Onassis Dance Days στη Στέγη: Χορεύοντας στα όρια του σώματος και της ύλης

Το Onassis Dance Days είναι το φεστιβάλ χορού που αποτυπώνει την αγωνία, τη χαρά και τον πειραματισμό της σύγχρονης χορογραφικής δημιουργίας. Από τις 3 έως τις 6 Απριλίου, η Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση γίνεται ένας πυρήνας δημιουργικότητας και έκφρασης. Από τις 5 το απόγευμα έως τα μεσάνυχτα, οι σκηνές της πλημμυρίζουν από τις αναζητήσεις, τις τολμηρές χειρονομίες και την αδάμαστη ενέργεια των Ελλήνων χορογράφων. Ο Μιχάλης Θεοφάνους συνδυάζει τον σύγχρονο χορό με σωματικό θέατρο και ακροβατικά, η Χαρά Κότσαλη εστιάζει στη σχέση σώματος, μνήμης και ταυτότητας, η Φωτεινή Σταματελοπούλου εξερευνά τα όρια του σώματος και της ταυτότητας μέσα από μια χορογραφική γλώσσα που ισορροπεί μεταξύ ωμού ρεαλισμού και ποιητικής κίνησης. Η Σοφία Μαυραγάνη στις χορογραφίες της εμπλέκει το σώμα, το λόγο και την πολιτισμική μνήμη και στο ODD 2025 συνεργάζεται με την Τζάνις Ράφα, η οποία ερχόμενη από το χώρο του κινηματογράφου και των εικαστικών τεχνών, μεταφέρει στη σκηνή μια κινηματογραφική αίσθηση του σώματος. 

Επιπλέον, το φεστιβάλ φέτος παρουσιάζει έναν διεθνή χορογράφο, χορευτή και εθνομουσικολόγο για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Ο Νταμιάν Ζαλέ, που έχει δουλέψει με μεγάλους σκηνοθέτες σε θέατρα του κόσμου όπως η Σάουμπινε, το φεστιβάλ της Αβινιόν, το Εθνικό Θέατρο της Σκωτίας, αποτυπώνει με τη χορογραφία "Planet [wanderer]" (4-6/4) έναν κόσμο όπου η φύση και ο χορός συναντιούνται με έναν τρόπο σχεδόν μυστικιστικό. Η Κεντρική Σκηνή της Στέγης μεταμορφώνεται σε ένα τοπίο κοσμογονίας. Οι χορευτές και οι χορεύτριες δεν κινούνται απλώς – αναμετρώνται με τα στοιχεία της φύσης, γίνονται φορείς του ανέμου, του νερού, του χώματος, της ομίχλης, του φωτός και του σκοταδιού. Σε συνεργασία με τον Ιάπωνα γλύπτη Κοχέι Ναουά, πειραματίζεται με τη σχέση του ανθρώπινου σώματος και της ύλης, δημιουργώντας μια παράσταση που παρασύρει τις αισθήσεις. Μάλιστα, στις 4 και 5 Απριλίου, μετά την παράσταση θα παρουσιαστεί η διαθεματική ταινία χορού του Ζαλέ "Mist", που δημιουργήθηκε σε συνεργασία με τον Ναουά και τον κινηματογραφιστή Ραχί Ρεσβανί, με το μοναδικό ανσάμπλ του περίφημου Nederlands Dans Theater 1 και αναδεικνύει τη δύναμη της ύλης να μεταμορφώνει και να μεταμορφώνεται.

Οι Έλληνες συμμετέχοντες του ODD μιλούν για τη δουλειά τους

Πώς εκφράζονται μέσα από την κίνηση οι αγωνίες, οι ελπίδες και οι ματαιώσεις της εποχής μας; Οι Έλληνες δημιουργοί του Onassis Dance Days 2025 παρουσιάζουν έργα που γίνονται έκφραση ανησυχίας, πράξεις αντίστασης και απαντούν στο παραπάνω ερώτημα πριν δούμε στη σκηνή τα σώματα να πάλλονται από ρυθμό.

