Ποιος είναι ο "Μπερτ Τουρίντο";
Πριν από τέσσερα χρόνια γνωρίσαμε το τρελό δίδυμο που έρχεται από τις ΗΠΑ, τον Πάβολ Λίσκα και την Κέλι Κόπερ, δηλαδή το Nature Theater of Oklahoma, όταν παρουσίασαν, στην Πειραιώς και τότε, το "Κυνήγι της ευτυχίας", μια παρωδία των σπαγκέτι γουέστερν, που ασκούσε κριτική στην ιμπεριαλιστική πολιτική των ΗΠΑ. Με όνομα και μότο δανεισμένο από το ανολοκλήρωτο μυθιστόρημα του Κάφκα, "Αμερική", το Nature Theatre of Oklahoma φιλοδοξεί να είναι ένα θέατρο που έχει μια θέση για όλους – και, αν μη τι άλλο, το έχει πραγματοποιήσει όσον αφορά στους εκφραστικούς τρόπους. Κανείς δεν ξέρει τι ακριβώς θα δει στις παραστάσεις τους, που παίζουν με ένα σωρό είδη, από τη θεατρική παράδοση μέχρι τη μοντέρνα τέχνη, το βοντβίλ, το μιούζικαλ, το ραδιοφωνικό θέατρο, τον κινηματογράφο, τη ραπ μουσική κ.ά., ενώ οι δουλειές τους δεν κρύβουν το φλερτ τους με το "γελοίο" και το "ανόητο", την ώρα που επιθυμούν να ασκήσουν δριμεία κριτική. Εξάλλου ο Λίσκα, ένας εκ των ιδρυτών, μεγάλωσε στη Σλοβακία διαβάζοντας απαγορευμένα θεατρικά έργα, ενώ στα δεκάξι του, κατά τη "βελούδινη επανάσταση", είδε έναν θεατρικό συγγραφέα, τον Βάτσλαβ Χάβελ, να γίνεται πρόεδρος της Τσεχοσλοβακίας και αναγνώρισε στην τέχνη και στους ανθρώπους του θεάτρου τη δυναμική να ασκούν πολιτική, να κάνουν επαναστάσεις και να φέρνουν αλλαγές.
Η ιδιόμορφη μείξη εκκεντρικότητας, ποίησης και σάτιρας χαρακτηρίζει και την τελευταία δουλειά της ομάδας, που δημιουργήθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας και έκανε πρεμιέρα το 2021. Στο "Μπερτ Τουρίντο: Μια όπερα" (15-16/6) παρουσιάζουν μια δυστοπία που εκτυλίσσεται σε έναν μετα-αποκαλυπτικό κόσμο, στο μοναδικό εναπομείναν κομμάτι γης ύστερα από μια σειρά οικολογικών καταστροφών και γενοκτονιών. Ένας άνδρας που κινδυνεύει να πνιγεί, μια παράξενη γυναίκα που τον σώζει, ένα νησί γεμάτο φαντάσματα πρώην κατοίκων και ένα αυταρχικό βασιλικό ζεύγος κρύβονται πίσω από μια ιστορία που παρωδεί το είδος της όπερας και έχει ως έμπνευση τον "Ιπτάμενο Ολλανδό" του Βάγκνερ. Εφιαλτική όσο και ανάλαφρη, η παράσταση των Nature Theater of Oklahoma αψηφά τις αυστηρές ταξινομήσεις και κινείται αβίαστα μεταξύ "χαμηλής" και "υψηλής" τέχνης, ζητώντας από τους θεατές να προσέλθουν χωρίς προσδοκίες – άλλωστε, τι άλλο μπορούμε να κάνουμε απέναντι σε μια ιστορία όπου χωράνε ακόμη ένας κατακλυσμός, μια άμωμος σύλληψη, μια δολοφονία, ένα ερωτικό τρίγωνο, μια εξωγήινη εισβολή και μια απαγωγή;
