Και όμως η Κως έχει (και) Κρασί!

Εσύ έχεις κάτι καλύτερο από νησιωτικές εξορμήσεις μέσα στο φθινόπωρο; H αλήθεια είναι ότι αυτή η περίοδος ενδείκνυται όσο τίποτε άλλο για εκδρομικά σαββατοκύριακα όχι μόνο στην ηπειρωτική Ελλάδα αλλά κυρίως στα νησιά. Και κρατάμε την δεύτερη περίπτωση γιατί ειδικά για την φθινοπωρινή σεζόν είναι ταμάμ καθώς ο συνωστισμός σταματάει, τα καλντερίμια και τα  σοκάκια χαλαρώνουν από πολυκοσμία, το ίδιο και οι αρχαιολογικοί χώροι και κάθε σημείο ενδιαφέροντος με το σκηνικό να σε ωθεί ξεκάθαρα για "slow travel" με μία ατμόσφαιρα και ένα σκηνικό που γοητεύει πέρα για πέρα. 

Η αποστολή μας, λοιπόν, περιλάμβανε το νησί του Ιπποκράτη δηλαδή την Κω. Ένα από τα μεγαλύτερα νησιά των Δωδεκανήσων που μπορεί για τους περισσότερους από εμάς να είχε συνδεθεί με άλλα ένα σωρό πράγματα όμως στη παρούσα φάση θα αποκαλύψω πως έκανε την έκπληξη. Καταρχάς πριν περάσουμε στο "ψητό" της υπόθεσης, πρόκειται για ένα νησί με ιδιαίτερη ενέργεια, αρχαία αύλα, μεσογειακή απλότητα αλλά και ένας τόπος βαθιά συνδεδεμένος με τον Ιπποκράτη και την φιλοξενία. Η Κως ξέρει πια να εξελίσσεται χωρίς να χάνει τον εαυτόν της. 

Περπατώντας στα δρομάκια της παλιάς πόλης, σε καλεί να παρατηρήσεις τα ίχνη των πολιτισμών που πέρασαν. Από τα ιταλικά αρχοντικά και τα οθωμανικά τζαμιά, ως τις ελληνικές αυλές με τις γιασεμιές, το νησί είναι ένα ζωντανό παλίμψηστο ιστορίας και καθημερινότητας.

Όμως πέρα από το φως, τις υπέροχες παραλίες -για τις οποίες και καυχιέται- και τα αρχαιολογικά μνημεία, διαθέτει και μία άλλη πτυχή, ένα άλλο πρόσωπο που έχει ξεκινήσει να αποκαλύπτεται ευγενικά αλλά και έναν ωραίο δυναμισμό που έκανε την διαφορά. Βεβαίως έχει να κάνει με την αμπελοκαλλιέργεια και την παραγωγή οίνων αλλά ταυτόχρονα και με την οινοτουριστική εξωστρέφεια που πια και διαθέτει και εξελίσσει ακόμα περισσότερο. 

Και όμως η Κως "ξετυλλίγει" οινοτουρισμό και λίγοι το γνωρίζαμε

Πολλοί θα αναρωτιέστε για αυτή την εξέλιξη αλλά ευθύς αμέσως θα επιβεβαιωθείτε και η επόμενη ακριβώς απόδραση σας στο εν λόγω νησί, -είμαι σίγουρη- πως θα είναι αποκλειστικά για οινοτουριστικές αναζητήσεις.

Μπορεί να μην έχει την αίγλη των υπόλοιπων δημοφιλών αμπελουργικών ζωνών όμως τα τελευταία χρόνια "τρέχει" με σταθερό βηματισμό και όραμα για περαιτέρω καλλιέργεια αμπελώνων,  παραγωγή ποιοτικών οίνων και συνεπώς ανάπτυξη του οινοτουριστικού τους προφίλ το οποίο πραγματικά όπως αποκάλυψαν και οι άνθρωποι του χώρου έχει αφήσει τις καλύτερες εντυπώσεις. Και εμείς δίνουμε την δική μας ψήφο εμπιστοσύνης. 

Οι επισκέπτες των οινοποιείων στην πλειοψηφία τους είναι από το εξωτερικό και το ενδιαφέρον τους για κρασί και taylor made εμπειρίες -που μην ξεχνάμε αποτελούν το φυσικό επόμενο μίας φιλοξενίας που σέβεται την ατομικότητα, την εξατομικευμένη προσέγγιση και την αυθεντική σχέση με τον τόπο- βρίσκονται στην πρώτη γραμμή. 

