Κυριακή πρωί στο Αμμούδι και η οινολόγος Ιωάννα Βαμβακούρη μας περιμένει στη λάντζα που θα μας περάσει απέναντι στη Θηρασιά. Λίγα λεπτά μετά καθώς ανεβαίνουμε με το αγροτικό στο ερημικό τοπίο προς το οινοποιείο Μικρά Θήρα αγναντεύοντας την αγνώριστη, μετά από 10 χρόνια που είχα να έρθω, Καλντέρα της Σαντορίνης η απέναντι κοσμικότητα και η επίγευση της χθεσινής "Vedema 2025” μοιάζει πολύ μακρινή.
Εδώ σε αυτόν τον ακατέργαστο ακόμη τόπο, που σε αντίθεση με τη Σαντορίνη δεν μοιάζει να έχει αλλάξει παρά ελάχιστα από την τελευταία, προ εικοσαετίας αυτή τη φορά, επίσκεψή μας, η Ιωάννα μαζί με τον Βαγγέλη Γεροβασιλείου και τον Βασίλη Τσακτσαρλή βρήκαν την ιδανική έδρα για να στεγάσουν το όνειρό τους για ένα μικρό οινοποιείο που φέρνει κάτι διαφορετικό στον εμβληματικό οινικό χάρτη της Σαντορίνης και ακόμη πιο πέρα, δεδομένου του ότι πρόκειται για την πρώτη προσπάθεια οινοποίησης που γίνεται στη Θηρασιά.
"Αυτή η πέτρα που βλέπεις εδώ ήταν το γραφείο μου από το 2017 μέχρι το 2022, εδώ ακουμπούσα το λάπτοπ μου” μας λέει η Ιωάννα ξεναγώντας μας στο χωράφι μπροστά από το οινοποιείο που όταν το αγόρασε έμοιαζε περισσότερο με σκουπιδότοπο. "Χρειάστηκαν μέρες καθαρισμού πριν ξεκινήσει η κατασκευή του οινοποιείου.” προσθέτει διηγώντας μας χαρακτηριστικές στιγμές αυτού του ταξιδιού που αποτυπώνεται ωραία και στο βίντεο που σε υποδέχεται στην ανοιχτόκαρδη σάλα για τις οινογνωσίες του boutique σήμερα οινοποιείου που αναδεικνύει ευρηματικά την κληρονομιά της Σαντορινιάς βιομηχανικής αρχιτεκτονικής με σύγχρονη σχεδιαστική ματιά, μοιάζοντας σαν να υπήρχε εδώ δεκαετίες ενώ χτίστηκε εκ του μηδενός.
Εδώ θα καθίσουμε να δοκιμάσουμε τα ξεχωριστά κρασιά του "Μικρά Θήρα” που έκαναν αίσθηση στην έκθεση της "Vedema" ("το Terrasea μυρίζει… Θηρασιά, ρίγανη”), παρέα με τυριά και αλλαντικά του Αιγαίου και άπαιχτα παξιμάδια που παράγουν ειδικά γι αυτούς σε ξυλόφουρνο που καίει κλαδιά από τα αμπέλια, όπως τα σερβίρουν στους όλο και περισσότερους επισκέπτες του επισκέψιμου οινοποιείου (προσβάσιμο και σε ΑΜΕΑ). Απέναντί μας το Αιγαίο και τα νησιά του που ειδικά την ώρα του ηλιοβασιλέματος μαγεύουν, γύρω μας ράφια με βιβλία ("εδώ φαντάζομαι κάποια στιγμή φοιτητές να συμβουλεύονται τη μεγαλύτερη οινική βιβλιοθήκη!”) και οι νεαρές εργαζόμενες στο οινοποιείο στις επάλξεις.
Πριν από αυτό όμως η Ιωάννα μας κατεβάζει στους πρότυπους χώρους του οινοποιείου που χάρη στη συνεργασία της με τους Γεροβασιλείου και Τσακτσαρλή και την εμπιστοσύνη που της έδειξαν είχε την τύχη να διαμορφωθούν ακριβώς όπως τους φανταζόταν, από τις εγκαταστάσεις αφαλάτωσης και τις διαφορετικές δεξαμενές, μεταξύ των οποίων και πιο μικρές για να κάνουν τα πειράματά τους, μέχρι το κουκλίστικο χημείο και το κελάρι - "έναν μικρό παράδεισο, τι καλύτερο να κλειδωθείς μέσα σε ένα δωμάτιο με κρασιά!”.
