Yiorgos Kaplanidis for Onassis Stegi©
Από το Γουέστ Εντ του Λονδίνου μέχρι την Αθήνα, ο Ρόμπερτ Άικ φέρνει μαζί του μια δημιουργική ορμή που έχει ανάγκη το σύγχρονο θέατρο. Η Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση τον προσκαλεί για πρώτη φορά να συνεργαστεί με Έλληνες ηθοποιούς και το αποτέλεσμα, όπως διαφαίνεται ήδη από την πρόβα, είναι ένα ηλεκτρισμένο, αστικό ψυχολογικό δράμα, που ενώνει το πολιτικό με το προσωπικό, το τραύμα με την εξουσία, την αρχαία τραγωδία με το απολύτως σύγχρονο τώρα. Ο Οιδίποδάς του δεν είναι αναβίωση• είναι ανακατασκευή. Ένα σκοτεινό, ψυχολογικό θρίλερ όπου η ένταση συσσωρεύεται αθόρυβα και η αλήθεια εισβάλλει στο χώρο βήμα βήμα, όπως το νερό που υψώνεται μέχρι να γίνει πλημμύρα.
Στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης, από τις 20 Νοεμβρίου έως τις 28 Δεκεμβρίου, θα δούμε τη ριζοσπαστική ανάγνωση του "Οιδίποδα Τυράννου" του Σοφοκλή. Γραμμένο και σκηνοθετημένο από τον Ρόμπερτ Άικ, το έργο μεταφέρεται στη νύχτα των εκλογών ενός χαρισματικού υποψηφίου, που ετοιμάζεται να αναλάβει την προεδρία. Ο Άικ είναι ένας από τους πιο αναγνωρισμένους και πολυσυζητημένους Βρετανούς σκηνοθέτες της γενιάς του, με μια γραφή που συνδυάζει πολιτική διορατικότητα, κλινική σκηνική ακρίβεια και ψυχολογική προσέγγιση. Τα σκηνικά της Hildegard Bechtler, τα κοστούμια του Wojciech Dziedzic, οι φωτισμοί της Natasha Chivers και η ελληνική μετάφραση του Νίκου Χατζόπουλου συμπληρώνουν μια παραγωγή που συνδυάζει την ψυχρή ορθολογικότητα της πολιτικής σκηνής με την εύθραυστη εσωτερική διαδρομή των ηρώων.
Συνεργάτης σκηνοθέτης για την ελληνική εκδοχή είναι ο Πρόδρομος Τσινικόρης, με την Κορίνα Βασιλειάδου ως βοηθό σκηνοθέτρια. Όσο για το καστ, αυτό συγκροτεί ένα πολυσύνθετο, ερμηνευτικά ακονισμένο σύνολο: ο Νίκος Κουρής ως Οιδίποδας, η Καρυοφυλλιά Καραμπέτη ως Ιοκάστη, ο Λάζαρος Γεωργακόπουλος (Κρέων), η Ράνια Οικονομίδου (Μερόπη), ο Κώστας Νικούλι, ο Σωκράτης Πατσίκας, ο Τάκης Σακελλαρίου, η Χαρά Γιώτα, ο Γιώργος Ζιάκας, ο Γιάννης Τσουμαράκης και η Δανάη-Αρσενία Φιλίδου. Μια ομάδα που λειτουργεί με την ακρίβεια μηχανισμού, αλλά και με τη διαφάνεια ανθρώπων που δεν μπορούν να κρύψουν πια όσα κουβαλούν.
Ένας Οιδίποδας που αντί για μνημείο γίνεται εκρηκτικό παρόν
Αν στο πίσω μέρος του μυαλού σας υπάρχει το ερώτημα τι μπορεί να μας πει ένας Οιδίποδας πολιτικός του σήμερα, η απάντηση είναι ξεκάθαρη: πολλά. Πριν ξεκινήσει η πρόβα, υπάρχει μια χαλαρότητα στη σκηνή, μια αίσθηση παιχνιδιού ανάμεσα στους ηθοποιούς που δύσκολα θα σε προετοίμαζε για τα σκοτεινά μονοπάτια στα οποία θα βρεθούν σε λίγο. Το καλό κλίμα λειτουργεί σαν αναγκαίο έδαφος πάνω στο οποίο χτίζεται το έργο∙ ένα περιβάλλον εμπιστοσύνης που επιτρέπει στο υλικό να αναπνεύσει. Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα στοιχεία της προσέγγισης του Άικ είναι ο τρόπος με τον οποίο χειρίζεται τους διαλόγους: κοφτερά, εύστοχα, σχεδόν ύπουλα. Οι πρώτες ατάκες μοιάζουν καθημερινές, απολύτως φυσικές μέσα στη φρενίτιδα μιας εκλογικής βραδιάς: γρήγορες ανταλλαγές ανάμεσα σε συμβούλους, συνεργάτες, οικογένεια. Κι όμως, για όσους γνωρίζουν την ιστορία, κάθε φράση λειτουργεί σαν προειδοποίηση. Μια μικρή σκιά που περνά απαρατήρητη από τους ίδιους τους ήρωες, αλλά όχι από το βλέμμα του θεατή. Αυτό που ξεχωρίζει στη γραφή του Άικ δεν είναι η προοικονομία, αλλά η αθόρυβη συσσώρευση νοημάτων∙ το δράμα που κυλά υπόγεια και μετατρέπεται αργά σε αναπόφευκτη αλήθεια.
