Στην παράσταση που μπορείς να μείνεις 4 λεπτά αλλά και 4 ώρες - και μάλλον θα συμβεί το δεύτερο

   

Τη στιγμή που μπαίνω στο θέατρο Δίπυλο ο Ακύλλας Καραζήσης περιγράφει ένα περιστατικό όπου μια καταπονημένη νεαρή γυναίκα αναγνωρίζει στους παγωμένους ρωσικούς δρόμους την Άννα Αχμάτοβα ("τότε που οι ποιητές ήταν αναγνωρίσιμοι") και τη ρωτάει αν μπορεί να το περιγράψει "όλο αυτό" που ζει. "Μπορώ" απαντά εκείνη και κάτι σαν χαμόγελο άρχισε να διαγράφεται στο παγωμένο πρόσωπο της νεαρής γυναίκας. Διαισθάνομαι ήδη ότι έκανα καλά που ήρθα αυτό το Τεταρτιάτικο απόγευμα στη "Διαρκή Πρόβα" της Πειραματικής Σκηνής του Εθνικού Θεάτρου και όσο κι αν μου παίρνει λίγο ώρα να εγκλιματιστώ και να συγκεντρωθώ σε αυτή τη θραυσματική συνθήκη σε λίγο δεν θέλω να φύγω.

Ο Ακύλλας Καραζήσης και η Νεφέλη Μαϊστράλη, υπεύθυνοι της πειραματικής αυτής διαδικασίας που θα εκτυλίσσεται καθόλη τη διάρκεια της χρονιάς, μας υπενθυμίζουν συχνά πυκνά κατά τη διάρκεια της πρόβας τη συνθήκη στην οποία βρισκόμαστε - άλλωστε προστίθενται διαρκώς νέοι θεατές. Μπορούμε να κάτσουμε 4 λεπτά αλλά και 4 ώρες (κάθε Τετάρτη και Πέμπτη, 6-10 μ.μ., έναντι ενός συμβολικού αντιτίμου), να βγούμε και να ξαναμπούμε όποτε θέλουμε, να μιλήσουμε, εντάξει με μέτρο αυτό!). Παρόλα αυτά παραμένουμε στην πλειοψηφία μας καθηλωμένες στη θέση μας.

Πέρα από το "τεχνικό" ενδιαφέρον της συνθήκης που αφορά ακόμη περισσότερο όσους θέλουν να δουν το backstage μιας παράστασης αλλά και φοιτητές και ανθρώπους που ενδιαφέρονται για τη μεθοδολογία / διαδικασία, αυτή η ζωντανή σύνθεση – όχι παράσταση – σε αέναη κίνηση και εξέλιξη με τίτλο "ΚΑΠΟΥΤ / Πόλεμος, ένα Vaudeville", έχει τη δυναμη να κρατησει το κοινό ως "θέαμα" αυτό καθαυτό. 

Πώς φτιάχνεις ένα vaudeville για τον πόλεμο;

Οι ηθοποιοί δεν φορούν κοστούμια, αν εξαιρέσουμε, για παράδειγμα, μια μάσκα ή μια πλαστική μύτη, αλλά ακούμε να μας περιγράφουν αναλυτικά όσα υποτίθεται ότι φοράνε για τις ανάγκες κάθε ρόλου, ενώ τα τραπέζια και οι λάμπες της ανάγνωσης είναι τα μόνα σκηνικά. Με τα κόκκινα βιβλία του Καπουτ του Curzio Malaparte ανά χείρας, το 16μελές ensamble ηθοποιών διαβάζει, ερμηνεύει υπό τις οδηγίες του Καραζήση ομαδικά ή ατομικά αποσπάσματα, από το εξπρεσιονιστικό αυτό χρονικό της πολιτιστικής και ηθικής κατάρρευσης της Ευρώπης του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου. Τι γίνεται όταν δεν εχεις άλλους Εβραίους να κρεμάσεις στα δέντρα; Πόσο θα κοστίζει το δέρμα των Γερμανών μετά τον πόλεμο; Ποιανού το δέρμα κάνει για πολυθρόνες; Τα αποσπάσματα που ακούγονται μιλούν για τη φρίκη και την απανθρωποποίηση του πολέμου, αλλά και την παρακμή της υψηλής κοινωνίας και της μποέμ καλλιτεχνικής κοινότητας της εποχής. 

Η ενέργεια του ensemble των ηθοποιών σε κερδίζει καθώς τραγουδούν, χορεύουν, παίζουν μουσική, σχεδιάζουν, ενδυονται διαφορετικούς ρόλους και props, απαλλαγμένοι από την ευθύνη του τελικού αποτελέσματος, δημιουργώντας σε συνθήκες ελευθερίας και σεβασμού - λέξεις που υπάρχουν και στην πρώτη σελίδα του "Καπούτ". 

Ενσώματα αρχεία 

Ανατέμνουν με ορμή, περιέργεια, συναίσθημα, χιούμορ και σαρκαστική διάθεση πτυχές της πολεμικής κληρονομιάς που δυστυχώς έχουμε να διαχειριστούμε με νέα ένταση σήμερα δικαιολογώντας το "ένα vaudeville" στον τίτλο του.  

