Ακολουθώντας τους μοναχούς στις καθημερινές τους βόλτες στην αρχαία χρυσή βασιλική πρωτεύουσα Luang Prabang, η Κατερίνα Κατώπη απολαμβάνει τη μύηση στην πιο ανέγγιχτη και ζεν χώρα της Ανατολής, η οποία αρχίζει σιγά σιγά ν’ ανοίγεται στον τουρισμό.
Φωτό Κατερίνα Κατώπη
Μακρινό και απομονωμένο μέχρι πρόσφατα, κυρίως λόγω πολιτικών αναταραχών, το Λάος ξαναγεννιέται σήμερα ως ο Νο1 cult προορισμός της νοτιανατολικής Ασίας για όσους δεν έχουν ως προτεραιότητα την εξωτική πολυτέλεια, αλλά θέλουν να ζήσουν την πιο παρθένα όψη της σ’ ένα περιβάλλον απόλυτα ζεν. Πλούσιο σε ιστορία, με βουδιστική παράδοση αιώνων, ανέγγιχτο από τον τουρισμό και με πολύ cool και πνευματικούς ανθρώπους, το Λάος αποτελεί την επιτομή της χαλαρής ζωής στην εξοχή. Η πρωτεύουσα Vientiane, χωρίς να είναι κάτι το ιδιαίτερο, αποπνέει μια απόκοσμη γαλήνη. Ο πιο ιδιαίτερος προορισμός, όμως, στο Λάος είναι η Luang Prabang. Η αρχαία πρωτεύουσά του, χτισμένη στη συμβολή των ποταμών Μεκόνγκ και Ναμ Καν, θα σας μαγέψει με τους χρυσούς ναούς που λαμπιρίζουν μέσα στην τροπική βλάστηση και την αποικιοκρατική (γαλλική) αρχιτεκτονική των κτιρίων, με τις στρατιές των πορτοκαλοφορεμένων μοναχών να πηγαινοέρχονται στις αγορές και τις όχθες του νωχελικού Μεκόνγκ. Είναι τόσο εντυπωσιακή που η UNESCO την έχει ανακηρύξει ολόκληρη μνημείο διεθνούς κληρονομιάς κι έχει αναλάβει να επαναφέρει αρκετά μνημεία και κτίρια στην αρχική τους αίγλη.
Ο πιο απλός τρόπος για να φτάσετε εδώ είναι αεροπορικώς από την Μπανγκόκ ή τη Siem Reap (Καμπότζη), αν όμως σας αρέσει η περιπέτεια, μπορείτε να ξεκινήσετε από τη Βόρεια Ταϊλάνδη τον διάπλου του ποταμού με προορισμό τη Luang Prabang – το ταξίδι διαρκεί δύο ημέρες. Γενικά, πάντως, η παρθένα φύση του Λάος προσφέρεται για συγκινήσεις τέτοιου τύπου: τρέκινγκ, καγιάκ, αναρριχήσεις, ακόμη και mountain biking, από τα δάση του Βορρά και τους ασβεστολιθικούς όγκους του Vang Vieng μέχρι τα 4.000 νησιά (Si Phan Don) στον Νότο. Εγώ, παρόλα αυτά, βρέθηκα στο Λάος τελείως αναπάντεχα, για δουλειά. Προορισμός το νέο «Amanresort Amantaka», το οποίο θ’ άνοιγε σε δύο μήνες και μου έδινε τη δυνατότητα να δω από πριν όλες τις λειτουργίες του ξενοδοχείου και να δοκιμάσω τα πάντα, από τα μασάζ μέχρι τα εδέσματα και τα δωμάτια.
