Η Αλίκη Στενού, ηθοποιός και σκηνοθέτις, γεννημένη στην Αθήνα, με σπουδές που κινούνται ανάμεσα στην αρχιτεκτονική και τις παραστατικές τέχνες, κουβαλά μια ματιά βαθιά σκηνική αλλά και έντονα χωρική. Είναι αριστούχος απόφοιτη της Σχολής Αρχιτεκτονικής του ΕΜΠ και της Royal Academy of Dramatic Art (RADA) στο Λονδίνο, ενώ έχει σπουδάσει υποκριτική στην Αθήνα και στο Μόναχο και αρχιτεκτονική στο Βερολίνο. Παράλληλα, έχει συμμετάσχει σε διεθνή καλλιτεχνικά εργαστήρια και masterclasses και δεν σταματά να συνομιλεί με τον χορό και το τραγούδι ως οργανικά κομμάτια της σκηνικής της γλώσσας. Έχει σκηνοθετήσει έργα στην Ελλάδα και το εξωτερικό, έχει συνεργαστεί με σημαντικούς σκηνοθέτες και είναι συνδημιουργός ταινιών μικρού μήκους που έχουν ταξιδέψει και διακριθεί διεθνώς. Είναι επίσης ιδρυτικό μέλος της θεατρικής ομάδας Bunkum στο Λονδίνο, μέσα από την οποία συνεχίζει να πειραματίζεται με υβριδικές μορφές θεάτρου και performance.
Μετά τη συνεργασία της ως σκηνοθέτιδα στο Piccolo Teatro di Milano τον χειμώνα του 2025, στο πλαίσιο καλλιτεχνικής φιλοξενίας μέσω του Εθνικού Θεάτρου, η Αλίκη Στενού παρουσιάζει στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά το έργο του Δημήτρη Δημητριάδη "Μνήμη/ Λήθη". Αυτή η διαδρομή, ανάμεσα σε χώρες, γλώσσες και καλλιτεχνικά πεδία, μας κίνησε την περιέργεια. Θελήσαμε να τη γνωρίσουμε λίγο περισσότερο — όχι μόνο μέσα από τη δουλειά της, αλλά και μέσα από τον τρόπο που σκέφτεται το θέατρο, τη μνήμη και τη ζωή.
Πού σε ξέρω
Είτε από τη δουλειά μου στο θέατρο, ως ηθοποιό ή σκηνοθέτη (Μνήμη / Λήθη, Vita Nova, Πεθαίνω σαν Χώρα), είτε από τον χώρο της αρχιτεκτονικής, που αποτελεί σημαντικό κεφάλαιο του παρελθόντος μου.
Πού αλλού σε βρίσκω
Στο κέντρο της Αθήνας και κυρίως στα Εξάρχεια όπου μένω. Τελευταία, λόγω της παράστασής μας στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, περνάω αρκετό χρόνο και στον Πειραιά που μου αρέσει πολύ. Αν δεν είμαι στο θέατρο ή σε πρόβα, θα με βρει κανείς συχνά και με λάπτοπ κάπου τριγύρω ή βράδια κοντά στην Καλλιδρομίου.
Πες μου κάτι για το θέατρο
Δύσκολο να πω απλώς κάτι για το θέατρο. Έχει γίνει κομμάτι της ταυτότητάς μου, οπότε δεν μπορώ εύκολα να το παρατηρήσω από απόσταση. Μπορεί να είναι από τους ομορφότερους και δυσκολότερους χώρους ταυτόχρονα, απαιτεί τρομερή αφοσίωση, αγάπη και δουλειά. Εκεί δίνω τεράστια ενέργεια, τα συναισθήματα και οι εμπειρίες είναι από τις εντονότερες. Αλλά χρειάζεται και ισορροπία — να έχεις το νου σου και στον έξω κόσμο, να μένεις σε επαφή μαζί του, να αναγνωρίζεις την αξία των μικρών και μεγάλων πραγμάτων της καθημερινότητας.