Φωτεινή Σταματελοπούλου ("Near misses") 

"Παρατηρώ ότι οι ψυχοκοινωνικές συνθήκες κάθε τοπικότητας και/ή ακόμη ενός ευρύτερου τοπίου πολλές φορές δεν είναι αρκετά εύκολο να αντικατοπτριστούν από το μέσο της κίνησης και εν γένει του χορού. Ανοίγοντας όμως μια συζήτηση για το σώμα μας, βλέπω να αποτυπώνεται οργή, αντίσταση, κούραση, αλλά και μια απρόοπτη δυναμική που θέλει να αναδομήσει και να αποδεχτεί μία "πραγματικότητα”. Και μαζί με αυτό ενεργοποιείται ο ήχος και η φωνή σε διαφορετικές μορφές, μέσα από μικρο-κουλτούρες, για να μοιραστούν μια συλλογική εμπειρία. Στο "Near misses” πλησιάζουμε ένα αποσιωπημένο αίσθημα οργής και πώς η εκδήλωση και το μοίρασμά του θα μπορούσε να αποκαλύψει μια νέα συνθήκη ελευθερίας και αποδοχής της ταυτότητάς μας". 
Σόλο περφόρμανς που είναι επίσης εικαστική εγκατάσταση με τη/το Δέσποινα Σανιδά-Κρεζία, σε συνεργασία με τους Δημήτρη Ταμπάκη, Πάνο Αλεξιάδη, -1 της Στέγης, στις 3-6/4.

Μιχάλης Θεοφάνους ("ecdysis")

"Αν πάρουμε για παράδειγμα την παράσταση, η κίνηση είναι απλή, γιατί δεν έχουν μείνει και πολλά να γίνουν. Η σπασμωδικότητα είναι το σύμπτωμα της εποχής μας. Μια αλληλουχία γεγονότων που σε αναγκάζει να βάλεις το ένα πόδι μπροστά από το άλλο. Ένας αβέβαιος χορός, ένα αδιάκοπο πηγαινέλα σε μια όχι τόσο ξεκάθαρη αναζήτηση. Απλώς δημιουργείς τη διαδρομή και ανοίγεις το δρόμο. Η κίνηση είναι σχεδόν πρωταρχική, όπως μαθαίνεις κάποτε ότι έχεις σώμα και καθημερινή γιατί η ζωή είναι μια πάλη έτσι αλλιώς. Η επανάληψη είναι ταυτόχρονα ματαίωση και ελπίδα. Είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Το υποκείμενο που προσπαθεί να επανεφεύρει τον Εαυτό, συσπάται, σέρνεται, στριφογυρίζει και κυρίως δεν βολεύεται. Δεν μπορεί να μάθει τα βήματα, κι αυτό είναι μια αγωνία υπαρξιακή". 
Σόλο έργο του Μιχάλη θεοφάνους στο σκηνικό χώρο που δημιούργησε η Τίνα Τζόκα στο -1 της Στέγης, στις 3-6/4.  

Σοφία Μαυραγάνη & Τζάνις Ραφά ("Horse me") 

Σ.Μ: "Στο επίκεντρο του έργου είναι το άλογο. Ένα ζώο σύμβολο, λόγω της σημασίας και του ρόλου που έχει παίξει στη διαμόρφωση της ανθρώπινης ιστορίας. Η παράσταση ξεκινάει με την παραδοχή ότι το άλογο, εξημερωμένο και πλήρως ενταγμένο στις δραστηριότητες του ανθρώπου, είναι μια πειθαρχημένη κατασκευή που εξυπηρετεί τις επιθυμίες του αναβάτη. Στο "Horse me”, η κίνηση είναι ένας ζωντανός διάλογος ανάμεσα σε σώματα που καβαλούν και καβαλικεύονται, επιβάλλονται και υποτάσσονται, απολαμβάνουν και δυσφορούν. Μέσα από διφορούμενες καταστάσεις, αντικρουόμενες έννοιες και σώματα σε διαρκή μετάβαση, η παράσταση θέτει έναν προβληματισμό γύρω από τις αξίες που έχουν διαμορφώσει τον δυτικό κυρίαρχο πολιτισμό και συμμετέχει στην επείγουσα συζήτηση σχετικά με τους όρους συμβίωσης ανθρώπινης και ζωικής φύσης".