Στους πρόποδες του Δίκαιου όρους, ανάμεσα στα παραδοσιακά χωριά και τους εύφορους κάμπους, αναπτύσσεται ένας κόσμος που τα τελευταία χρόνια ανακτά τη θέση του στο οινικό γίγνεσθαι του Αιγαίου: Και όπως προείπαμε είναι ο οινοτουρισμός της Κω. Για το λεγόμενο terroir ή αλλιώς μικροκλίμα του νησιού όπως ανέφεραν και οι παραγωγοί, είναι από τα πολύ ισορροπημένα του νοτιοανατολικού Αιγαίου.

Τι επικρατεί; Mεγάλη περίοδος ηλιοφάνειας, ήπιοι χειμώνες και  δροσεροί άνεμοι του καλοκαιριού, στοιχεία που χαρίζουν ιδανικές συνθήκες για αμπελοκαλλιέργεια. Στις πλαγιές του Ασφενδιού, δε, οι αμπελώνες απολαμβάνουν συνεχή αερισμό και καλή στράγγιση, χάρη στα αργιλοπετρώδη εδάφη της περιοχής και εκεί τα κρασιά είναι που έχουν ένταση, καθαρότητα και συνεπώς χαρακτήρα. 

Επειδή κατά κύριο λόγο σε κάθε τόπο θα ανακαλύψεις και τις γηγενείς ποικιλίες που πρωταγωνιστούν, στο ερώτημα αυτό, η Μαίρη Τριανταφυλλοπούλου, επικεφαλής της Εθνικής Επιτροπής για τον Οινοτουρισμό, μέλος του Δ. Σ. της Εθνικής Διεπαγγελματικής Αμπέλου και Οίνου και πρόεδρος της Ένωσης Οινοποιών -Αμπελουργών Νήσων Αιγαίου, μας αποκάλυψε ότι "ενώ υπάρχει η ποικιλία Μαυροθήρικο, δεν έχει δείξει να ταιριάζει τελικώς στον τόπο". "Όμως επενδύουμε σε άλλες ποικιλίες ελληνικές και διεθνείς που δίνουν εξαιρετικά αποτελέσματα όπως είναι  το Ασύρτικο, το Αθήρι και η Μαλαγουζιά όπως επίσης το Chardonnay, το Syrah, το Merlot, το Cabernet Sauvignon και τέλος το Grenache Rouge."

Η κ. Τριανταφυλλοπούλου άλλωστε πρόκειται για μία δυναμική παρουσία στο νησί όπου εκτός από επικεφαλής του Akrani Winery δραστηριποιείται και σε θεσμικό επιπέδο σε φορείς και ενώσεις για το κρασί, συμμετέχομντας ενεργά στο έργο της ανάπτυξης και της `περαιτέρω εξωστρέφειας του οινοτουρισμού αλλά και της άμεσης σύνδεσης του με την φιλοξενία γιατί στην τελική, τι έχει περισσότερο σημασία φεύγοντας από έναν τόπο που επισκέφθηκες; To βίωμα, τα πρόσωπα και η μνήμη. 

Η Κως όπως καταλαβαίνεται διαμορφώνει το δικό της αφήγημα και η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου επενδύει στην ανάπτυξη της οινικής της ταυτότητας και συνεχίζει με εξτρα ζήλο και σχεδιασμό. Τα τελευταία χρόνια αρκετά από τα οινοποιεία έχουν αποκτήσει και την γνωστή σε όλους σήμανση "Επισκέψιμο Οινοποιείο” ενώ τα κρασιά  του νησιού φέρουν την ένδειξη ΠΓΕ Κως.  

Που πήγαμε αλλά και που δοκιμάσαμε; 

Η αποστολή είχε στόχο την επίσκεψη σε τρία (3) οινοποιεία διαφορετικών περιοχών που όλα όμως είχαν έναν κοινό παρανομαστή: να συστήσουν όσο πιο βιωματικά γινόταν την οινική πλευρά του νησιού.

Kαι όπως φαίνεται τα πάνε πρίμα και πάμε να δούμε την κάθε περίπτωση ξεχωριστά.  Η πρώτη στάση πραγματοποιήθηκε στο Akrani Winery, ένα από τα πιο δημοφιλή οινοποιεία του νησιού το οποίο βρίσκεται στη Μινιέρα Ασφενδιού, περιοχή που ανακαλύπτεις και πολλούς αμπελώνες. Η ιστορία του στην αμπελοκαλλιέργεια ξεκίνησε κάπου το 1994 όπως αποκαλύπτει και η ιδιοκτήρια Μαίρη Τριανταφυλλοπούλου ενώ το 2005 χτίστηκε και το οινοποιείο.