Πες μου κάτι για τους ανθρώπους που θαυμάζεις και σε έχουν επηρεάσει
Θαυμάζω όσους, ανεξάρτητα από το πόσα έχουν καταφέρει, παραμένουν ακέραιοι και ταπεινοί. Με εμπνέουν οι άνθρωποι–οραματιστές που έχουν ταυτόχρονα απόλυτη συνείδηση των ανθρώπινων ορίων και της θνητότητάς τους. Κάτι τέτοιο λέγεται και στη Λήθη του Δ. Δημητριάδη— ίσως γι’ αυτό αγαπώ τόσο αυτό το κείμενο: "Ό,τι πεθαίνει αγαπάει ό,τι πεθαίνει. Η βεβαιότητα και η παραδοχή του τέλους.". Θαυμάζω διαφορετικά στοιχεία σε κάθε άνθρωπο: το οξύ πνεύμα, την πλούσια φαντασία ή την ικανότητα κάποιου να αγαπά τρομερά γενναιόδωρα, αφοπλιστικά. Κι αυτό είναι και η ουσία της Μνήμης του Δ. Δημητριάδη — ότι στο τέλος μένει μόνο αυτή, η αγάπη. Θαυμάζω λοιπόν εκείνους που μπορούν να αγαπούν βαθιά και με πάθος.
Η παράσταση που σε έχει συγκινήσει περισσότερο
Η δουλειά της Pina Bausch με συγκινεί ιδιαίτερα: το σώμα, μέσα από την εκφραστικότητά του, γίνεται όχημα μετάβασης σε έναν ποιητικό χώρο, όπου οι επαναλαμβανόμενες χειρονομίες και οι σωματικές φράσεις συνθέτουν μια νέα, εξαιρετικά δυνατή γλώσσα.
Το μικρόβιο της σκηνοθεσίας μπήκε...
Ίσως ήδη από την Αρχιτεκτονική, έστω και ασυνείδητα. Η διπλωματική μου στο Πολυτεχνείο, που έκανα μαζί με τον Θεόκλητο Τριανταφυλλίδη, ήταν ο σχεδιασμός ενός θεάτρου μέσα σε ένα πλοίο που ταξίδευε — το είχαμε ονομάσει Τρικυμία: ένα θέατρο για το Αιγαίο. Είχα ήδη μπει στη διαδικασία της "σκηνοθεσίας" της πορείας του επισκέπτη. Τον φανταζόμουν να περνά από τη στεριά στα σωθικά του πλοίου, εκεί όπου είχαμε αφαιρέσει όλα τα ενδιάμεσα επίπεδα, και τρυπώντας τις λαμαρίνες του κελύφους αφήναμε το βλέμμα του να στραφεί προς τον έναστρο ουρανό εν πλω, ενώ μπροστά του εκτυλισσόταν μια παράσταση που ταξίδευε από νησί σε νησί. Στα αμπάρια —ανάμεσα σε σακιά και βαρέλια— είχαμε ονειρευτεί και χώρο για πιο εναλλακτικές παραστάσεις. Θυμάμαι πως στην παρουσίαση είχα ζητήσει από φίλους ηθοποιούς να ξεκινήσουν με έναν μονόλογο του Σαίξπηρ, ζητώντας την επιείκεια των 'θεατών', αφού δεν θα έβλεπαν μια αμιγώς αρχιτεκτονική δουλειά. Ήδη τότε είχαν αρχίσει να σβήνουν οι γραμμές που χωρίζουν τις τέχνες.
Η μεγαλύτερη αγωνία σου για την παράσταση "Μνήμη | Λήθη" είναι...
