Ποιος είναι ο Γάλλος φλογερός οραματιστής του θεάτρου, που παραλλήλισε το θέατρο με την πανούκλα, επισημαίνοντας πως η θεατρική τέχνη έχει τη δύναμη να "προσβάλλει" τη σκέψη ενός ανθρώπου και από εκεί να επιφέρει αλλαγές στο σώμα ολόκληρης της κοινωνίας; Στη σύντομη, επώδυνη ζωή του ο Αρτό (1896-1948) δεν κατάφερε να εφαρμόσει τα οράματά του, όμως το αποτύπωμά του, όπως το περιέγραψε στο μανιφέστο "Το θέατρο και το είδωλό του", επηρέασε τη θεατρική πρωτοπορία της εποχής του και οι "αρχές" που διατύπωσε ανιχνεύονται μέχρι σήμερα. Φιλάσθενος, εξαρτημένος από τα οπιούχα φάρμακα και με τον χαρακτηρισμό του παράφρονα να τον ακολουθεί λόγω των νευρικών κλονισμών που τον βασάνιζαν, ο Αρτό ενσάρκωσε στην ίδια του την ύπαρξη την αγωνία για ένα θέατρο που θα υπερβαίνει το παραστατικό γεγονός και θα ταυτίζεται με τη λυτρωτική διαδικασία της αυτογνωσίας. Ανένταχτος ακόμη και στα πιο ριζοσπαστικά ρεύματα της εποχής, ακολουθεί για λίγο τον κύκλο των σουρεαλιστών, αλλά τον εγκαταλείπει σύντομα. Μέσα του καίει η επιθυμία της ριζικής αναμόρφωσης του δυτικού θεάτρου: οραματίζεται τη συντριβή του λογοκεντρικού χαρακτήρα του και την ανασύσταση ενός θεάτρου που θα βασίζεται στη δύναμη της εικαστικής γλώσσας και των συμβόλων και θα απευθύνεται στις σκοτεινές και συχνά βίαιες πτυχές του ανθρώπινου υποσυνείδητου.
Ποιος είπε ότι το θέατρο χρειάζεται να εξυπηρετεί το σκοπό της ψυχολογικής ανάλυσης, αναρωτιέται ο Αρτό και κάνει λόγο για ένα "θέατρο της σκληρότητας", άμεσο και βίαιο, που θα δημιουργεί στους θεατές την αίσθηση του σοκ. Στη μοναδική παράσταση που σκηνοθέτησε ("Οι Τσέντσι", 1935), η σκηνή κατακλυζόταν από υπερμεγέθη αντικείμενα, βίαιες εναλλαγές στους φωτισμούς, εκκωφαντικούς και διαπεραστικούς ήχους. Μπορεί οι αρχές του να παραμένουν σε μεγάλο βαθμό ανεφάρμοστες, όμως διατυπώσεις όπως "απόλυτα κωδικοποιημένη υποκριτική που δίνει την αίσθηση της χορογραφίας", "απουσία προϋπάρχοντος έργου και ταυτόχρονη γέννηση κειμένου και παράστασης", "διάχυση της δράσης σε κάθε σημείο της αίθουσας" χαρακτηρίζουν μέχρι σήμερα το θέατρο της πρωτοπορίας. Αυτό το πρόσωπο, που διατύπωσε την πεποίθηση ότι "αν το θέατρο θέλει να μας ξαναγίνει αναγκαίο, πρέπει να μας δώσει τα στοιχεία που υπάρχουν στον έρωτα, στο έγκλημα, στον πόλεμο ή στην τρέλα", φέρνει στο προσκήνιο το "Κόκαλο", που θα σκηνοθετήσει η Ιόλη Ανδρεάδη (από 28/2, Θέατρο Τέχνης-Υπόγειο). Στην ερμηνεία ο Γεράσιμος Γεννατάς, με τη ζωντανή συμβολή του μουσικού-περφόρμερ Γιώργου Παλαμιώτη, σκηνογραφία της Δήμητρας Λιάκουρα και φωτισμούς του Σάκη Μπιρμπίλη.
Περισσότερες πληροφορίες
Κόκκαλο
Η παράσταση ξεκινάει με την φανταστική υπόθεση ότι, μετά από μια βραδιά προς τιμήν του στην οποία του απαγορευόταν η είσοδος, ο Αντονέν Αρτώ, απογοητευμένος, αρνείται την ελευθερία του και επιστρέφει οικειοθελώς στο κελί του, αποφασίζοντας να ξυπνήσει τα εκφραστικά του μέσα για να μεταμορφωθεί ο ίδιος στον πιο βιρτουόζο περφόρμερ και να δώσει ένα τελευταίο σόλο, μια παράσταση-ξέσπασμα, μπροστά σε ένα κοινό ανυπόκριτο. Ένα κοινό που θα πλάσει με το μυαλό του. Ένα κοινό που γεννήθηκε για να τον αγαπά. Απομονωμένος στο ψυχιατρικό άσυλο, ο Αρτώ στήνει από την αρχή το παλιό σκηνικό μιας αποτυχημένης του παράστασης και φέρνει την ψυχή του στο προσκήνιο, την ξεγυμνώνει και την τραγουδά με πάθος και μαεστρία. Σε ένα ονειρικό τοπίο μνήμης και με το ρυθμό της μουσικής του περφόρμερ και μουσικού Γιώργου Παλαμιώτη, ακολουθεί την κάθοδο μιας βαθιάς και ανείπωτης εξομολόγησης.