Η παραγωγή του κυμαίνεται στις 70.000 - 80.000 φιάλες ετησίως ενώ οι καλλιεργήσιμες ποικιλίες που βρίσκονται στο πορτοφόλιο της ομάδας είναι τα Ασύρτικο,  Μαλαγουζιά, ΑΘήρι, Chardonnay, Gamay και φυσικά Syrah, Cabernet Sauvignon, Merlot και Grenache Rouge. Ξεχωρίζει για το άκρως επιβλητικό κελάρι του στο οποίο ανακαλύψαμε και μία ερυθρή ετικέτα του έτους 2000 από την προσωπική εμφιάλωση της οικογένειας με την ετικέτα να είναι γραμμένη στην κυριολεξία με το χέρι.

Extra Hints: Ξεχώρισε το Akrani White, ένα blend από Ασύρτικο και Αθήρι όπως επίσης η Regional Expressions Malagouxia ενω από τα ερυθρά ψήφοι εμπιστοσύνης στο Syrah. Τα πρωτεία πήρε η Ρετσίνα του Κτήματος από 100% Αθήρι με το σταφύλι να προέρχεται από τους αμπελώνες του Έμπονα Ρόδου σε υψόμετρο περίπου 1000μ. 

Επίσης ξεχωριστή ήταν όλη η διαδικασία της ξενάγησης και της γευσιγνωσίας η οποία έγινε και στην outdoor τραπεζία με θέα όλο το Αιγαίο αλλά και τους αμπελώνες να απλώνονται πραγματικά μπροστά σου. Όσο για το όνομα "Ακράνι" σημαίνει αγαπημένος φίλος το οποίο και το εμπνεύστηκαν από ένα καρπαθιώτικο παραδοσιακό τραγούδι με την επιλογή του να μην είναι καθόλου τυχαία καθώς υποδηλώνει τις δυναμικές σχέσεις οινοποιών, αμπελουργών και φυσικά επισκεπτών.

Σε επόμενο χρόνο επισκεφθήκαμε το Papakonstantinou Winery εκεί στο χωριό Αμανιού όπου μας υποδέχθηκε άκρως φιλόξενα, ο Αιμίλιος Παπακωνσταντίνου που αποτελεί και την δεύτερη γενιά. Ένα boutique οινοποιείο της Κω με έναν επισκέψιμο χώρο που -δεν σας κρύβω- είχε την ατμόσφαιρα ένος σύγχρονου και minimal wine bar της πρωτεύουσας.

Οι οικογενειακοί αμπελώνες και εδώ σε απόσταση αναπνοής από το οινοποιείο με τις ετικέτες κρασιού να έκαναν την διαφορά ειδικά η σειρά "Ποδηλάτες". Ξεχώρισε το blend Μαλαγουζιάς & Sauvignon blanc με extra φρεσκάδα, αρωματικό και νόστιμο με διακριτικό νεύρο που κέντριζε τον ουρανίσκο, το μονοποικιλιακό Ασύρτικο όπου ωρίμαζε για λίγους μήνες αναδεικνύοντας την πολυπλοκότητα του ενώ στα φόρτε του ήταν το φρέσκο Syrah, απλή δεξαμενή το οποίο έκλεψε τις εντυπώσεις με τον φρουτώδη χαρακτήρα την δροσιστική του οξύτητα και τις βελούδινες ταννίνες του. 

Τελευταία στάση πραγματοποιήθηκε στο Οινοποιείο Χατζηεμμανουήλ όπου εδώ το παρελθόν με αρμονία συναντά το παρόν με την οινική τους ιστορία να ξεκινά από το 1928. Η νέα γενιά σαφώς και έχει πάρει την σκυτάλη με το οινοποιείο να είναι χτισμένο σαν εξοχικό σπίτι με πέτρινη παραδοσιακή αρχιτεκτονική, αυλή διαμορφωμένη με πάγκους και ξύλινα κιόσκια με έναν αμπελώνα που ξεκινά από την είσοδο του κτήματος και χάνεται πίσω σε μεγάλες εκτάσεις. 

Η οινοτουριστική εμπειρία και σε αυτό το οινοποιείο βρίσκεται στη πρώτη γραμμή με ξεναγήσεις και γευσιγνωσίες κατά κύριο λόγο σε ένα χώρο που αποπνέει την απόλυτη σύνδεση με την φύση. Η έκπληξη ήταν η ετικέτα "Κυδωνίτσα" που σίγουρα δεν θα φανταζόσουν ότι θα δοκίμαζες ποτέ στην Κω αλλά και όμως αποτελεί την απόδειξη ότι τίποτα δεν είναι "αδύνατον".

