Ο Στέλιος Μάινας και η Άννα Μάσχα δίνουν ένα διπλό ερμηνευτικό ρεσιτάλ ως άσπονδοι σύζυγοι, σε ένα πολύ ιδιότυπο έργο που σαρκάζει ανελέητα την πτώση του ευρωπαϊκού ουμανισμού μέσα από μια παράδοξη όσο και αξέχαστη οικογενειακή ιστορία.
Η καταστροφή της οικογένειας Χοφμέιστερ θα μπορούσε να παρομοιαστεί με εκείνη του οίκου των Ατρειδών αν ο Άρνον Γκρούνμπεργκ δεν την είχε μπολιάσει με τόση σαρκαστική υπερβολή και προβοκατόρικη ωμότητα, υπονομεύοντας την τραγικότητά της με έναν αλλόκοτο, γκροτέσκο τόνο. Γιατί ο 42χρονος Ολλανδός συγγραφέας θέλει να δούμε, μέσω ενός οριακού οικογενειακού χρονικού, την κατάντια του δυτικού πολιτισμού, τη λήθη του ανθρωπισμού.
Κεντρικός ήρωας είναι ο φιλήσυχος μεσοαστός οικογενειάρχης Γέργκεν Χοφμέιστερ (Στ. Μάινας), ένας άνθρωπος που δεν αντιδρά ποτέ, ούτε όταν τον εγκαταλείπει η σεξουαλικά ακόρεστη σύζυγός του (Αν. Μάσχα) ούτε όταν χάνει –λόγω της χρηματοπιστωτικής κρίσης– τις επενδύσεις μιας ολόκληρης ζωής. Κάποια στιγμή πιάνει στα πράσα τη μεγάλη του κόρη (Ίρ. Μάρα) με τον νοικάρη του (Γ. Τσαμπουράκης). Θολώνει. Κατηγορεί τον νοικάρη για βιασμό και τον χτυπά βίαια. Κι όμως, αυτό δεν είναι τίποτα μπροστά σε όσα θα διαπράξει όταν η σύζυγός του επιστρέψει και η πολυαγαπημένη μικρή του κόρη Τίρζα (Ηλ. Μαυρομάτη) τα φτιάξει με έναν Άραβα (Τ. Δημητρόπουλος) ο οποίος του θυμίζει τον τρομοκράτη που έπεσε στους Δίδυμους Πύργους. Η άγρια συνειδητοποίηση όσων έχουν συμβεί θα έρθει, εν είδει κάθαρσης, μόνο όταν ο Χοφμέιστερ φτάσει στην Αφρική.
Η θεατρική διασκευή υστερεί, σε σχέση με το πρωτότυπο μυθιστόρημα, στην ανάδειξη των ιστορικών, οικονομικοκοινωνικών και πολιτικών αιτίων της πτώσης του Χοφμέιστερ και αποδίδει την ευθύνη της συντριβής του σχεδόν αποκλειστικά στην επιστροφή της συζύγου και στην παθητική στάση της αυτολύπησης την οποία μάταια πασχίζει να αρνηθεί. Η παγίδα, πάντως, της λογοτεχνικής αφηγηματικότητας έχει αποσοβηθεί χάρη στις γοργές εναλλαγές και στους σφιχτούς διαλόγους, έστω κι αν συχνά οι στιχομυθίες θυμίζουν ψευδο-φιλοσοφικά τσιτάτα και οι αντιδράσεις των ηρώων ψυχαναλυτικές θεωρίες για τους μηχανισμούς του εγώ. Ο Κ. Φιλίππογλου γράπωσε σωστά το δραστικό ρυθμό του έργου.
Οι άστοχοι όμως κινησιολογικοί αυτοσχεδιασμοί και η διάθεσή του να χορογραφήσει κάθε σκηνή, εκτός του ότι δεν ταιριάζουν καθόλου στο νατουραλιστικό και ψυχολογικό υπόβαθρο του έργου –αποπροσανατολίζοντας έτσι τον θεατή–, παραπέμπουν επιπλέον σε ασκήσεις εν ώρα πρόβας. Η προχειρότητα στη σκηνογραφία και την ενδυματολογία (Γ. Μετζικώφ) και η αδιάφορη περιγραφικότητα της μουσικής (Lost Bodies) όσο και η γενικότερη απογοητευτική αισθητική, με τις πλαστικές καρέκλες και το ογκώδες τραπέζι, κοντράρονται με τις αγέρωχες, πλούσιες, ώριμες και πλήρεις ερμηνείες των δύο πρωταγωνιστών αλλά και με τη συνέπεια του υπόλοιπου θιάσου.
Ο Στ. Μάινας δίνει σάρκα και οστά σε κάτι σχεδόν άπιαστο, στην ανεμοδαρμένη ψυχοσύνθεση του Χοφμέιστερ – προσέξτε την καρτερικότητά του όταν υποχρεώνεται να συμβουλέψει την Τίρζα πώς να χάσει την παρθενιά της ή τις κωμικοτραγικές εκλάμψεις του καθώς και το σπαρακτικό μονόλογο του τέλους. Η Άννα Μάσχα, σαρωτική ως απομεινάρι των χίπικων ’60s κι αιώνια έφηβη –«μια σκύλα σε οίστρο» κατά τον σύζυγό της–, επικυρώνει με αυτήν τη μοντέρνα ερμηνεία την ικανότητά της να μπαίνει στο πετσί των ρόλων.
ΙΛΙΣΙΑ Παπαδιαμαντοπούλου 4, Ιλίσια, 2107210045. Διάρκεια: 90΄.
Περισσότερες πληροφορίες
Τίρζα
Μια αλληγορική ιστορία για τα εγκλήματα του σύγχρονου Ευρωπαίου απέναντι στους συνανθρώπους και τους απογόνους του