Η πρόβα αποκαλύπτει και μια ακόμη διάσταση: τον τρόπο που ο χώρος αλλάζει γύρω από τους ήρωες. Στην αρχή, η σκηνή θυμίζει πυρετώδες εκλογικό κέντρο: οθόνες, υπολογιστές, άνθρωποι που μπαινοβγαίνουν, ποτήρια με καφέ, χαρτιά, φωνές. Ένα περιβάλλον πυκνό, σχεδόν ασφυκτικό. Καθώς όμως η αφήγηση προχωρά και η αλήθεια αρχίζει να εμφανίζεται στις άκρες των διαλόγων, ο κόσμος γύρω τους αραιώνει. Οι άνθρωποι αποσύρονται, ο θόρυβος μειώνεται, οι φωτισμοί γίνονται πιο στατικοί. Κάποια στιγμή συνειδητοποιείς ότι έχεις περάσει από έναν θρίαμβο πολιτικής αυτοπεποίθησης σε έναν κλειστοφοβικό θάλαμο όπου η ομολογία δεν είναι επιλογή αλλά μονόδρομος. Η κάθαρση που αναζητά ο Άικ δεν είναι επική ούτε τελετουργική∙ μοιάζει με φως ψυχρού γραφείου, όχι με θεϊκή παρέμβαση. Ένα φως που δεν σώζει — αποκαλύπτει. Μέσα σε αυτό το μεταβαλλόμενο περιβάλλον, οι ηθοποιοί κινούνται με ακρίβεια.
Ο Νίκος Κουρής εναλλάσσει την εξωτερική βεβαιότητα με μια εσωτερική ταραχή που μοιάζει να τον ακολουθεί από σκηνή σε σκηνή. Η Καρυοφυλλιά Καραμπέτη-Ιοκάστη έχει ένα βάρος που δεν δηλώνεται ποτέ ρητά αλλά υπάρχει σε κάθε της κίνηση, σαν μνήμη που κουβαλάει το σώμα. Ο Λάζαρος Γεωργακόπουλος φαίνεται να φέρνει στη σκηνή έναν Κρέοντα συγκρατημένο και σταθερό, ενώ η Ράνια Οικονομίδου, ως Μερόπη –μια προσθήκη-έκπληξη του Άικ– κινείται με την αίσθηση ενός τραύματος που δεν έχει βρει ακόμη λόγια. Τα τρία παιδιά (Γιάννης Τσουμαράκης, Δανάη-Αρσενία Φιλίδου, Γιώργος Ζιάκας) συμπληρώνουν την εικόνα μιας οικογένειας που στέκεται στο κέντρο της ιστορίας χωρίς να γνωρίζει ακόμη το μέγεθος της δίνης που την περιβάλλει. Είναι από τις λίγες φορές που είδαμε ένα τόσο όμορφο κλίμα, έναν κοινό παλμό ανάμεσα στους συνεργάτες, εν μέσω προβών, όπου όλα ακόμα χτίζονται.
Περισσότερες πληροφορίες
Οιδίποδας
Στην πρώτη του συνεργασία με Έλληνες ηθοποιούς, ο διεθνώς αναγνωρισμένος Βρετανός σκηνοθέτης και θεατρικός συγγραφέας Ρόμπερτ Άικ υπογράφει μια εκρηκτική διασκευή του «Οιδίποδα Τυράννου» του Σοφοκλή, μετατρέποντάς την τραγωδία σε ένα σκοτεινό, συναρπαστικό πολιτικό-οικογενειακό θρίλερ. Μετά από μια σειρά sold-out παραστάσεων στο West End του Λονδίνου και το Broadway της Νέας Υόρκης, η βραβευμένη με Olivier παραγωγή παρουσιάζεται στην Αθήνα με ελληνικό θίασο. Βραδιά εκλογών. Ένας ικανός ηγέτης, φαβορί της εκλογικής κούρσας. Ένα χρονόμετρο που μετρά αντίστροφα προς τον θρίαμβο. Οι δημοσκοπήσεις προβλέπουν μια συντριπτική νίκη. Αναμένονται σαρωτικές αλλαγές. Μπορεί η ιστορία του Οιδίποδα να μας είναι γνωστή, αυτή όμως τη σύγχρονη ανάγνωση ενός αρχέγονου μύθου δεν την είχαμε φανταστεί. Το έργο του Ρόμπερτ Άικ σε γραπώνει και σε συγκλονίζει. Τι συμβαίνει όταν όλα όσα πίστευες καταρρέουν; Όταν η ίδια σου η ύπαρξη συντρίβεται μπροστά στα μάτια σου;