Η Luang Prabang ήταν πάντα στη λίστα μου, αλλά με τίποτα δεν περίμενα να συναντήσω μια πόλη τόσο μαγική, τόσο ζωντανή, αλλά συνάμα τόσο πνευματική. Σε κάθε βήμα μου νόμιζα ότι ο χρόνος είχε γυρίσει πίσω, στις αρχές του 20ού αιώνα. Σαν ένας καλά κρυμμένος θησαυρός που περιμένει ν’ ανακαλυφθεί χρόνια τώρα, η Luang Prabang, λόγω και της δυσπρόσιτης τοποθεσίας μέσα στη ζούγκλα, αλλά κυρίως λόγω της έλευσης του κομουνισμού, που απέλασε τη βασιλική οικογένεια, θαρρείς και ξυπνάει σιγά σιγά και περιμένει να τη γνωρίσουμε. Ευτυχώς, βέβαια, οι πτήσεις είναι λίγες και δεν υπάρχουν μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες (έξω από τη Luang Prabang και την πρωτεύουσα η διαμονή είναι ακόμη πιο στοιχειώδης), όποτε οι ορδές των τουριστών δεν έχουν φτάσει ακόμη εδώ.
Φτάνοντας στο ξενοδοχείο, απόλαυσα ένα μασαζάκι για να φύγει το jetlag και καθώς έπινα τσάι, το μάτι μου έπεσε στα λόγια ενός παλιού αξιωματικού του γαλλικού στρατού που μου κέντρισαν το ενδιαφέρον: «Η Luang Prabang είναι, από πολλές πλευρές, αυτό που φαντάζονται οι ιδεαλιστές ως την πόλη της ουτοπίας». Με Ιστορία που φτάνει μέχρι τον 6ο αιώνα, με κατακτητές και συνεχείς πολέμους, πάντα παρέμενε σταθερή στη βουδιστική της κληρονομιά και, παρά τη μερική καταστροφή της από τους Κινέζους το 1887, αναβίωσε με τη γαλλική παρουσία και τη μεταφορά της έδρας της βασιλικής οικογένειας, η οποία έδωσε μεγάλη έμφαση στις τέχνες, στα γράμματα και στη θρησκεία.
Πήρα, λοιπόν, το παλιομοδίτικο ποδήλατό μου και ξεκίνησα τις εξορμήσεις· τις ημέρες που ακολούθησαν, βέβαια, αποφάσισα ότι η Luang Prabang είναι μια πόλη που πρέπει να την ανακαλύψεις με τα πόδια, καθώς είναι τόσο πολλά τα ερεθίσματα που θέλεις να σταματάς διαρκώς. Κάθε στροφή και άλλος ολόχρυσος ναός, κάποιος πλανόδιος μαγαζάτορας, ένα κτίριο που θαρρείς ξεπήδησε από ταινία του Ζαν-Ζακ Ανό, κάποιο χαμογελαστό παιδί που περιεργαζόταν τη «μεγάλη» φωτογραφική μου μηχανή ή μια κυρία που σκούπιζε το δρόμο.
Τ’ αυτοκίνητα είναι σχεδόν ανύπαρκτα και οι μοναδικοί ήχοι προέρχονται από τα πουλιά, τις ομιλίες των ντόπιων, τα κουδουνάκια των ποδηλάτων και, φυσικά, τα μικρά καμπανάκια και τους ψαλμούς που ηχούν από τους ναούς! Όλοι βρίσκονται σε μια μόνιμη κατάσταση ζεν, χαλαροί, ευδιάθετοι και περήφανοι που σε υποδέχονται στη χώρα τους και μοιράζονται μαζί σου την πλούσια Ιστορία της.
Η αλήθεια είναι ότι όπου κι αν πήγαινα, πάντα κατέληγα στο ποτάμι που περιβάλλει την πόλη σαν πέταλο, κυλώντας αργά στο δρόμο για τη Νότια Σινική Θάλασσα. Σαν σαλεύτρα γυναίκα, ο Μεκόνγκ είναι αδύνατο να σε αφήσει να πάρεις τα μάτια από πάνω του. Ξόδεψα ώρες χαζεύοντας και προσπαθώντας να φανταστώ πώς ήταν η ζωή όταν δεν υπήρχαν δρόμοι (μέχρι προσφάτως δηλαδή) και ο ποταμός ήταν ο μόνος τρόπος μεταφοράς τόσο των εμπορευμάτων όσο και του πληθυσμού...