Η ιδέα του πρώτου οινοποιείου στη Θηρασιά γεννήθηκε το 2007 και άρχισε να παίρνει μορφή περίπου 10 χρόνια αργότερα, όταν οι οινοποιοί Βαγγέλης Γεροβασιλείου, Βασίλης Τσακτσαρλής και Ιωάννα Βαμβακούρη αποφάσισαν να πραγματοποιήσουν ένα κοινό τους όνειρο: την παραγωγή μοναδικών κρασιών από το μικροκλίμα της Θηρασιάς. Πηγαίνοντας κόντρα στο ρεύμα, οι τρεις τους είδαν το οικοσύστημα της απόμακρης, σχεδόν ερημικής Θηρασιάς ως μία πρόκληση προς εξερεύνηση.
Η πρώτη ανταμοιβή με τη μορφή σημαντικής διάκρισης δεν άργησε να έρθει, αν και η Ιωάννα δεν τη γιόρτασε όπως ακριβώς θα φανταζόταν κανείς! Ή μάλλον, για όσους γνωρίζουν το πάθος της ίσως τη γιόρτασε ακριβώς όπως θα το φαντάζονταν! "Άνοιξα τη Σαντορίνη που κέρδισε το πλατινένιο μετάλλιο στον Decanter και την ήπια στο σπίτι μου, παρέα με τον άντρα μου και μια ωραία ποικιλία από αλλαντικά και τυριά. Με την πρώτη γουλιά άρχισα, όπως πάντα, να σκέφτομαι τι θα ήθελα για να βελτιώσω στο κρασί, όπως κάνω κάθε φορά που δοκιμάζω ένα κρασί μας. Εκείνος, που είναι επίσης οινολόγος, με σταμάτησε και μου είπε: "Για απόψε, τουλάχιστον, σταμάτα να σκέφτεσαι και απλώς απόλαυσε τη στιγμή".
Αυτό το πάθος και η αγάπη για το κρασί, η διάθεση για δουλειά και πειραματισμό διατρέχει όλη την κουβέντα μας με την Ιωάννα, από την ξενάγηση ως τη στιγμή που θα μας αφήσει στο λιτό, ξεχασμένο στον χρόνο ταβερνάκι Αγκρίστρι στο λιμανάκι της Αγίας Ειρήνης φροντίζοντας να πιούμε τη Θηρασιά της σε κολωνάτα ποτήρια, για να διαπιστώσουμε ότι... ταιριάζει και με τις μπάμιες και το κοκκινιστό κουνέλι που θυμίζει παλιά σπιτική μαγειρική!
Πώς βρέθηκες να ασχολείσαι με το κρασί;
Η αγάπη μου για τη χημεία, σε συνδυασμό με την επαφή μου με τα αρώματα του κρασιού ήδη από την παιδική μου ηλικία, ήταν οι δύο σημαντικότεροι λόγοι που με οδήγησαν στην οινολογία. Ωστόσο, η ουσιαστική αγάπη μου για το κρασί γεννήθηκε μέσα από την ενεργή συμμετοχή μου στην παραγωγική διαδικασία — εκεί όπου η θεωρία συναντά τη δημιουργία.
Γιατί σε μαγεύει αυτός ο κόσμος;
Ο κόσμος του κρασιού με μαγεύει γιατί μου δίνει τη δυνατότητα να δημιουργώ, συνδυάζοντας τις επιστημονικές μου γνώσεις πάνω στην οινολογία με όλες μου τις αισθήσεις — όσφρηση, γεύση, αφή. Επιπλέον, η διαφορετικότητα κάθε σοδειάς με αναγκάζει να προσαρμόζομαι και να πειραματίζομαι, συχνά παρεκκλίνοντας από τα καθιερωμένα πρωτόκολλα οινοποίησης. Αυτή η συνεχής πρόκληση είναι που κρατά ζωντανό το πάθος μου.
