Οι «Φυλές» είναι ένα έργο που όχι μόνο μιλάει ουσιαστικά και με σκηνικά ενδιαφέροντα τρόπο για την κώφωση, αλλά πηγαίνει πέρα από αυτή, μιλώντας εντέλει για όλους μας. Η παράσταση που σκηνοθετεί ο Τάκης Τζαμαργιάς είναι μια πολύ καλή ευκαιρία να το ανακαλύψουμε.
Αν και η δραματουργική αποτύπωση οποιασδήποτε μορφής αναπηρίας –ειδικά από δημιουργούς που δεν την αντιμετωπίζουν οι ίδιοι– κρύβει τον κίνδυνο να δημιουργηθούν έργα που θα πάρουν γραφική ή προσβλητική τροπή, το έργο της Βρετανίδας Νίνα Ρέιν αποφεύγει τέτοια στραβοπατήματα. Γραμμένο το 2010, έχει για κεντρικό ήρωα τον Μπίλι, έναν κωφό νέο, που μόλις έχει επιστρέψει ύστερα από σπουδές στο πατρικό του, όπου μένουν και τα δύο αδέρφια του. Οι γονείς του, μορφωμένοι και προοδευτικοί, κυρίως ο πατέρας του Κρίστοφερ, τον έχουν αναθρέψει ως ισότιμο μέλος της οικογένειας κι έτσι ο Μπίλι έχει ολοκληρώσει κανονικά την εγκύκλια εκπαίδευση και καταφέρνει να επικοινωνεί με τους ακούοντες διαβάζοντας τα χείλη τους. Η γνωριμία του με τη Σίλβια, μια κοπέλα που χάνει σταδιακά την ακοή της, που θα τον συστήσει στην κοινότητα κωφών της περιοχής του και θα αρχίσει να του μαθαίνει τη νοηματική γλώσσα, θα ανατρέψει τα δεδομένα της ζωής του και θα προκαλέσει συγκρούσεις με την οικογένειά του.
Αυτό είναι το πλαίσιο στο οποίο αναπτύσσονται οι «Φυλές», αλλά η περιγραφή δεν εξαντλεί την ουσία ενός έργου, το οποίο εστιάζει βαθύτερα σε θέματα που αφορούν όχι μόνο την κώφωση ή τη διαφορετικότητα αλλά και την αδυναμία ουσιαστικής και ειλικρινούς επικοινωνίας σε μια οικογένεια. Στη σκηνή ξεδιπλώνεται ένας κόσμος συγκρούσεων, καβγάδων κι εκκωφαντικών φωνών και απεικονίζεται μια οικογένεια προβληματική, αποξενωμένη κι εντέλει αδιάφορη, ακόμη και προς τον Μπίλι, για τον οποίο υποτίθεται ότι νοιάζεται περισσότερο. Γι’ αυτό η απόφασή του να μάθει τη νοηματική γλώσσα, απαιτώντας παράλληλα να τη μάθουν και οι υπόλοιποι ώστε να συνεχίσουν να επικοινωνούν, δεν μας ενδιαφέρει τόσο για την επιστημονική αντιπαράθεση που φέρνει στη σκηνή (καθώς «συγκρούονται» οι δύο τρόποι επικοινωνίας των κωφών, δηλαδή η νοηματική και η χειλεανάγνωση), αλλά επειδή μεταφέρει την ύστατη κραυγή απόγνωσης ενός ανθρώπου που επιζητεί την αληθινή προσοχή της οικογένειάς του.
Η συγγραφέας δεν αποφεύγει κάποιες φλυαρίες, καθώς προσπαθεί να χωρέσει πολλά μέσα στην ιστορία της –τις προβληματικές ερωτικές σχέσεις της κόρης (Ρουθ), τη ρήξη μεταξύ των δύο συζύγων, την τροπή της σχέσης Μπίλι και Σίλβια κ.λπ.–, κατά βάση όμως επιτυγχάνει να πραγματευτεί με ενδιαφέροντα όσο και ουσιαστικό τρόπο τα ζητούμενα που έχει θέσει.
Ο Τάκης Τζαμαργιάς μας συστήνει το έργο σε πανελλήνια πρεμιέρα, με μια ωραία, δουλεμένη παράσταση που εστιάζει στο ερμηνευτικό κομμάτι και διαχειρίζεται με έξυπνο τρόπο τα επίπεδά του. Η ιδέα του, για παράδειγμα, να αποτυπώσει σε βιντεοπροβολές ό,τι πραγματικά σκέφτονται οι ήρωες, ενώ λένε άλλα, είναι εύστοχη. Οι σχέσεις που δημιουργούνται επί σκηνής αποτυπώνουν με ζωντάνια το σύμπαν των παράλληλων μονολόγων και των φωνών που υψώνονται χωρίς να εισακούονται. Ο Μανώλης Μαυροματάκης είναι εξαιρετικός στον ρόλο του Κρίστοφερ, της ισχυρής πατρικής φιγούρας που διεκδικεί το δικαίωμα να είναι ο υπέρτατος κριτής όλων, χωρίς να τον γελοιοποιεί και ο Δημήτρης Κουρούμπαλης έχει τα προσόντα να υποστηρίξει τον ρόλο του Ντάνιελ, που διακρίνεται από μια ακατάβλητη ενεργητικότητα αλλά και από τα δικά του βαθιά τραύματα. Όμως οι ερμηνείες της Ελένης Μολέσκη (Ρουθ) και της Βαγγελιώς Ανδρεαδάκη ως μητέρας είναι λίγο σπασμωδικές.
Ο Μάνος Καρατζογιάννης στον ρόλο του Μπίλι κινεί σκέψη και συναίσθημα κι επιβάλλεται ως η ευαίσθητη, τρυφερή φιγούρα που διαρρηγνύει το θορυβώδες σύμπαν του έργου και αγαπάει με την άδολη αγάπη ενός παιδιού, ενώ η Βασιλική Τρουφάκου δίνει μια σημαντική ερμηνεία ως Σίλβια· αποδίδει με αξιοσημείωτη εσωτερικότητα και κατανόηση τον κλονισμένο ψυχισμό ενός ανθρώπου που βρίσκεται στο μεταίχμιο δύο κόσμων, καθώς χάνει σταδιακά την ακοή του. Εκεί που κολλάει τελικά η παράσταση είναι στα προβλήματα του ίδιου του έργου, ενώ και η όψη της (σκηνικά-κουστούμια: Εδουάρδος Γεωργίου) δεν καταφέρνει να δημιουργήσει μια ενδιαφέρουσα εντύπωση.
ΣΤΑΘΜΟΣ ΘΕΑΤΡΟ Βίκτωρος Ουγκώ 55, Μεταξουργείο, 2105230267. Διάρκεια: 120΄.
Περισσότερες πληροφορίες
Φυλές
Η νέα, δυναμική φωνή του βρετανικού θεάτρου γράφει μια αλληγορία για τα όρια της λεκτικής και όχι μόνο επικοινωνίας αλλά και την ανάγκη μας να ανήκουμε κάπου.
Φυλές
Η νέα, δυναμική φωνή του βρετανικού θεάτρου γράφει μια αλληγορία για τα όρια της λεκτικής και όχι μόνο επικοινωνίας αλλά και την ανάγκη μας να ανήκουμε κάπου.