Σε βουδιστικο πορτοκαλι
«Ραντεβού στις πεντέμισι το πρωί», μου είπε η δαιμόνια Chittima, resident general manager του «Amantaka». Ήξερα ότι κάθε χάραμα οι πορτοκαλοφορεμένοι μοναχοί ξεμυτίζουν από τους ναούς και, περπατώντας ξυπόλυτοι σ’ ευθεία γραμμή, γυρίζουν τις ενορίες τους και μαζεύουν φαγητό και πρόσφορα από τους πιστούς. Δεν μπορούσα, βέβαια, να φανταστώ το θέαμα που με περίμενε. Όπου κι αν κοιτούσα, το πορτοκαλί κυριαρχούσε, με backdrop το έντονο τροπικό πράσινο και τα πολύχρωμα κτίρια. Σαν πέπλο, η σιωπή σκέπαζε την πόλη και το μόνο που ακουγόταν ήταν ο βηματισμός των μοναχών. Ψιθυριστά, η Chittima με ρώτησε αν ήθελα να περιμένω για να τους δώσουμε ρύζι. Ενθουσιάστηκα και, παρά την αρχικά συγκρατημένη αντίδραση των ντόπιων που έβλεπαν μια ξένη να παίρνει μέρος στην καθημερινή τους ιεροτελεστία, τελικά με αγκάλιασαν και μου έδειξαν τι να κάνω. Η εμπειρία ήταν συγκλονιστική και η κατάνυξη απρόσμενη. Όταν δε έμαθα ότι αγόρια από αγροτικές οικογένειες στέλνονται ως μαθητευόμενοι στα μοναστήρια και τους ναούς της Luang Prabang και οι μοναχοί τα διδάσκουν –όχι απαραίτητα για ν’ ακολουθήσουν μοναστικό βίο–, ενώ η τοπική κοινωνία μεριμνά κάθε πρωί για τη σίτιση όλων, μοναχών και μαθητευόμενων, συγκινήθηκα.
Ο βουδισμός, ως αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινής ζωής της Luang Prabang, δίνει στην πόλη αυτήν την απόκοσμη γοητεία. Αλλά και οι καθημερινές υπαίθριες λαϊκές αγορές ξεχειλίζουν από χρώμα και η βαβούρα από τις αγοραπωλησίες, οι κόκορες που φτερουγίζουν στα κλουβιά αλλά και όσοι κυκλοφορούν εκεί συνθέτουν ένα σκηνικό γεμάτο ζωντάνια. Δεν μπορώ να πω ότι ενθουσιάστηκα με τα φίδια και τους mini comodo dragons για πώληση, ούτε με τα τηγανητά έντομα· όμως τα μυρωδάτα λαχανικά, οι πολύχρωμες πιπεριές και τα εκτυφλωτικά λουλούδια ήταν σκέτη μαγεία. Κατά έναν περίεργο τρόπο, οι έμποροι ήταν αποκλειστικά γυναίκες. Στην πρωινή αγορά πουλούσαν φρέσκα τρόφιμα και το βράδυ τόπια από αραχνοΰφαντα μεταξωτά υφάσματα, χειροποίητες κεντημένες φούστες και μαντίλια, αντίκες, ξυλόγλυπτα, σουβενίρ, απίθανες πολύχρωμες λάμπες και ό,τι άλλο βάλει ο νους. Και όσο οι κυρίες εργάζονταν, τα μωρά έπαιρναν έναν υπνάκο στο κρεβατάκι τους στο πεζοδρόμιο, ενώ η μία φρόντιζε και τα παιδιά της άλλης. Αν προσθέσουμε και το γεγονός ότι είναι το μόνο παζάρι που ξέρω όπου δεν παζαρεύουν, γιατί απλώς δεν το ’χουν στο αίμα τους, τότε τα πράγματα γίνονται ιδανικά!