Πώς ξεκίνησε η ιδέα για τη Μικρά Θήρα;
Το 2006, όταν εργαζόμουν ως οινολόγος στο οινοποιείο Μπουτάρη στη Σαντορίνη, αγοράζαμε σταφύλια από τη Θηρασιά, τα οποία όμως δεν οινοποιούνταν ξεχωριστά αλλά μαζί με αυτά της Σαντορίνης. Τότε αναρωτήθηκα ποιο θα ήταν το αποτέλεσμα μιας οινοποίησης αποκλειστικά από σταφύλια της Θηρασιάς. Αν και η πρότασή μου δεν υλοποιήθηκε τότε, αποδείχθηκε τελικά ευλογία, γιατί η ιδέα παρέμεινε ζωντανή και ωρίμασε την κατάλληλη στιγμή. Με τις επισκέψεις μου στα αμπελοτόπια της Θηρασιάς πείστηκα πως αυτό το μέρος ήταν ιδανικό για τη δημιουργία ενός οινοποιείου. Η αλήθεια είναι πως ποτέ δεν φανταζόμουν ότι αυτή η σκέψη θα γινόταν κάποτε πραγματικότητα.
Τι σε έκανε να στραφείς στη Θηρασιά;
Το 2017, όταν ολοκληρώθηκε η συνεργασία μου με το οινοποιείο Βενετσάνος, αποφάσισα να δημιουργήσω κάτι δικό μου, διαφορετικό από όλα τα υπόλοιπα οινοποιεία της Σαντορίνης. Για χρόνια έψαχνα ένα κομμάτι γης στη Θηρασιά, ώσπου, όταν το βρήκα, άρπαξα την ευκαιρία και το αγόρασα, με στόχο να φτιάξω το δικό μου κρασί στο νησί. Πώς έλαβε σάρκα και οστά το όνειρο για το πρώτο μικρό οινοποιείο στη Θηρασιά; Από το 2007 είχα στο μυαλό μου την ιδέα ενός οινοποιείου στη Θηρασιά. Το 2017, δέχθηκα ένα τηλεφώνημα από τον κ. Βαγγέλη Γεροβασιλείου, ο οποίος μου πρότεινε να συνεργαστούμε για τη δημιουργία ενός οινοποιείου στη Σαντορίνη. Του αντιπρότεινα τη Θηρασιά ως την ιδανική επιλογή για κάτι νέο και διαφορετικό. Όταν συμφώνησε, προχωρήσαμε μαζί στην υλοποίηση του ονείρου.
Πόσο σημαντική ήταν αυτή η σύμπραξη για τη σημερινή μορφή του οινοποιείου;
Αν σκεφτεί κανείς ότι μόνη μου θα μπορούσα να φτιάξω έναν χώρο που θα έμοιαζε περισσότερο με αποθήκη παρά με οινοποιείο, γίνεται εύκολα αντιληπτό πόσο καθοριστική ήταν η συνεργασία μου με τους κ.κ. Γεροβασιλείου και Τσακτσαρλή. Χάρη στη δική τους εμπειρία και στήριξη, καταφέραμε να δημιουργήσουμε ένα σύγχρονο, πλήρως εξοπλισμένο οινοποιείο που ανταποκρίνεται στο όραμά μας.
Τι γνωρίζουμε για τη Θηρασιά από οινικής άποψης;
Φαίνεται πως, πριν τον μεγάλο σεισμό, υπήρχαν στο νησί κάναβες όπου παραγόταν κρασί που εξαγόταν μέχρι και στην Αθήνα ή το Μπορντώ, σύμφωνα με πηγές. Μετά τον σεισμό, η καλλιέργεια του αμπελιού περιορίστηκε έως το 1987, όταν ο Μπουτάρης ξεκίνησε να αγοράζει σταφύλια από τη Θηρασιά, στρέφοντας ξανά το ενδιαφέρον των ντόπιων στην αμπελοκαλλιέργεια. Λόγω της δυσκολίας μεταφοράς των σταφυλιών στη Σαντορίνη, χρησιμοποιούνταν κυρίως για νυχτέρι ή vinsanto. Σήμερα, η προσαρμογή στις νέες μεθόδους καλλιέργειας είναι απαιτητική, αλλά οι τοπικοί καλλιεργητές προσπαθούν διαρκώς να εξελίσσονται με τη δική μας καθοδήγηση.
