«Ταξική», γλυκόπικρη ιρλανδική κωμωδία των ’90s, γραμμένη για να παιχτεί από δύο ηθοποιούς, πυροδοτώντας τον αυτοσχεδιασμό και τις διαρκείς μεταμορφώσεις τους, παρουσιάζεται από ένα χαρισματικό ντουέτο ηθοποιών και συν-σκηνοθετών ως προσεγμένη παραγωγή, στα όρια του stand up comedy και της κοινωνικής κριτικής.
Έχετε δει παράσταση που το χειροκρότημα και οι επευφημίες ξεκινούν προτού καν αρχίσει; Αυτό συμβαίνει στο «Πέτρες στις τσέπες του», όπου έχει ενταχτεί –εν είδει ζεστάματος– μια μπασκετική αναμέτρηση των δύο πρωταγωνιστών, με τον Μάκη Παπαδημητρίου να νικά κατά κράτος στα σουτ τον Γιώργο Χρυσοστόμου. Ευθύς αμέσως το χάρτινο κι επιζωγραφισμένο ασπρόμαυρο, σαν για παιδικό θέατρο, σκηνικό της Μαγδαληνής Αυγερινού μας μεταφέρει στην καντίνα η οποία έχει στηθεί στο χώρο γυρισμάτων μιας χολιγουντιανής υπερπαραγωγής, σε μια κωμόπολη της Βόρειας Ιρλανδίας, κι εμείς παρακολουθούμε τον αντίκτυπο που έχουν τα εν λόγω γυρίσματα στη ζωή δύο φτωχών ντόπιων κομπάρσων.
Από γραφής το «Πέτρες στις τσέπες του» θέλει μόνο δύο ηθοποιούς να παίζουν όλους τους ρόλους – τους δύο κομπάρσους αλλά και τον Άγγλο σκηνοθέτη της ταινίας με τους βοηθούς του, την Αμερικανίδα σταρ, τον σεκιουριτά της κ.λπ. Η δραματουργική συνθήκη της Μαρί Τζόουνς είναι σαφής. Ο αυτοσχεδιασμός, η σωματικότητα, η θεατρικότητα, η φωνητικότητα και η επιστροφή της σκυτάλης από τον σκηνοθέτη στον ηθοποιό-πολυεργαλείο ήταν, εξάλλου, στα ’90s –όταν γράφτηκε το έργο– τα κυρίαρχα αιτήματα του αγγλοσαξoνικού θεάτρου. ας θυμηθούμε εδώ τους Complicite.
Η Μαρί Τζόουνς (γενν. 1951), ιδρυτικό μέλος ιρλανδικών θεατρικών ομάδων που προέτασσαν τέτοια ζητήματα, κατέκτησε το West End, το Broadway, το βραβείο Laurence Olivier αλλά και διεθνή φήμη κι εμπορική επιτυχία με το «Πέτρες στις τσέπες του»: μια «ταξική» μαύρη κωμωδία που ασκεί κριτική εξίσου στο επίπλαστο Χόλιγουντ και στον καπιταλισμό, με φόντο μια αγροτική κοινότητα-θύμα και τους κατοίκους ως κομπάρσους νεο-δουλοπάροικους.
Οι Παπαδημητρίου και Χρυσοστόμου ανέβασαν το έργο φωτίζοντας την ταξική παράμετρο και το μελαγχολικό υπόβαθρό του. Το ίδιο το έργο όμως μοιάζει να έχει απωλέσει τη δυναμική του. Η συγκεκριμένη παράσταση είναι εν τω μεταξύ τόσο προσεγμένη, ώστε παύει να είναι… απογειωμένη. Η σκηνοθεσία, με μια αταίριαστη καλλιέπεια, ρυθμικά χάσματα και υφολογική μονοτονία, επέβαλε ένα παίξιμο ολότελα παρωδιακό. Οι δύο ηθοποιοί παίζουν όλους τους ρόλους, ακόμη δηλαδή και τους βασικούς χαρακτήρες, σαν να πρόκειται για καρικατούρες ή έστω τύπους. Αυτό αφήνει το έργο να διολισθήσει στο stand up comedy και του αποστερεί την εσωτερική συνοχή όσο και τις αντιθέσεις.
Μπήκε δηλαδή μια τρικλοποδιά στο αβανταδόρικο «έχω έναν ρόλο και από αυτόν πηδάω σε άλλους εκατό», ενώ υπερπροβλήθηκε ο ήπιος διδακτισμός της Τζόουνς. Ακόμη κι έτσι, ωστόσο, η παράσταση είναι όμορφα φτιαγμένη. Διότι αφουγκράζεται την ιστορία των δύο κομπάρσων σαν ένα απλοϊκό παραμύθι που λέει πικρές αλήθειες και σαν μια αλληγορία που μας αφορά ακόμη, ειπωμένη με φόρμα χαμογελαστή. Το καλύτερο; Βγάζουν γέλιο οι κλοτσοπατινάδες, τα σκέρτσα και τα νάζια τους, με καλύτερη στιγμή τον Χρυσοστόμου ως ηδυπαθή σταρ του σινεμά να κορτάρει τον Παπαδημητρίου κάνοντας γιόγκα.
ΘΕΑΤΡΟ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΚΟΣΜΟΥ Αντισθένους 7 & Θαρύπου, Νέος Κόσμος, 2109212900. Διάρκεια: 85΄.
Περισσότερες πληροφορίες
Πέτρες στις τσέπες του
Δύο Βορειοϊρλανδοί κομπάρσοι αναζητούν μερίδιο από τη λάμψη των σταρ. Έτσι ανεβάζουν το δικό τους έργο, την αφήγηση της εμπειρίας τους ως κομπάρσων σε μια μεγάλη χολιγουντιανή παραγωγή που γυρίστηκε στα μέρη τους.