Γεμάτη εικόνες και χρώματα, μπήκα στη μακριά ποταμίσια βάρκα μου – κομπλέ, με μεταξωτά κουρτινάκια, ξεναγό με απίστευτα αγγλικά, μπάτλερ και lunch basket με κρασί. Το «Amantaka» έχει πραγματικά μεγαλουργήσει στην οργάνωση της τέλειας εξόρμησης στον Μεκόνγκ. Απ’ όταν είχα διαβάσει τον «Εραστή» της Μαργκερίτ Ντιράς, μου είχε μείνει ποθημένο «Un voyage sur le Mekong» (ένα ταξίδι στον Μεκόνγκ), όπως είχε ονομάσει ένα κεφάλαιο του βιβλίου. Καθώς πλέαμε απαλά στα νερά του ποταμού, με προορισμό τη σπηλιά του Pak Ou με τους εκατοντάδες Βούδες που φέρνουν διαρκώς οι πιστοί, έβλεπα παιδιά να πλατσουρίζουν, μαθητευόμενους νεαρούς ν’ απλώνουν τις πορτοκαλί φορεσιές τους στον ήλιο όσο έκαναν μπάνιο, ελέφαντες να κουβαλούν ξυλεία, βαρκάκια να πηγαινοφέρνουν κόσμο και, φυσικά, κανό γεμάτα προϊόντα. Poetry in motion. Εν τω μεταξύ, όταν άρχισε να πέφτει ο ήλιος, το όλο ταξίδι πήρε άλλη διάσταση: τα νερά βάφτηκαν χρυσαφιά, οι φυλλωσιές των δέντρων έπαιζαν κρυφτό με τις ηλιαχτίδες, οι ντόπιοι μαζεύονταν στα χωριουδάκια τους στο δάσος κι εγώ χάζευα γοητευμένη.
Απόκοσμη κι όμως αληθινή, αρχαία κι όμως γοητευτική, η χώρα του 1.000.000 ελεφάντων μοιάζει σαν παραμύθι γραμμένο πριν από εκατό χρόνια... Προλάβετε όσο είναι καιρός!
Λάος must do
Ρομαντζάδα στον ποταμό Μεκόνγκ το ηλιοβασίλεμα Τα νερά κυλούν σε νωχελικούς ρυθμούς, το ποτάμι βάφεται χρυσαφί, οι ψαράδες μαζεύουν την τελευταία σοδειά της ημέρας και οι νεροβούβαλοι και οι ελέφαντες γυρίζουν στα παραποτάμια χωριά. Ιδανικά αναχωρήστε νωρίς το απόγευμα, κάντε το ταξίδι μέχρι τη σπηλιά του Pak Ou με τους εκατοντάδες Βούδες, και γυρίστε στη Luang Prabang just in time για το ηλιοβασίλεμα. Απαραίτητο αξεσουάρ ένα μπουκάλι καλό κρασί για να συμπληρώσετε το σκηνικό... εποχής.
Εξερεύνηση στις αγορές της Luang Prabang Το πρωί, μόλις οι μοναχοί γυρίσουν στους ναούς τους, περπατήστε στην υπαίθρια πολύχρωμη αγορά, με τα φρέσκα ζαρζαβατικά, φρούτα, ψάρια και κρεατικά αλλά και εξωτικά εδέσματα όπως ιγκουάνα, φίδια και διάφορα τηγανητά... έντομα. Μόλις αρχίσει να ξεμυτά ο ζεστός ήλιος των τροπικών, γύρω στις 8 π.μ. δηλαδή, όλα μαζεύονται και ο δρόμος ξαναδίνεται στην κυκλοφορία. Σαν πέσει το βραδάκι, τέντες και σταντ στήνονται μέσα σε λίγα λεπτά και η πολύχρωμη πραμάτεια των ντόπιων ξετυλίγεται και πάλι... Χειροποίητα ρούχα και υφάσματα, αντίκες, ξυλόγλυπτα, αξεσουάρ και φυσικά τέλεια σουβενίρ.
