Η Μονεμβασιά σε μαγεύει όποια περίοδο του χρόνου κι αν πας. Φτιαγμένη από προαιώνια υλικά, πέτρα, ουρανό, θάλασσα, σου δίνει την αίσθηση πως ό,τι βλέπει το σημερινό μάτι, αυτό περίπου έβλεπαν τα μάτια όλων των γενιών που προηγήθηκαν (ντόπιων και κατακτητών, πειρατών και κουρσάρων, Αράβων και Καταλανών, Φράγκων, Ενετών, Βυζαντινών, Τούρκων), πράγμα που ασκεί μια ανυπέρβλητη γοητεία. Τον τελευταίο μήνα της άνοιξης, όμως, που οι λιακάδες πληθαίνουν παραμένοντας δροσερές κι οι περίπατοι γίνονται τόσο ευχάριστοι, αυτό το άτυπο, υπαίθριο μουσείο είναι σκέτο θαύμα να το σεργιανάς και να το ζεις. Μάη απολαμβάνεις το Κάστρο καλύτερα και πιο ξεκούραστα από ποτέ χωρίς τον "αμείλιχτο ήλιο" του ποιητή και το συνωστισμό του καλοκαιριού.
"Να ‘χεις την ώχρα του καιρού και το γαλάζιο του νερού…"
Τέσσερις ώρες διαδρομή σε χωρίζουν από την καστροπολιτεία της Λακωνίας. Τόσο σου παίρνει να χαθείς στον μεσαιωνικό λαβύρινθο από λίθινα σοκάκια, θολωτές καμάρες, εκκλησιές, βουκαμβίλιες, γιασεμιά, αγριολούδα στις σχισμές της πέτρας και αρχοντικά που αγναντεύουν το Μυρτώο Πέλαγος με την "πλάτη" στο Βράχο.
To "αστειάκι" που κυκλοφορούσε μεταξύ των ταξιδιωτών της Βενετίας ισχύει -τηρουμένων των αναλογιών- και για τούτο τον ολοζώντανο και κατοικήσιμο μέχρι σήμερα αρχαιολογικό χώρο: αν δε φορτώνει το google maps σύγχρονο χάρτη του οικισμού, άνοιξε κανέναν του 1700 –δε θα έχουν αλλάξει και πολλά πράγματα. Με σχεδόν ανέπαφο απ’ το χρόνο και τις παρεμβάσεις, το κομμάτι της οικιστικής ζώνης, καμία παράταιρη παρέμβαση της τάδε δείνα καφετέριας ή του εστιατορίου δεν ξενερώνει το περιπατητή στα παραμυθένια σοκάκια, διακόπτοντας αναιδώς τη μαγική του βόλτα στο χώρο και το χρόνο.
Τελεφερίκ στα σοκάκια τού χθες;
Η εικόνα του Κάστρου της Μονεμβασιάς παραμένει αναλλοίωτη στο πέρασμα των αιώνων: η ζωή που κυλάει αέναα "ανεβοκατεβαίνοντας σκαλιά και σκαλιά σκαλισμένα στην πέτρα", ανάμεσα στην Επάνω Πόλη (εγκαταλειμμένη από τη Β’ ενετοκρατία) και την Κάτω Πόλη και στα σοκάκια τού χθες με τα ψηλά σπίτια, τις στενές προσόψεις και τα μικρά παράθυρα να ενισχύουν τη φρουριακή όψη της Καστροπολιτείας. Μέχρι σήμερα τουλάχιστον.
Καθώς η επίμαχη πρόταση για κατασκευή τελεφερίκ έχει φουντώσει τις αντιδράσεις, τις συζητήσεις και την ανησυχία για τη σοβαρή αλλοίωση που μπορεί να επιφέρει η ογκώδης κατασκευή τόσο στην πολιτιστική και φυσική κληρονομιά του χώρου, όσο αλλά και στην εμπειρία του επισκέπτη. Για τους λόγους αυτούς, άλλωστε, η Κατσροπολιτεία εντάχθηκε από τη Europa Nostra στη short list των "Επτά πιο απειλούμενων μνημείων της Ευρώπης" ("7 Most Endangered Programme" 2025).