Τι σημαίνει για σένα το καθένα από τα κρασιά σας;
Το Νυχτέρι, αν και οι επισκέπτες το θεωρούν ιδιαίτερα εκλεπτυσμένο και "ντελικάτο”, για μένα είναι η πιο αυθεντική, παραδοσιακή εκδοχή του σαντορινιού Νυχτεριού.
Το Terrasea είναι το απόλυτο κρασί terroir — η Θηρασιά στο ποτήρι σου.
Η Σαντορίνη είναι, με μια λέξη, "κομψή”.
Και το Vinsanto 2017 είναι ακριβώς αυτό που αγαπώ σε ένα γλυκό κρασί: η απόλυτη ισορροπία ανάμεσα σε αλκοόλη, σάκχαρα και οξύτητα.
Πώς βλέπεις να εξελίσσονται μες στο χρόνο οι ετικέτες σας;
"Η Σαντορίνη φαίνεται να κάνει μικρά βήματα βελτίωσης κάθε χρόνο, ενώ η Θηρασιά κάνει σχεδόν άλματα — κάτι που παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον. Τη Θηρασιά την ανακαλύπτουμε τώρα, κατανοώντας σιγά σιγά τις δυνατότητές της και τις "συνήθειες" της"
Η Σαντορίνη φαίνεται να κάνει μικρά βήματα βελτίωσης κάθε χρόνο, ενώ η Θηρασιά κάνει σχεδόν άλματα — κάτι που παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον. Αυτή η διαφορά οφείλεται στο ότι κρασιά από σταφύλια Σαντορίνης φτιάχνονται εδώ και χρόνια, από αξιόλογα οινοποιεία που έκαναν το σαντορινιό κρασί παγκοσμίως γνωστό. Γεγονός που μας επιτρέπει να γνωρίζουμε καλύτερα πώς να τη διαχειριστούμε και ποια θα είναι η εξέλιξή της στο χρόνο. Αντίθετα, τη Θηρασιά την ανακαλύπτουμε τώρα, κατανοώντας σιγά σιγά τις δυνατότητές της και τις "συνήθειες" της.
Η Μικρά Θήρα πέρα από τα κρασιά της ξεχωρίζει και για την αισθητική της, από το κτίριο μέχρι… τα σουπλά! Μίλησέ μας γι’ αυτό το κομμάτι. Με ποιους συνεργάστηκες;
Συνεργάτες μας σε αυτό το δημιουργικό κομμάτι ήταν η αρχιτέκτονας που επιμελήθηκε και την εσωτερική διακόσμηση Κυράννα Σαμαρά, η οποία μελέτησε την αρχιτεκτονική της προβιομηχανικής Σαντορίνης — όπως τα παλιά ντοματάδικα — και δημιούργησε ένα κτήριο που πολλοί Σαντορινιοί πιστεύουν πως προϋπήρχε. Ο γραφίστας του οινοποιείου και φίλος, Γιώργος Βεργουλιάδης, συνέβαλε καθοριστικά στην αισθητική μας ταυτότητα, ενώ η Λεώνη Συών επιμελήθηκε το branding και την εταιρική εικόνα.
Το αποτέλεσμα αντικατοπτρίζει την αυθεντικότητα, την απλότητα και τον σεβασμό στο περιβάλλον της Θηρασιάς.
Πώς είναι η ανταπόκριση του κοινού στο επισκέψιμο πλέον οινοποιείο;
Θερμή και συγκινητική. Οι επισκέπτες επιλέγουν να κάνουν ένα ακόμη μικρό ταξίδι — από τη Σαντορίνη στη Θηρασιά — αφιερώνοντας ώρες από τις διακοπές τους για να γνωρίσουν το οινοποιείο και να δοκιμάσουν τα κρασιά μας. Πολύ συχνά αυτή η επαφή ξεπερνά τα όρια μιας απλής επίσκεψης και εξελίσσεται σε ανθρώπινη σχέση, κάτι που με συγκινεί ιδιαίτερα.