Σαφάρι στους χρυσούς ναούς της πόλης Επιβλητικοί, ξεχωριστοί, λαμπεροί και όχι ιδιαίτερα μεγάλοι, είναι απλώς μοναδικοί! Ο Xien Thong είναι ο πλέον γνωστός, χάρη στα μωσαϊκά του, ο Visunnarat έχει έναν τεράστιο Βούδα και ο ναός στο παλάτι είναι –με μία λέξη– τέλειος!
Μπάνιο στους καταρράκτες του Kuang Si Τιρκουάζ νερά και διαδοχικές «πισίνες» μέσα στην τροπική ζούγκλα, ό,τι πρέπει για μια δροσιστική απόδραση από την πυκνή υγρασία. Πριν αρχίσετε το σκαρφάλωμα για τους καταρράκτες, κάντε μία στάση στο καταφύγιο διάσωσης των μαύρων αρκούδων, ένα πολύ γλυκό και μικρό είδος αρκούδας που ζει στα υψίπεδα του Λάος (και της γύρω περιοχής) και είναι υπό εξαφάνιση. Το «Amantaka» θα σας οργανώσει ένα τουρ behind the scenes, με το διευθυντή του καταφύγιου Jude.
«Αναρρίχηση» στο Mount Phousi Ο ιερός ναός/λόφος στο κέντρο της πόλης είναι το τέλειο παρατηρητήριο για να χαζέψετε τα πάντα από ψηλά! Την πόλη, το ποτάμι, τα βουνά και τους απαστράπτοντες χρυσούς ναούς!
Plus Αν έχετε χρόνο, επικσεφθείτε το Εθνικό Μουσείο στο παλιό παλάτι ή περάστε την ημέρα με τους μαχούτ και τα ελεφαντάκια τους. Οι μαχούτ είναι οι «νταντάδες» των ελεφάντων και θα σας μάθουν να τους ταΐζετε, να τους χαϊδεύετε αλλά και να τους «ιππεύετε».
Λάος Know How
Πώς να πάτε
Στη Luang Prabang θα πάτε με Thai Airlines, μέσω Μπανγκόκ· υπάρχουν καθημερινές πτήσεις από κει και η σύνδεση Αθήνα-Μπανγκόκ είναι πολύ καλή. Ιδανικά συνδυάστε το ταξίδι με μια επίσκεψη στη Siem Reap (Καμπότζη) – οι δύο πόλεις συνδέονται αεροπορικά (αλλά και πολιτιστικά). Η απαραίτητη βίζα μπορεί να βγει πολύ γρήγορα στο αεροδρόμιο του Λάος, μόλις αφιχθείτε. Κοστίζει 30 δολάρια και θα πρέπει να έχετε μαζί σας δύο φωτογραφίες διαβατηρίου. Οι εσωτερικές μετακινήσεις είναι εύκολες, αν και λίγο περιπετειώδεις, με τρένα, λεωφορεία και βαρκούλες στον Μεκόνγκ.
Πότε να πάτεΗ καλύτερη εποχή είναι από Νοέμβριο μέχρι Μάρτιο, όταν το κλίμα είναι ξηρό, αλλά δροσερό. Ο Απρίλιος είναι ενοχλητικά ζεστός και από Ιούνιο μέχρι Οκτώβριο είναι η περίοδος των μουσώνων, με περιοδικές βροχές και υγρασία.
Πού να μείνετε Luang PrabangAmantaka (+85671860333, www.amantaka.com) Απλώς ΤΟ μέρος, στην καρδιά της πόλης. Το παλιό νοσοκομείο με την προσθήκη ακόμη μερικών κτιρίων έχει μετατραπεί σε μαγευτική όαση ηρεμίας και πνευματικότητας γύρω από μια κεντρική αυλή.