Περιμένοντας το μουσείο του Γιάννη Ρίτσου
Στο μεταξύ η Μονεμβασιά, που υπήρξε πατρίδα του Γιάννη Ρίτσου, το "πέτρινο καράβι" του, ακόμη περιμένει το Μουσείο του. Εντός της καστροπολιτείας βρίσκεται το σπίτι του ποιητή της "Ρωμιοσύνης", ο αρχικός πυρήνας του οποίου ανάγεται στους μεταβυζαντινούς χρόνους. Εδώ και χρόνια έχει αναγγελθεί η μετατροπή του σε δημοτικό μουσείο με μόνιμη έκθεση, όπου θα παρουσιάζεται η ζωή και το έργο του, μέσα από επιλεγμένα εμβληματικά ποιήματά του. Τα τελευταία νέα λένε, πάντως, ότι η το σπίτι-μουσείο του Γιάννη Ρίτσου θα ανοίξει τις πόρτες του στο κοινό έως το καλοκαίρι του 2025.
Όλη η ζωή στο φαρδύ, βυζαντινό λιθόστρωτο
Το φαρδύ, λιθόστρωτο που ξεκινάει από τη δυτική πύλη, όπου θα αφήσεις το αυτοκίνητο και θα συνεχίσεις με τα πόδια, ήταν ανέκαθεν η εμπορική οδός του οικισμού. Ακόμη και σήμερα όλη η ζωή βρίσκεται σε τούτο το δρόμο: τα περισσότερα μαγαζιά, τα εστιατόρια, τα καφέ και τα καφέ-μπαρ του Κάστρου όπου θα καταλήξεις. Το ίδιο βυζαντινό καλντερίμι οδηγεί στην Κεντρική Πλατεία με το παλαιό κανόνι και τη σπουδαία Εκκλησία του Ελκομένου Χριστού. Εδώ φυλάσσεται ξανά ύστερα από πολλές περιπέτειες, συμπεριλαμβανομένης και μιας κλοπής, η εξαίρετη εικόνα της Σταύρωσης, από τις σπουδαιότερες και μεγαλύτερες της περιόδου που ανήκει (14ος αιώνας), που ο Φώτης Κόντογλου είχε χαρακτηρίσει "αριστούργημα".
Στάση στον περίπατο για αγνάντι στη θάλασσα θα κάνεις και στην πλατεία της Χρυσαφίτισσας, τον μεγαλύτερο ανοικτό χώρος του Κάστρου, πλατεία νεοκλασσικών αναλογιών μέσα σε μεσαιωνικό ιστό. Ανοίχθηκε στις αρχές του 19ου αιώνα. Λιθοστρώθηκε κατά την ανάπλασή της με πελεκητό καλντερίμι και την άνοιξη ανθίζουν οι αρμοί του. Στις τέσσερις εισόδους της πλατείας, τοποθετήθηκαν πλάκες σκαλισμένες με επιλεγμένους στίχους του μεγάλου Μονεμβασίτη ποιητή.
Φαγητό εντός και εκτός της Καστροπολιτείας
Το φαγητό στο Κάστρο είναι άκρως απολαυστική εμπειρία λόγω της μοναδικής ατμόσφαιρας και της μαγευτικής θέας στην πέτρινη πολιτεία και το πέλαγος που προσφέρουν τα σπαρμένα εδώ κι εκεί ταρατσάκια και πλατώματα με τα τραπεζάκια τους. Στο Οινόμελο (2732061549) γεύεσαι παραδοσιακά τσαΐτια, γκόγκες, αλλά και νόστιμα μπριζολάκια. Στις "Βόλτες" (2732061919) βρίσκεις τη φοβερή "γλίνα" (χοιρινός λαιμός μαγειρεμένος με παλιά γιαγιαδίστικη συνταγή) και καλοφτιαγμένο χουνκιάρ μπεγεντί με πουρέ καπνιστής μελιτζάνας και μοσχαράκι. Η "Ματούλα" (92732061660), ταβέρνα από τη δεκαετία του ’50, εξακολουθεί να σερβίρει παραδοσιακή ελληνική κουζίνα στο υπέροχο μπαλκόνι της.
Πιο γκουρμέ η διάθεση της κουζίνας και του περιβάλλοντος στο "Χρυσόβουλο" (2732062122), εστιατόριο των Luxury Suites Moni Emvasis, με θέα που κόβει την ανάσα, και επιλογές τόσο σε κρέας όσο και ψάρια-θαλασσινά. Γύρω στα 4-5 χιλιόμετρα εκτός Κάστρου, η "Αθιβολή" ((ΕΟ Μονεμβάσιας-Νεάπολης, 2732061044) γεμίζει τα πιάτα της με καλομαγειρεμένη ελληνική και τοπική κουζίνα, μανιάτικη σφέλα, ξινόχοντρο με μελιτζάνες, λουκάνικο Μονεμβασιάς και προβατίνα με χυλοπίτες.