Τζ. Ρ.: "To "Horse me” είναι ένα μείγμα μουσικής, χορού, λόγου και εικόνων που μας καλεί να αναλογιστούμε τι σημαίνει εξαπατημένο, δαμασμένο, κυριευμένο, μη ελεύθερο σώμα. Στη δυτική ιστορία και κουλτούρα, το άλογο έχει εκπληρώσει ανά τους αιώνες ανάγκες άλλων, χάνοντας οποιαδήποτε συσχέτιση με το τι είναι πραγματικά. Τα γυναικεία σώματα των ερμηνευτριών βρίσκονται σε μια συνεχή διπλή κατάσταση εκπλήρωσης ρόλων, αποτυπώνοντας με αυτό τον τρόπο ένα σύστημα κληρονομημένης βίας, παρεξηγημένου ερωτισμού και κατασκευασμένων σωμάτων. Το "παιχνίδι” αυτό, ενδυναμώνεται με τη χρήση εργαλείων "συμβόλων”, όπως οι στομίδες, τα σπιρούνια και τα μαστίγια".
Μικρή Σκηνή της Στέγης, στις 3-6/4.

Χαρά Κότσαλη ("It’s the end of the amusement phase")

"Νομίζω ότι κάθε έργο φέρει αναπόφευκτα τις δυσκολίες και τα προνόμια, τις ματαιώσεις και τις ελπίδες της δεδομένης ιστορικής στιγμής. Δεν πρωτοτυπώ καθόλου λέγοντας ότι οι υλικές συνθήκες μέσα στις οποίες γίνονται τα πράγματα αφήνουν το στίγμα τους σε κάθε εγχείρημα. Μέσα στις υλικές συνθήκες λογίζω και το χρόνο που έχουμε ή δεν έχουμε, τον τρόπο που αγκομαχούμε να συναντηθούμε, να ξεκουραστούμε και να σκεφτούμε έξω από τη μέγγενη της παραγωγικότητας και την επιδοσιακή αγωνία. Στο "It’s the end of the amusement phase” συγκεκριμένα, επιχειρούμε να αναμετρηθούμε με τη δυναμική σχέση ελπίδας και απογοήτευσης, όπως αυτή έχει εγγραφεί στο ατομικό σώμα και –σε αυτό που λίγο συμψηφιστικά λέμε– συλλογικό σώμα μέσα στο ιστορικό συνεχές. Η κίνηση, και ακόμα πιο συγκεκριμένα ο χορός, έχει υπάρξει ένας διαφορετικός ιστορικός μάρτυρας, έχει διαμορφώσει κι έχει διαμορφωθεί από αντιλήψεις για το τι σημαίνει ομορφιά, επιθυμία ή και διασκέδαση και την ίδια στιγμή έχει θέσει εαυτόν στην υπηρεσία εθνικών και πολιτικών αφηγημάτων. Η διαλεκτική συνέχειας και ασυνέχειας, ελπίδας και ματαίωσης έχει τροφοδοτήσει τον κόσμο που επιδιώκουμε να στήσουμε στη διάρκεια της παράστασης. Τοποθετούμε επί σκηνής ένα καταιγιστικό και άναρχο σωματικό αρχείο, ένα εξαντλητικό μονοπλάνο σωματικών δράσεων, ακολουθώντας τη σκέψη ότι κάθε προοδοκεντρική ιστορική αφήγηση εξαντλεί τους συναισθηματικούς και φυσικούς μας πόρους. Και την ίδια στιγμή, παρατηρούμε πώς ο χορός αντιστέκεται στη γραμμικότητα κάθε ντετερμινισμού και διατηρεί τη δύναμη της ανατροπής και του απρόβλεπτου". 
Με τη συνεργασία του γλύπτη και εικαστικού Περικλή Πραβήτα, Μικρή Σκηνή, στις 3-6/4.