O οινοποιός Βασίλης Χατζηεμμανουήλ αποκάλυψε επίσης ότι ήδη καλλιεργεί και το κυκλαδίτικο "Μαυροτράνο" το οποίο αναμένεται να κυκλοφορήσει ως εσοδεία του 2026. Στο μεταξύ η συνολική παραγωγή είναι περίπου στις 90.000 φιάλες οι οποίες διοχετεύονται αποκλειστικά στην τοπική αγορά της Κω και επιλεκτικά σε κάποια τριγύρω νησιά.  

Συνεπώς, ο οινοτουρισμός στην Κω έχει ήδη κάνει την δική του πρεμιέρα με θετικότατο πρόσημο συνεχίζοντας δυναμικά με όραμα, σχέδιο και περαιτέρω δράσεις που συνδέουν το κρασί με την φιλοξενία και τον πολιτισμό. Στις προβληματικές να σταθώ στην έλλειψη εργαζομένων στα οινοποιεία και κυρίως στον τομέα που έχει να κάνει με την αμπελλουργία. Βέβαια μην ξεχνάμε αυτό είναι εμφανή και σε άλλες ζώνες ανά την Ελλάδα, ωστόσο σε ένα νησί η βαρύτητα του συγκεκριμένου προβλήματος είναι λίγο μεγαλύτερη.

Να αναφέρω ότι το μεγαλύτερο ποσοστό φιαλών των οινοποιείων διοχετεύονται αποκλειστικά στην τοπική αγορά της Κω καθώς και σε κάποια τριγύρω νησιά καθώς όπως σημειώνουν και οι ίδιοι οι παραγωγοί, "η ζήτηση στο νησί είναι τόσο μεγάλη όπως επίσης και η επισκεψιμότητα η οποία ξεπερνά το 1,2 εκ. επισκέπτες τον χρόνο που δεν φτάνει η ποσότητα για άλλα σημεία". Εξαίρεση σε αυτό αποτελεί το Akrani Winery που περίπου οι 10.000 φιάλες του κατευθύνονται προς την Αθήνα. 

Σε άλλα νέα "έχουμε" και μέλι

Άφησα και μία γλυκιά "έκπληξη" για το τέλος με την οποία ουσιαστικά η αποστολή και το ταξίδι σε αυτό των νησί των αντιθέσεων, έριξε αυλαία. Ο λόγος για το Μελισσοκομικό Εργαστήρι Δρόσου το οποίο βρίσκεται στο χωριό Κέφαλος και ξετυλίγει μία οικογενειακή παράδοση "μέλι"με όλα τα μέλη της οικογένειας, από τον πιο μεγάλο μέχρι τον πιο μικρό να συνεχίζουν την παράδοση.

Η ξενάγηση και η αφήγηση δε, της κ. Δρόσου για την ιστορία της μέλισσας -αυτού του ιδιαίτερου και εξωπραγματικού όντος-,  τις κυψέλες που απλώνονται σε επιλεγμένες τοποθεσίες σε όλο το νησί από τα βουνά της Αντιμάχειας μέχρι τις πλαγιές της Ζιας αλλά όχι μόνο και σε γύρω νησιά -όπως αποκάλυψε- σε Νίσυρο, Κάλυμνο και Ψέριμμο, ήταν to the point, ζωντανή, άκρως βοωματική και μας έλυσε και πολλές απορίες. Να σημειώσω ότι οι κυψέλες μεταφέρονται και σε άλλες περιοχές όπως επίσης και σε γειτονιά νησιά ώστε οι μέλισσες να συλλέγουν νέκταρ από φυτά που ευδοκιμούν σε διαφορετικά μικροκλίματα χαρίζοντας στο προίον στη συνέχεια την ιδιαιτερότητα του. 

Μία φοβερή τέχνη την οποία η οικογένεια Δρόσου την μεταφέρει από γενιά σε γενιά με πάθος, σεβασμό και μεράκι. Εκτός από την παραγωγική μονάδα επισκέφθήκαμε και το κατάστημα όπου δοκιμάσαμε διαφορετικούς τύπους μελιών με το μέλι πεύκου να ξεχωρίζει και να φιγουράρει στις προτιμήσεις, άλλωστε πρόκειται για ένα μεστό και πιο γήινο προιόν, που ο βοτανικός χαρακτήρας πρωταγωνιστεί με χαμηλή γλυκύτητα συγκριτικά με τα υπόλοιπα, μεγάλη διάρκεια, ήπιο και ισορροπημένο. Παράλληλα δοκιμές έγιναν και σε θυμαρίσιο και μέλι άνθεων ενώ το μέλι ρείκι γνωστό για τις αντιοξειδωτικές του ιδιότητες υπάρχει και αυτό στην ατζέντα τους του οποίου τώρα είναι η περίοδος τρύγου. 