Η ανθρώπινη φύση μπορεί να είναι "Amazing"
Σε άλλο κλίμα, η Ιωάννα Πορτόλου θα παρουσιάσει την παράσταση χορού "Amazing" (15-18/6), που πραγματεύεται το κρίσιμο θέμα του ορίου ανάμεσα στο "καλύτερο" και το "χειρότερο" τμήμα της ανθρώπινης φύσης. Με σημαντικές σπουδές στο Λονδίνο όπου γεννήθηκε (Central St. Martin’s School of Arts, Slade School of Fine Art, Laban Centre), η Πορτόλου έχει αποδειχθεί χορογράφος υψηλής ευαισθησίας όσον αφορά το φιλτράρισμα σε τέχνη των εξωτερικών ερεθισμάτων. Οι δουλειές της με την ομάδα χορού Griffón, που δημιούργησε το 2000, χαρακτηρίζονται από ιδιαίτερη δυναμική, έντονο εικαστικό χαρακτήρα και θεματολογία που μαρτυρά συνεχή δημιουργική αναζήτηση και διάθεση ανατομίας του ανθρώπινου ψυχισμού: ενδεικτικά, οι έμφυλες ταυτότητες και η σχέση άνδρα/γυναίκας τροφοδότησαν την τριλογία "Δάσος", "Ταμπού", "Πορνό" (2014, 2015, 2017), η ενδοσκόπηση και η υπέρβαση των ορίων βρίσκονται πίσω από το "Risk" (2018), η επιθυμία (ανα)θεώρησης της ελληνικής ταυτότητας οδήγησε στο "KAOS" (2019), η διακήρυξη των ανθρώπινων δικαιωμάτων ενέπνευσε το "Manifesto" (2021).
Με αυτή την ενδοσκοπική διάθεση αντιμετωπίζει και το θέμα της νέας της παράστασης, που στρέφεται στη μελέτη του ανθρώπινου ψυχισμού και της ανθρώπινης συμπεριφοράς, όταν προκύπτουν συνθήκες ριζικής αλλαγής του γνώριμου κοινωνικού περιβάλλοντος. Το "Amazing" προέκυψε μέσα από έρευνα και επιθυμεί να λειτουργήσει ως ένα χορογραφικό ντοκιμαντέρ για το ανθρώπινο είδος, για τη βίαιη και αδηφάγα, παρά την εξέλιξη, ανθρώπινη φύση, διερευνώντας το πώς μπορεί να μας επηρεάσει μια βίαιη αλλαγή που ανατρέπει ό,τι μας όριζε μέχρι τώρα; Έχοντας μαζί της σταθερούς συνεργάτες της ομάδας, τον Αντώνη Παλάσκα στην πρωτότυπη μουσική σύνθεση, την Ιωάννα Τσάμη στη διαμόρφωση του σκηνικού χώρου και στα κοστούμια, τον Τάσο Παλαιορούτα στους φωτισμούς και τους χορευτές Ιωάννα Αποστόλου, Αλέξανδρο Λασκαράτο, Γιάννη Νικολαΐδη, Θεανώ Ξυδιά και Σταυρούλα Σιάμου, η Πορτόλου επιμένει πως, παρά την περιρρέουσα ανθρωποφαγία, πρέπει να υπάρχει κάτι υπέροχο στον άνθρωπο, κάτι που πρέπει να αναζητηθεί στη σωματική και ψυχική υπέρβαση. Εξάλλου, όπως είχε δηλώσει παλαιότερα στο "α": "Στο πεδίο του χορού έχουν γίνει όλα – ακροβατικά, τραγούδια, θέατρο, έχουμε γδυθεί, έχουμε ντυθεί... Νομίζω ότι το καινούργιο βρίσκεται στο ανθρώπινο και στη διερεύνηση της ομορφιάς, που, αν κοιτάξεις, θα δεις ότι υπάρχει παντού".