Άκρως απολαυστική εμπειρία, η επίσκεψη στην cult ταβέρνα "Άθας" (Άγιος Ιωάννης, Επιδαύρου Λιμηράς, 2732 068375) -μόλις 9 χιλιόμετρα μακριά από το Κάστρο: επιβάλλεται για ονειρεμένο παϊδάκι και επικές γκόγκλες, τα διάσημα χειροποίητα ζυμαρικά της Μονεμβασιάς.
Οινική εμπειρία – Η αξιόπιοτη κυδωνίτσα και η malvasia των θρύλων
Αν αγαπάς το κρασί και τις ιστορίες του, αξίζει την επίσκεψή σου η οινοποιητική Τσιμπίδη (2732 071705) κανά 10λεπτο μακριά από την Καστροπολιτεία. Θα μάθεις τα πάντα για τη θρυλική Μονεμβασία-Malvasia και την αναγέννησή της χάρις το πείσμα της οικογένειας Τσιμπίδη.
Το γλυκόπιοτο, λιαστό κρασί, που μνημονεύει ο δούκας του Κλάρενς στο "Ριχάρδο ΙΙΙ" του Σαίξπηρ ("Να με πνίξετε σ’ ένα βαρέλι με κρασί μαλβαζία") μας πηγαίνει πίσω στον 12ο αιώνα, στην παραγωγή του στη βυζαντινή Μονεμβασιά, με το λιμάνι του κάστρου να είναι αραξοβόλι και κέντρο ανεφοδιασμού των διερχόμενων πλοίων από Ανατολή και Δύση. Αλλά θα ευχαριστηθείς και την κυδωνίτσα, τη σπάνια γηγενή ποικιλία της Λακωνίας που οι "Τσιμπίδηδες" καλλιεργούν, μελετούν και οινοποιούν σε βιολογικούς αμπελώνες στην ενδοχώρα της Μονεμβασιάς εδώ και πολλά χρόνια.
Οι πρώτες, μαγιάτικες βουτιές
Υπάρχουν Μάηδες που πάνε σετ με αξέχαστα μπάνια σε ονειρεμένα νερά με λιγοστούς λουόμενους. Αναλογά με τον καιρό που επιφυλάσσει ο φετινός, δύο είναι οι βασικές επιλογές για μπάνιο στο κάστρο και τα πέριξ: Αν αντέχεις τις κροκάλες, σε περιμένει μια μικρή εξέδρα έξω από το Πορτέλο, τη μοναδική micro-πύλη των τειχών προς τη θάλασσα. Πας με τα πόδια. Διαφορετικά βγαίνεις απ’ το Κάστρο είτε προς την παραλία της Γέφυρας, μια μεγάλη ρηχή αμμουδιά, είτε 4 χιλιόμετρα βορειότερα, προς την παραλία Πορί με θέα στο Κάστρο. Λίγο πιο μακριά, στα 6 χιλιόμετρα, απλώνεται και ο αμμουδερός Ξιφίας, που έχει και αρκετά ταβερνάκια.
Διαβάστε Επίσης
Διαμονή
- Θεοφανώ Art Hotel (27320 61212) με εξαιρετική θέση στον παραδοσιακό οικισμό πάνω στην πλατεία της Χρυσαφίτισσας
- Ξενώνας Αρδάμης (2732061887) δωμάτια, σουίτες και διαμερίσματα που στεγάζονται σε αναπαλαιωμένο ιστορικό κτίσμα (κυβερνείου επί Ενετών
- Κελλιά (2732061520) διατηρητέο, παραδοσιακό κτίριο, που υπήρξε κατοικία μοναχών (εξου και η ονομασία του ξενώνα
- Kinsterna Hotel (Άγιος Στέφανος, 2732066300) Εκτός Κάστρου διαμονή και υπηρεσίες επιπέδου σε εκπληκτικό αγρόκτημα και αρχοντικό
Tip
Απόδραση σε τόπο χωρίς αυτοκίνητα -όπως καταλαβαίνεις- σημαίνει ότι από τη στιγμή που θα διαβείς τη γέφυρα της δυτικής πύλης του θαλασσόδαρτου φρουρίου, θα πρέπει να κουβαλήσεις με τα πόδια τις βαλίτσες σου. Άρα όσο ελαφρύτερες, τόσο το καλύτερο, γιατί τα ροδάκια δεν δουλεύουν σε βυζαντινά καλντερίμια. Υπάρχει πάντως και η δυνατότητα να πληρώσεις το σχετικό αντίτιμο στους αχθοφόρους της εισόδου -συνεννοείσαι μαζί τους επιτόπου ή με το ξενοδοχείο όπου θα μείνεις- ώστε να μεταφέρουν τα πράγματα εκείνοι.
Ακολούθησε το Αθηνόραμα στο Facebook και το Instagram.
