Δεν υπάρχει βράχος ούτε Καύκασος στον κατά Νίκο Καραθάνο «Προμηθέα», την παράσταση που εμπνεύστηκε από την αισχύλεια τραγωδία. Μόνο ένα σπιτάκι με πέτρινο περίβλημα και ξύλινο εσωτερικό, με λίγα λιτά, σχεδόν φτωχικά, έπιπλα με αναμνήσεις 70’s αισθητικής (σκηνικό: Εύα Μανιδάκη). Ο Δίας, που εξουσιάζει θεούς και ανθρώπους, αόρατος και σε αυτή την περίπτωση, είναι ο πατέρας, οι οικογενειακοί δεσμοί, που ενίοτε γίνονται δεσμά. Ο βράχος είναι το σπίτι, οι οικογενειακές φωτογραφίες στους τοίχους, οι μνήμες από τα οικογενειακά τραπέζια, οι ήχοι ενός τσάμικου, μια φωνή στο ραδιόφωνο.
Είναι μία ιδιαιτέρως προσωπική, ίσως και αυτοβιογραφική κατάθεση αυτή που επιχερεί ο Νίκος Καραθάνος, που ίσως ξενίζει στην αρχή ή έχει κάποιες άνισες σκηνές, που όμως τελικά καταφέρνει να ρίξει λίγο φως στο εσωτερικό μας σκοτάδι. Η παράσταση, χωρίς να επεμβαίνει στο πρωτότυπο κείμενο παρά μόνο αφαιρώντας τα μέρη του Χορού και προσθέτοντας κάποια προσωπικά σχόλια (μετάφραση: Γιάννης Αστερής, διασκευή: Γ. Αστερής-Ν. Καραθάνος), μετατοπίζει το κοσμογονικό κείμενο του Αισχύλου σε ανθρώπινα μεγέθη, εξανθρωπίζει τους ήρωες. Και μάλιστα ήρωες που στο πρωτότυπο είναι όλοι θεοί, ημίθεοι, Τιτάνες, άνθρωποι με μυθικά χαρακτηριστικά ή ζωόμορφη όψη. Για τον Νίκο Καραθάνο, όμως, είναι όλοι άνθρωποι. Καθημερινοί, σαν εμάς. Και μαζί τους γινόμαστε κι εμείς Προμηθέας και Ιώ, κυνηγημένοι, μόνοι και φοβισμένοι, όπως όλοι μπορούμε να γίνουμε, αν δεν είμαστε ήδη, Κράτος και Βία και Ήφαιστος και Ερμής. Αλλά και όλοι μαζί, συμφιλιωμένοι, θα καθίσουμε στο ίδιο τραπέζι, όπως κάνουν στο φινάλε της παράστασης δίπλα στον σκηνοθέτη που ερμηνεύει τον ρόλο του Προμηθέα, ο Χρήστος Λούλης (Κράτος, Ερμής), ο Γιάννης Κότσιφας (Ήφαιστος, Ωκεανός) και η Γαλήνη Χατζηπασχάλη (Βία, Ιώ) που μοιράστηκαν τους υπόλοιπους ρόλους.
Η σύγκρουση με την εξουσία του Δία όπως τη δραματοποιεί ο Αισχύλος, στην παράσταση γίνεται υπαρξιακή αναζήτηση, γίνεται σύγκρουση με την οικογένεια, με την ίδια την ύπαρξη. Ο βράχος που βαραίνει αυτόν τον Προμηθέα είναι το βάρος της ζωής και του θανάτου. Γι’ αυτό και στην παράσταση, παρόλο που οι ήρωες «μικραίνουν», έτσι όπως παρουσιάζονται με τα καθημερινά τους ρούχα (Άγγελος Μέντης), μέσα στο πεζό περιβάλλον μίας κουζίνας, αστείοι κάποιες φορές μέσα στην ανθρώπινή τους ασημαντότητα, η ουσία δεν φτηναίνει. Το σκηνοθετικό βλέμμα στρέφεται προς το «μέσα», η κοσμογονία του Νίκου Καραθάνου είναι επικεντρωμένη και αφορά στον άνθρωπο, τον οποίον ανάγει ως το κέντρο του σύμπαντος. Και πράγματι ο τρόπος που κινείται το σπίτι διαγράφοντας κύκλους στη σκηνή, πότε ενιαίο πότε μοιρασμένο στα δύο, θυμίζει το χορό των πλανητών. Κομβικό ρόλο σε αυτή την ανθρώπινη κοσμογονία έχει η μουσική του Άγγελου Τριανταφύλλου (εκτελεσμένη ζωντανά από την ορχήστρα), που δίνει όγκο και ανυψώνει το καθημερινό, ενώ παράλληλα δίνει στην παράσταση τον χαρακτήρα ενός μουσικού έργου.
Περισσότερες πληροφορίες
Προμηθέας
Στη μόνη σωζόμενη τραγωδία στην οποία κανένας από τους χαρακτήρες δεν είναι κοινός θνητός, ο Ν. Καραθάνος τοποθετεί τη δράση σε ένα σπίτι-μετεωρίτη, που αιωρείται στο χωροχρόνο και κατακλύζεται από τα τέσσερα στοιχεία της φύσης, σε μια προσπάθεια να αναδείξει το αίτημα για ελευθερία.