Σε αμέσως επόμενο χρόνο "εκτοξευτήκαμε" στο Καφενείο Μέλισσα ακριβώς δίπλα από το εργαστήρι όπου μας περίμενε ένα τραπέζι γεμάτο παραδοσιακούς χειροποίητους λουκουμάδες με μέλι φυσικά, κανέλα και καρύδια αλλά και κάτι ακόμα. Το δικό τους "Κατιμέρι". Το γλυκό-αλμυρό τοπικό τους γλύκισμα, ένα τηγανητό πιτάκι γεμισμένο με φρέσκια μυζήθρα ή ανθότυρο, μέλι και σουσάμι που είναι πεντανόστιμο. Θυμίζει πολύ το τηγανόψωμο που έχουμε στα ορεινά χωριά της Πελοποννήσου όμως διατηρεί την δική του ταυτότητα. 

Ο Μιχάλης Δρόσος αποκάλυψε και την συνταγή: παραδοσιακά το κατιμέρι φτιάχνεται με λεπτή ζύμη από αλεύρι, νερό και λίγο αλάτι μέσα στην οποία τοποθετείται η γέμιση από φρέσκια μυζήθρα, ανθότυρο ή από το τοπικό τυρί της Κω, το τυροβολάκι. Έπειτα το πιτάκι διπλώνεται και τηγανίζεται μέχρι να γίνει τραγανό και ζουμερό στο εσωτερικό του και σερβίρεται με μπόλικο θυμαρίσιο μέλι Δωδεκανήσου, λευκό και μάυρο σουσάμι το οποίο συνοδεύει τον καφέ, το πρωινό κυρίως των ντόπιων αλλά βεβαίως είναι για όλες τις ώρες τις μέρας. 

Extra Tips για την Κω

Εξερεύνησε τα χωριά: H Zια κρατά τα σκήπτρα οπότε μην χάσεις την ευκαιρία να την επισκεφθείς. Ιδανική για να απολαύσεις ηλιοβασιλέματα, να χαζέψεις σε τοπικά μαγαζιά, να περπατήσεις τα πέτρινα σοκάκια με γεράνια και ασβεστωμένα σπίτια που κρατούν ακόμα το παραδοσιακό ρυθμο ενώ αν είσαι λάτρης της φύσης καθώς από αυτό το χωριό ξεκινούν πεζοπορικές διαδρομές προς το Δίκαιο όρος, το ψηλότερο βουνό της Κω με ένα πευκοδάσος μαγικό όπου ανακαλύπτεις ξανά την ησυχία σου. Επίσης επικέψεις στα χωριά Αντιμάχεια για τοπικά προιόντα και τον παλιό ανεμόμυλο αλλά και στον Κέφαλο για τα γαλήνια τοπία του νησιού. 

Παραλίες που ξεχωρίζουν: Ακόμα και αν δεν είσαι κολυμβητής για αυτή την εποχή, αξίζει μόνο και μόνο την θέαση σου. Οι παραλίες Θερμά με τα φυσικά ιαματικά νερά, ο Άγιος Στέφανος με τα ερείπια της παλαιοχριστιανικής βασιλικής,  ο Παράδεισος με ψιλή άμμο και γαλαζοπράσινα νερά, ο Άγιος Φωκάς και οι Μύλοι, ένας μικρός ήσυχος κόλπος με κρυστάλλινα νερά και βράχια. 

Επιπλέον βόλτες: Ξενάγηση στο Ασκληπιείο, ένας εκπληκτικός αρχαιολογικός χώρος που θα σε ταξιδέψει στο χρόνο αλλά και βόλτα στην παλιά αγορά και το κάστρο των Ιπποτών για μεσαιωνικές ανακαλύψεις. Αξίζει αφού θα είσαι στο κέντρο να επισκεφθείς και το Αρχαιολογικό Μουσείο καθώς αφηγείται την ιστορία της Κω μέσα από αρχαία αντικείμενα καθημερινής ζωής, την θρησκεία και την ιατρική ενώ προσφέρει μία ολοκληρωμένη εικόνα για το πως ζούσαν οι άνθρωποι του νησιού πριν χρόνια. Κεραμικά και αρχαία νομίσματα έκλεψαν εντυπώσεις.         

Ακολούθησε το Αθηνόραμα σε facebook & instagram