Πώς φαντάζεσαι τη Μικρά Θήρα σε δέκα χρόνια;
Θα ήθελα να έχει επεκτείνει τον βιολογικό της αμπελώνα τόσο στη Θηρασιά όσο και στη Σαντορίνη, συνεχίζοντας με τον ίδιο στόχο: τη δημιουργία μεγάλων, ποιοτικών κρασιών με σεβασμό στη γη και τον τόπο. Μας ενδιαφέρει η συνέπεια και η ποιότητα που θα χαρακτηρίζουν κάθε μας ετικέτα.
Γνωρίζοντας καλά τον σαντορινιό αμπελώνα, πώς βλέπεις τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει; Τι πιστεύεις ότι πρέπει να γίνει στο άμεσο μέλλον τόσο από τους επιχειρηματίες όσο και από τους φορείς;
Οι προκλήσεις είναι τεράστιες. Η κλιματική αλλαγή, ο υπερτουρισμός, η έλλειψη νερού και η δυσκολία εύρεσης εργατικού δυναμικού καθιστούν την καλλιέργεια ιδιαίτερα δύσκολη και κοστοβόρα. Στη Θηρασιά, επιπλέον, έχουμε και το πρόβλημα με τα άγρια κουνέλια που προκαλούν σημαντικές ζημιές στα αμπέλια. Οι λύσεις είναι η ανανέωση των φυτεύσεων, η προσαρμογή της καλλιέργειας στις νέες κλιματικές συνθήκες, η εκπαίδευση νέων ανθρώπων στον αμπελοοινικό τομέα και, φυσικά, η ενεργή συμμετοχή των φορέων με ενημερωτικές δράσεις και έμπρακτη στήριξη στους καλλιεργητές. Μόνο έτσι μπορεί να διατηρηθεί ζωντανός ο σαντορινιός αμπελώνας.
Διαβάστε Επίσης
Πώς βλέπεις τις προοπτικές για περαιτέρω ανάπτυξη της Θηρασιάς στο κομμάτι του κρασιού;
Η Θηρασιά είναι ο ιδανικός τόπος για να εξελιχθεί σε έναν ενιαίο, απέραντο βιολογικό αμπελώνα, ικανό να παράγει ακόμη πιο σπουδαία κρασιά. Οραματίζομαι μια σαφή κατηγοριοποίηση των αμπελοτεμαχίων, κάτι αντίστοιχο με τα cru του εξωτερικού, ώστε κάθε περιοχή να αναδεικνύει τη δική της ταυτότητα.
Ποια είναι η δική σου Θηρασιά; Πού θα έλεγες σε έναν επισκέπτη να πάει, εκτός από τη Μικρά Θήρα;
Ένας επισκέπτης αξίζει να δει την εκκλησία της Παναγίας "Κερά", από όπου η θέα προς τη Σαντορίνη — από τον Φάρο ως την Οία — είναι πραγματικά μοναδική. Στον ίδιο χώρο υπάρχει και ένας μικρός αρχαιολογικός χώρος με τα παλαιότερα ευρήματα του νησιού. Επίσης, μια βόλτα στον παραδοσιακό οικισμό της Αγριλιάς, με τις όμορφες εκκλησίες του, αξίζει οπωσδήποτε. Και φυσικά, η εκκλησία της Αγίας Ειρήνης στο λιμάνι της Ρίβας, από την οποία λέγεται ότι πήρε το όνομά της η Σαντορίνη. Όσο για το φαγητό, όλα τα μαγαζιά του νησιού δίνουν έμφαση στα τοπικά προϊόντα της Θηρασιάς. Οι παραλίες είναι δύσβατες και άγριες, αλλά έχουν τη δική τους αυθεντική ομορφιά.
Η Θηρασιά για μένα είναι το ησυχαστήριό μου· το μέρος που με εμπνέει να δημιουργώ, αγναντεύοντας το ηλιοβασίλεμα!
Μικρά Θήρα, Θηρασιά, 22860 29292
Διαβάστε Επίσης
