό μου αριστερό, πράγμα που σημαίνει ότι δεν πρέπει να ακολουθείς μόνο τα γούστα σου, αλλά με τη στάση σου να φροντίζεις για την επίτευξη μεγαλύτερης ισότητας μεταξύ των ανθρώπων και αυτό είναι μια ηθική υποχρέωση. Καμία σχέση με τα διεφθαρμένα κόμματα της σοσιαλδημοκρατίας.
Πιστεύουν ίσως στο Slow Food…
Ακόμη και αυτό είναι επικίνδυνο, διότι ό,τι μετατρέπεται σε καθεστηκυία δύναμη είναι εγγενώς ανήθικο. Γι’ αυτό πιστεύω ότι είναι σημαντικοί αυτοί οι οικολόγοι αγρότες. Εκπροσωπούν μια ηθική στράτευση. Οι περισσότεροι μπορεί να είναι προοδευτικοί, αριστεροί, υπάρχουν όμως και πολλοί δεξιοί ή συντηρητικοί. δεν έχει καμία σημασία! Αυτό που μετράει είναι ότι έχουν συνειδητοποιήσει πως δεν ζουν μόνοι τους σε αυτόν τον πλανήτη, δεν υπάρχει παρόν χωρίς παρελθόν και το παρόν και το παρελθόν δεν έχουν νόημα χωρίς να σκέφτεσαι το μέλλον. Όλες οι πολιτικές ιδεολογίες έκαναν ό,τι περνούσε από το χέρι τους για να σβήσουν το παρελθόν.
Πώς μπορείς όμως να κάνεις ένα κρασί που να εκφράζει ένα terroir αν δεν γνωρίζεις πώς το έφτιαχναν οι παππούδες ή αν δεν ξέρεις την ιστορία της αμπελοκαλλιέργειας στα μέρη σου; Οι οινοποιοί αυτοί βλέπουν τον εαυτό τους ως θεματοφύλακα που μεταδίδει τη γνώση και δεν την κατέχει απλώς για δική του χρήση. Είναι ίσως η ανώτερη μορφή ιερέα, του πιστού που δεν έχει καμία ιδιοκτησία, μεταφέρει γνώση κι εμπειρία από την κατανόηση της παράδοσης, επινοεί εκ νέου το παρόν και κοιτάζει προς το μέλλον.
Είσαι αισιόδοξος για το μέλλον;
Ίσως έχουμε ξεπεράσει το σημείο διάσωσης του ανθρώπινου είδους, ζούμε σε μια στιγμή Αποκάλυψης άγνωστη μέχρι στιγμής στην Ιστορία. Οι επιλογές που πρέπει να κάνουμε είναι προφανείς, δεν είναι πλέον ανησυχίες λίγων φανατικών εξτρεμιστών. Κάθε επιστήμονας που δεν είναι εντελώς διεφθαρμένος συμφωνεί για τις συνέπειες της αλλαγής του κλίματος και την οικολογική καταστροφή για την οποία είμαστε όλοι υπεύθυνοι. Πρέπει να πάρουμε άμεσα μέτρα, διότι σε λίγο δεν θα υπάρχει πλανήτης να ζούμε. Δεν είναι αστείο, είναι η σκληρή πραγματικότητα. Μεγάλωσα σε αστικό περιβάλλον, σε μεγαλουπόλεις όπως το Παρίσι, η Ρώμη, η Νέα Υόρκη, το Νέο Δελχί, η Αθήνα, το Λονδίνο.
Είμαι παιδί του άστεως και δεν είχα καμία σχέση με τη φύση. Είμαι τυχερός επειδή, ανακαλύπτοντας και αγαπώντας το κρασί, κατάλαβα ότι το πιο ενδιαφέρον στοιχείο του είναι η καλλιέργεια του αμπελιού. Δυστυχώς, η πλειονότητα των ανθρώπων που γράφουν για το κρασί περιορίζουν την οπτική τους στο προϊόν αντί να το βλέπουν ως δημιούργημα που προκύπτει από την καλλιέργεια της γης. Οι περισσότεροι αγνοούν τη φύση. Γι’ αυτούς η τροφή είναι κάτι που υπάρχει ουσιαστικά συσκευασμένο στα σούπερ μάρκετ. Η μεγάλη τραγωδία και τα αποτελέσματα αυτής της νοοτροπίας έχουν τεράστιες επιπτώσεις που δεν μπορούν ακόμη να καταμετρηθούν. Κάθε πολίτης έχει καθήκον πλέον να ξανασκεφτεί και να αλλάξει ριζικά τη σχέση του με τη φύση, να υποστηρίξει αυτούς τους πρωτοπόρους αγρότες, να γίνει ο ίδιος αγρότης αν το θέλει… Αλλιώς ο κόσμος μας είναι αναπόφευκτο να καταστραφεί.
Έχεις δοκιμάσει φυσικούς οίνους που δεν σου άρεσαν;
Είναι πολύ απλό: αν δοκιμάσω 100 συμβατικά κρασιά, συμπεριλαμβανομένων μεγάλων γαλλικών chateau, νιώθω τυχερός αν βρω ένα που να μου αρέσει. Αντίθετα στους 100 φυσικούς οίνους βρίσκω 70 που τους πίνω ευχάριστα.
Ακόμη και τα Chateau Latour και Margaux;
Μέχρι το ’96 ήθελα να τα πίνω κάθε μέρα! Ήταν πολύ ωραία κρασιά, που φτιάχνονταν με αρκετά φυσικό τρόπο. Έκτοτε έγιναν τεχνολογικά κι έχασαν την ψυχή τους.
4 ελληνικοί φυσικοί οίνοι*
Μοσχοφίλερο Mπουτάρη 2013
Από βιολογική καλλιέργεια στη Μαντίνεια, ένα κρασί φρουτώδες, γεμάτο και σύνθετο σαν να έχει παλαιώσει σε βαρέλι.
Syrah Ρωξάνης Μάτσα 2013
Βιολογικό, με αρώματα φράουλας, βατόμουρου και πιπεριού. Στο στόμα συνδυάζει ζωντάνια με πλούσια και γεμάτη γεύση.
Τσαούσι Σκλάβου 2013
Αυτό το λευκό κρασί από βιοδυναμικά σταφύλια έχει πρωτότυπο χαρακτήρα, που θυμίζει ισπανικό σέρι. Ανθώδες, γλυκόπιοτο, με ωραία οξύτητα.
Ωργίων Σκλάβου 2013
Βιοδυναμικό, βαθυκόκκινο, με αρώματα φρούτων του δάσους, καπνό, μανιτάρια και σοκολάτα στο στόμα. Ευγενές ρουστίκ.
*Χωρίς προσθήκη θειώδους