Να μην υπάρχουν οι ιδανικές συνθήκες ηρεμίας και συγκέντρωσης πριν την έναρξη — για τεχνικούς ή απρόβλεπτους λόγους που πάντα μπορεί να προκύψουν. Είναι σημαντικό για μένα ο χώρος που φιλοξενεί μια δημιουργία να προστατεύεται, ώστε να μπορεί να λειτουργήσει ως πεδίο μεταμόρφωσης τόσο για τον ηθοποιό όσο και για τον θεατή που θα συναντήσει αυτό το ταξίδι. Να μπορεί η αρχική ησυχία της προετοιμασίας να εγκυμονεί όλα τα ενδεχόμενα — όπως μια στιγμιαία παύση στη μουσική.
Αποκάλυψε μου την πιο αγαπημένη σου σκηνή στην παράσταση
Το τέλος, όταν πια τα παράθυρα ανοίγουν και ο έξω κόσμος, με τις φωνές, τις μουσικές και τα φώτα του, μπαίνει μέσα. Όταν θέατρο και πραγματικότητα ενώνονται. Ο χώρος τότε μοιάζει να προεκτείνεται. Αυτή η στιγμή με συγκινεί γιατί πάντα κάτι απρόσμενο εισβάλλει από έξω, όπως στη ζωή.
Τα επόμενα καλλιτεχνικά σχέδια
Ίσως μια συνεργασία με καλλιτέχνες και φίλους στην Αγγλία, μια πρόταση στο πεδίο του devised theatre γύρω από το θέμα της μνήμης - αυτή τη φορά μέσα από το βλέμμα ενός ανθρώπου του οποίου η μνήμη αρχίζει να εξασθενεί λόγω άνοιας.
Off the record
Ο δρόμος της επιτυχίας και ο δρόμος της ευτυχίας δεν είναι ο ίδιος. Αυτή η φράση που την άκουσα πρόσφατα μου έχει μείνει. Το ένα δεν συνεπάγεται το άλλο. Το βρίσκω δύσκολο αλλά και πολύ ουσιαστικό να καλλιεργούνται και οι δύο δρόμοι συνειδητά, να ξέρει κανείς πού εστιάζει την ενέργειά του και, κάνοντας ένα μικρό zoom out από τη στιγμή, να μπορεί να βλέπει τη ζωή ευρύτερα και να αντιλαμβάνεται τη σχετικότητα των πραγμάτων.
Διαβάστε Επίσης
Διαβάστε Επίσης
Περισσότερες πληροφορίες
Μνήμη | Λήθη
Στο ενδιάμεσο λόγου, κίνησης και ζωντανής μουσικής από τον δεξιοτέχνη των κρουστών Νίκο Τουλιάτο, το έργο διερευνά τη σχέση του ανθρώπου με τον χρόνο και τα όρια της ύπαρξής του. Από τη μία, ο άνθρωπος που ζει μέσα από την επαναφορά στιγμών, μέσα από το ατέρμονο ξανά της μνήμης, επιλέγει να θυμάται μονάχα ένα: την αγάπη. Από την άλλη, στη λήθη, σ' ένα ακατοίκητο τοπίο χωρίς χρονολογία ούτε όνομα, έχουν όλα ξεχαστεί. Το σώμα όμως, που είναι το πρώτο και το τελευταίο, τα θυμάται όλα. “Το σώμα μου. Είναι όλη η ιστορία. Πόλεμοι. Εποχές. Αναταραχές. Δεν χρειάζεται να θυμάμαι. Επειδή έχω σώμα, ξεχνώ.” H Μνήμη και η Λήθη, φαινομενικά αντίθετες αλλά βαθιά αλληλένδετες, αντιμάχονται αλλά και συγκλίνουν μέσα από την εκστατική κίνηση ή την ακινησία, το θόρυβο ή τη σιωπή, για να φωτίσουν τελικά τη σχέση του Ανθρώπου με τον έρωτα, την εξουσία, την πίστη, τον πόλεμο, τη ζωή και τον θάνατο – μέσα στην αέναη ροή του χρόνου.