Η πρώην βασιλική οικογένεια τους έχει δανείσει κειμήλια για τη διακόσμηση κι έχει επιμεληθεί από τις ανθοσυνθέσεις μέχρι τα δώρα και τη μουσική.
Satri House (+85671253491, www. satrihouse.com) Αν θέλετε κάτι αποικιοκρατικά, αλλά μόνο με τα βασικά, είστε στο κατάλληλο μέρος. Ο κήπος μοσχοβολάει λόγω των ολόλευκων φραντζιπάνι και τα πεντακάθαρα δωμάτια είναι η επιτομή του απλού σικ.
La Residence Phou Va (+85671212194, www.orient-express.com) Απίθανη θέα στη ζούγκλα, μίνιμαλ στιλ, πολύ καλό σέρβις. Στα μείον η θέση, καθώς βρίσκεται λίγο έξω από την πόλη.
Hostels H Luang Prabang ήταν παλιά ο παράδεισος των backpackers, οπότε έχει ατελείωτα hostels και μικρούς ξενώνες, ιδανικά για όσους είναι on a budget.Vientiane
Μολονότι η πρωτεύουσα του Λάος δεν είναι must see, αν μείνετε εκεί, σας προτείνουμε το Seetha Palace (www.seethapalace.com), με τα κρεβάτια με ουρανό ή το μοντέρνα παραδοσιακό Green Park Boutique Hotel (www.greenparkvientiane.com).
Πού να φάτε Luang PrabangAmantaka (+85671860333, www.amantaka.com) Αποικιοκρατικού στιλ, με ψηλά ταβάνια, ζωντανή απαλή μουσική κι εξαιρετικές τοπικές και δυτικές γεύσεις – το μενού αλλάζει ανάλογα με τις διαθέσιμες πρώτες ύλες. Εξαιρετικά κρασιά και χαμηλές τιμές.
Blue Lagoon (+85671253698, www.blue-lagoon-cafe.com) Δυτική και τοπική κουζίνα σε μια δροσερή τροπική αυλή με πολύ καλό σέρβις. Απαραίτητη η κράτηση.
Le Elephant (+85671252482, www.elephant-restau.com) Γαλλική και τοπική κουζίνα σε αποικιακό περιβάλλον. Απαραίτητη η κράτηση.
Tamarind (+85627770484, www.tamarindlaos.com) Τοπικές σπεσιαλιτέ σ’ ένα γλυκό περιβάλλον. Τέλεια μπαχαρικά και μυρωδικά για να πάρετε μια γεύση από το Λάος.
Tam Nak Lao (+85671252525) Τέλειο για χάζι –από το μπαλκόνι ή τα τραπεζάκια στο δρόμο– αλλά και για τοπική κουζίνα.
Tum Tum Chang (+856202425499) Μαθήματα μαγειρικής βασισμένα στις συνταγές του πρώην σεφ της βασιλικής αυλής και παραδοσιακές γεύσεις.
Take away Δοκιμάστε λιχουδιές από τα διάφορα σταντ στο δρόμο και τα μικρά υπαίθρια cafes. Είναι «διπλονόστιμα» και απόλυτα ασφαλή. Με € 2-3 μπορείτε να φάτε ένα φουλ γεύμα. Must τα ζαχαρωτά και τα γλυκά με καρύδα!
VientianeΔοκιμάστε γευστική γαλλική κουζίνα και εξαιρετική λίστα κρασιών στο La Silapa (+85621219689), ενώ για τοπική κουζίνα προτιμήστε το Sayon, γι’ απόλυτα αυθεντική εμπειρία, ή το αποικιοκρατικό Kualao (+85621215777) για κάτι πιο προσαρμοσμένο στη δυτική παλέτα.
ShoppingΨωνίστε απαλά υφασμένα μετάξια στο Lao Textiles (+85621212123, www.lao-textiles.com) και «τρελά» κοσμήματα από ημιπολύτιμες πέτρες και ασήμι στο Maxim’s (+85621262805).
