ΡούλαΡέβη©
Η Μαρία Πρωτόπαππα και η ματιά της στο αρχαίο δράμα
Η Μαρία Πρωτόπαππα αποτελεί μία από τις πιο σημαντικές παρουσίες στο σύγχρονο ελληνικό θέατρο, με βαθιά αγάπη και σεβασμό προς το αρχαίο δράμα. Με το σκηνοθετικό της ντεμπούτο στην Επίδαυρο με την "Ανδρομάχη" του Ευριπίδη (8 και 9 Αυγούστου), δεν περιορίζεται στο να παρουσιάζει την τραγωδία ως μουσειακό εύρημα. Αντίθετα, την προσεγγίζει με ζωντάνια, βάθος και πολιτική οξυδέρκεια. Για την ίδια, η αρχαία τραγωδία δεν ανήκει στο παρελθόν· είναι ένα ζωντανό υλικό, γεμάτο σύγχρονα νοήματα. Η επιλογή της να σκηνοθετήσει την "Ανδρομάχη", ένα έργο λιγότερο προβεβλημένο σε σχέση με άλλες τραγωδίες του Ευριπίδη, φανερώνει την επιθυμία της να αμφισβητήσει καθιερωμένες κρίσεις και να αναζητήσει το "αθέατο". Θεωρεί άδικο τον υποβιβασμό του έργου από την παράδοση και επιλέγει συνειδητά να του δώσει νέα ζωή. Η δραματουργική επεξεργασία της Έλενας Τριανταφυλλοπούλου συμβάλλει ουσιαστικά σε αυτή τη φρέσκια ματιά. Η προσέγγισή της είναι πολιτική: μέσα από τη σκηνική πράξη, επιχειρεί να επαναφέρει στο φως τις φωνές που σιώπησαν. Τονίζει ότι σήμερα διαθέτουμε τα εργαλεία – θεωρητικά, γλωσσολογικά και εμπειρικά – για να ξαναδούμε αυτά τα έργα, να τα μεταφράσουμε, να τα ερμηνεύσουμε και να τα ακούσουμε με νέα αυτιά. Για την Πρωτόπαππα, η "Ανδρομάχη" είναι μια ευκαιρία να αποδομήσουμε το παρελθόν και να επανασχεδιάσουμε το παρόν – με τη γυναίκα, την επαρχία και την αλήθεια στο επίκεντρο.
Η "Ανδρομάχη" του Ευριπίδη: Ένα αριστούργημα πίσω από τη σκιά
Η "Ανδρομάχη" του Ευριπίδη είναι από τα λιγότερο παιγμένα έργα του τραγικού ποιητή, συχνά υποτιμημένο ως "δευτερεύον". Δεν περιέχει "ηρωικές" μορφές με την παραδοσιακή έννοια, βρίσκεται "πίσω από τη σκιά" άλλων πιο γνωστών τραγωδιών του Ευριπίδη, όπως η "Μήδεια", η "Ιφιγένεια εν Αυλίδι", η "Ελένη" ή οι "Βάκχες". Ωστόσο, όπως τονίζει η Μαρία Πρωτόπαππα στη συνέντευξή της στο "α", το έργο αποκαλύπτει ένα βάθος σπάνιο, αν αφαιρέσουμε τους προκατειλημμένους φακούς της παράδοσης. Δεν πρόκειται απλώς για ένα δράμα αιχμαλωσίας, αλλά για ένα πολυεπίπεδο κείμενο που αγγίζει ζητήματα εξουσίας, βίας, ταυτότητας, μητρότητας και πολιτικής ευθύνης. Ο Ευριπίδης δεν στηρίζει την τραγικότητα σε θεϊκές τιμωρίες αλλά σε πράξεις ανθρώπων – και αυτή η επιλογή δίνει στο έργο τρομακτική επικαιρότητα. Η Πρωτόπαππα διαβάζει την "Ανδρομάχη" ως μια πολιτική τραγωδία με ρίζες στην κοινωνία και την οικογένεια. Στο επίκεντρο βρίσκεται το βλέμμα της γυναίκας, της μητέρας, της επιζήσασας. Είναι ένα έργο που δεν δοξάζει τους άνδρες, αλλά αναδεικνύει το κόστος της βίας που παράγεται και αναπαράγεται από την πατριαρχική εξουσία. Η Θεσσαλία, επαρχιακή και "κουροτρόφος", λειτουργεί ως σκηνικό που επιτείνει τη ρεαλιστική και συμβολική διάσταση της ιστορίας. Η Ανδρομάχη είναι ένα σύμβολο αντίστασης μέσα στη σιωπή, μια υπενθύμιση ότι το τραύμα της βίας είναι διαρκές – και ο λόγος της γυναίκας πιο αναγκαίος από ποτέ.