Που και που αφήνουν κάτω τα βιβλία και μοιράζονται αρχεία - τεκμήρια πολέμων. Μας κατεβάζουν στο κατοχικό μπακάλικο ενός μαυραγορίτη, μας βάζουν στα παπούτσια ενός νεαρού που θέλει να γίνει ηθοποιός και προσπαθεί να μάθει τον ρόλο του στα γερμανικά, προαπαιτούμενο για να περάσει στο Εθνικό Θέατρο της κατεχόμενης Ελλάδας το 1943, μας πάνε στην Ακαδημία Τεχνών της Βιένης όταν προσπαθούσε μάταια να περάσει τις εξετάσεις για να σπουδάσει εκεί ο νεαρός Χίτλερ, μας φέρνουν αντίκρυ στα πτώματα του Εμφυλίου αλλά και στα σώματα των ιθαγενών που εξεγείρονται μέσω του χορού ενάντια στον αποικιοκρατική επιβολή. Ανατέμνουν με ορμή, περιέργεια, συναίσθημα, χιούμορ και σαρκαστική διάθεση πτυχές της πολεμικής κληρονομιάς που δυστυχώς έχουμε να διαχειριστούμε με νέα ένταση σήμερα δικαιολογώντας το "ένα vaudeville" στον τίτλο του.  
Εκτός από τα αρχεία πολέμου, στο "Καπούτ" προστίθενται προσωπικές εμπειρίες που φέρνουν οι ηθοποιοί: μια επίσκεψη για φαγητό στο τουριστικό περίπτερο που αποτελεί σήμερα η Αετοφωλιά του Χίτλερ στο Μπέρχτεσγκάντεν αλλά και εικόνες από το "Βλέμμα του Οδυσσέα" και τη "Λεπτή Κόκκινη Γραμμή".

Μετατοπίζοντας το βλέμμα από το τελικό καλλιτεχνικό αποτέλεσμα – και τους περιορισμούς που του ασκεί ο χρόνος – στη διαδικασία της γέννησής του, και μέσα από τη ζωντανή αλληλεπίδραση δημιουργών και θεατών, η Πειραματική Σκηνή προτείνει φέτος μια θεατρική πράξη ανάδειξης αυτού που γεννιέται εδώ και τώρα, πάντα σε ένα πλαίσιο συνεργασίας, ισοτιμίας, συλλογικής ευθύνης. Μια ωραία πρωτοβουλία, από αυτές που έχει σημασία να υποστηρίζει ένα Εθνικό Θέατρο ανοίγει τη σεζόν υπό τη νέα διεύθυνση της Αργυρώς Χιώτη και μας κάνει να περιμένουμε με ενδιαφέρον τη συνέχεια.  

Έξι θεατρικά "Σκίτσα"

Παράλληλα με τη Διαρκή Πρόβα η Πειραματική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου παρουσιάζει τα Έξι θεατρικά "Σκίτσα", στο πλαίσιο των οποίων έξι καλλιτέχνες από διαφορετικά πεδία – θέατρο, χορό, μουσική και performance – εμπλέκονται σε έναν ισότιμο και δημιουργικό διάλογο με το 16μελές ensemble ηθοποιών, δημιουργώντας έξι παραστάσεις μηνιαίας διάρκειας, με επίκεντρο την πηγή έμπνευσης του Καλλιτεχνικού Προγράμματος 2025–26 του Εθνικού Θεάτρου: τη Γλώσσα.

Η πρώτη παράσταση - "Σκίτσο" με τίτλο "Οδοιπορικό στη Σατίλα" | Η γλώσσα των μανιφέστων, παρουσιάζεται από την Παρασκευή 31 Οκτωβρίου στο Θέατρο Δίπυλον, σε σύλληψη και δημιουργία της Αλεξάνδρας Καζάζου.

Ένα βήμα. Για πού;
Εδώ όλα είναι πιο αληθινά απ’ ότι εκεί, επειδή γειτονεύουν με τον θάνατο που ακόμη το στρώνει.

Τον Σεπτέμβριο του 1982, στο αποκορύφωμα του εμφυλίου πολέμου στον Λίβανο, η παγκόσμια κοινή γνώμη πληροφορείται με αποτροπιασμό τις σφαγές που διέπραξαν οι φαλαγγίτες στη Σάμπρα και τη Σατίλα, τους παλαιστινιακούς καταυλισμούς της Βηρυτού. Τι συντελείται όταν ξαφνικά και εντελώς τυχαία οκτώ άνθρωποι βρίσκονται σε έναν τόπο μιας επίγειας κόλασης και το μόνο που συναντούν είναι η αποπνικτική αποφορά των άταφων πτωμάτων; Μπορεί η διαδρομή τους μέσα από τα στενοσόκακα της Σατίλας να εγείρει ερωτήματα και να δημιουργήσει ένα σκηνικό μανιφέστο, όταν συναντηθεί με το βλέμμα του θεατή;