Η σκηνοθεσία, η επιλογή των ηθοποιών και η τολμηρή ανατροπή του φύλου
Η παράσταση της "Ανδρομάχης" του Ευριπίδη, σε σκηνοθεσία της Μαρίας Πρωτόπαππα, δεν ακολουθεί την πεπατημένη. Τολμά να ανατρέψει στερεότυπα, να πειραματιστεί και να δημιουργήσει έναν διάλογο ανάμεσα στην παράδοση και τη σύγχρονη θεατρική αισθητική. Η πιο τολμηρή και εμβληματική επιλογή είναι αυτή του Αργύρη Ξάφη στον ρόλο της Ανδρομάχης – μιας γυναίκας-συμβόλου πένθους, επιμονής και εσωτερικής αντίστασης. Η Πρωτόπαππα δεν επιλέγει έναν άνδρα για τον ρόλο με πρόθεση εντυπωσιασμού. Αντιθέτως, επιδιώκει να φωτίσει μια βαθύτερη αλήθεια: ότι το τραύμα είναι καθολικά ανθρώπινο και ότι η θηλυκή εμπειρία δεν ορίζεται αποκλειστικά από τη βιολογία, αλλά και από την κοινωνία, την ιστορία και τον πολιτισμό. Η σωματικότητα, η φωνή και η ερμηνευτική ευαισθησία του Ξάφη διαμορφώνουν μια Ανδρομάχη πιο "γυναίκα" από ποτέ – ευάλωτη, στιβαρή, αληθινή. Το καστ ενισχύει αυτή τη σκηνική πρόταση με ισχυρές παρουσίες: Τάσος Λέκκας (Ερμιόνη), Γιάννης Νταλιάνης (Μενέλαος), Δημήτρης Πιατάς (Πηλέας), Στέλλα Γκίκα (Θέτιδα) και φυσικά η ίδια η Πρωτόπαππα, συνθέτουν ένα πολυφωνικό θεατρικό σύμπαν. Ο Χορός, αποτελούμενος από άνδρες (Δημήτρης Γεωργιάδης, Δημήτρης Μαμιός, Κωνσταντίνος Πασσάς, Γιώργος Φασουλάς, Γιάννης Μάνθος, Νώντας Δαμόπουλος), ενσαρκώνει γυναικείες μορφές, όπως τονίζει η σκηνοθέτις, που "κουβαλούν μέσα τους και νεκρούς και αγέννητους". Δεν λειτουργούν ως παθητικοί μάρτυρες, αλλά ως φορείς μνήμης και δράσης. Είναι φανερό πως η παράσταση προτείνει μια νέα γλώσσα έκφρασης, απελευθερωμένη από συμβάσεις φύλου και παραδοσιακής ηρωικότητας – έναν λόγο που κοιτά το παρελθόν με ειλικρίνεια και το παρόν με βαθιά ευαισθησία.
Προπώληση εισιτηρίων: more.com
Δείτε όλες τις παραστάσεις στον οδηγό θεάτρου του "α".
Περισσότερες πληροφορίες
Ανδρομάχη
Η τραγωδία του Ευριπίδη αναδεικνύει τη σύγκρουση ανάμεσα στην εξουσία και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Η Ανδρομάχη, η οποία ερμηνεύεται από άνδρα ηθοποιό, αιχμάλωτη πολέμου και μητέρα ενός παιδιού από βιασμό, αρνείται να σιωπήσει μπροστά στην κοινωνική αδικία και καταπίεση. Η αντίστασή της αποκαλύπτει την ηθική φτώχεια των ισχυρών και καταρρίπτει τις ψευδαισθήσεις ανωτερότητας. Ο Ευριπίδης παρουσιάζει τη Νέμεση ως αναγκαία αποκατάσταση της ισορροπίας, όταν η ανθρώπινη δικαιοσύνη αποτυγχάνει. Μέσα από τη φωνή της Ανδρομάχης, προβάλλεται η δύναμη του πνεύματος και η ανάγκη για αλήθεια, ελευθερία και δικαιοσύνη.
