Τι είδαμε στις ελληνικές παραστάσεις του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου 2025

Καταγράφουμε τις εντυπώσεις μας από τις παραστάσεις που παρουσίασαν στην Πειραιώς 260 οι Ιώ Βουλγαράκη, Γιάννος Περλέγκας, Θανάσης Δόβρης, 'Ελενα Μαυρίδου, Σίμος Κακάλας, Χρήστος Θάνος, 'Εμιλυ Λουίζου και Σοφία Καραγιάννη.

κολάζ ελληνικές παραστάσεις ΦΑΕ

Με κυριότερο προσανατολισμό τη δραματοποίηση της λογοτεχνίας -λόγω του σχετικού θεματικού κύκλου, "Η σκηνή των βιβλίων"- κινήθηκαν οι παραστάσεις των Ελλήνων δημιουργών, που παρουσιάστηκαν στην Πειραιώς 260 ως μέρος του φετινού προγραμματισμού του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου.

Στη σκηνή ανέβηκαν δείγματα της ελληνικής και της ξένης λογοτεχνίας, θέτοντας διάφορες θεματικές για συζήτηση, δεν έλειψαν οι παραστάσεις που βασίστηκαν σε μίξη μυθοπλασίας και πραγματικών μαρτυριών, ενώ παρουσιάστηκαν και πρωτότυπα έργα και κειμενικές συνθέσεις, που γράφτηκαν ειδικά για το Φεστιβάλ.

Μητροφάγος
©Κική Παπαδοπούλου
"Μητροφάγος"

Η Ιώ Βουλγαράκη μάς σύστησε το μυθιστόρημα του Αργεντίνου Ρόκε Λαρράκι, "Μητροφάγος", βιβλίο του 2010, που μεταφράστηκε πρόσφατα στα ελληνικά (Αντίποδες, 2022). Πρόκειται για μια αλλόκοτη, πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία, που διαδραματίζεται σε ένα σανατόριο του Μπουένος Άιρες στις αρχές του 20ού αι. Εκεί, κάποιοι επιστήμονες επιθυμώντας να επιβεβαιώσουν ένα μυστικό των δήμιων, δηλαδή πως ο ανθρώπινος εγκέφαλος συνεχίζει να έχει συνείδηση τα πρώτα δευτερόλεπτα μετά τον αποκεφαλισμό, βάζουν μπροστά ένα αποτρόπαιο πείραμα αποκεφαλισμού ασθενών τελικού σταδίου. 

Το βιβλίο κινείται και σε ένα δεύτερο χρονικό επίπεδο, που διαδραματίζεται στις μέρες μας, έναν αιώνα μετά, και εμπλέκει έναν καλλιτέχνη και τις δικές του αναζητήσεις, όμως η παράσταση το παρέλειψε. Εστίασε έτσι στα θέματα της ηθικής και των ορίων της επιστήμης, καθώς και στο ανδρικό βλέμμα απέναντι στη γυναίκα, καθώς ο συγγραφέας έχει συνθέσει έναν κόσμο όπου κυριαρχούν οι άνδρες, που παρουσιάζονται αλαζόνες, κυνικοί, ματαιόδοξοι, κούφιοι, εγωπαθείς, εμμονικοί. Οι ηρωίδες, δύο όλες κι όλες, είναι μία ασθενής -και το πρώτο θύμα του πειράματος- και η προϊσταμένη του σανατορίου, που αποτελεί το αντικείμενο του πόθου των περισσότερων ανδρών.

Μητροφάγος
©Κική Παπαδοπούλου
"Μητροφάγος"

Η Ιώ Βουλγαράκη επιχείρησε να αποδώσει ένα πράγματι δύσκολο, όσον αφορά τη σκηνική του πραγμάτωση, κείμενο, επιλέγοντας μία λοξή ερμηνευτική γραμμή. Καθοδήγησε τους ηθοποιούς, κυρίως τους άνδρες, σε μία καρικατουρίστικη απόδοση, αποτυπώνοντας τη γελοιότητά τους. έστησε επί σκηνής έναν κόσμο που ήθελε να δείχνει παραμορφωμένος, απειλητικός όσο και γκροτέσκος, με τις πολύ καλές ερμηνείες των ηθοποιών να συντελούν αποφασιστικά σε αυτό. Το ύφος των ερμηνειών έδωσαν αισθητικό στίγμα στην παράσταση, η οποία κατάφερε να μας φέρει σε επαφή με ένα πολύ ενδιαφέρον κείμενο και τα θεμελιώδη ερωτήματά του -έστω κατά το ήμισυ-, αν και δεν απέδωσε αρκούντως επιδραστικά το τερατώδες στοιχείο του βιβλίου, ενώ και ο χαλαρός ρυθμός στοίχισε στη ροή της.

΄Έπαιξαν οι Δημήτρης Δρόσος, Μαργαρίτα Κλάγκου, Νικόλας Παπαδομιχελάκης, Διονύσης Πιφέας, Αινείας Τσαμάτης, Νικόλας Χανακούλας, Χριστίνα Χριστοδούλου. Η παράσταση παρουσιάστηκε στις 13-16/6.

Ένα μεγάλο στοίχημα και μια ενδιαφέρουσα πρόκληση ανέλαβε ο Γιάννος Περλέγκας, σκηνοθετώντας τον "Κατσούρμπο" του Γεώργιου Χορτάτση, καθώς επιχείρησε να αποδώσει ένα έργο της κρητικής λογοτεχνίας (γραμμένο στα τέλη του 16ου αι.) με σημερινούς -και όχι απολύτως "αναμενόμενους"- σκηνικούς κώδικες. 

Επηρεασμένο από την ιταλική λόγια κωμωδία, το έργο αφηγείται μια τυπική ιστορία ενός έρωτα μετ' εμποδίων με ευτυχή κατάληξη. Η Κασσάντρα, μια νεαρή κοπέλα που τη μεγαλώνει θετή μητέρα, η Πουλισένα, είναι ερωτευμένη με τον Νικολό. ΄Ομως η Πουλισένα θέλει να την παντρέψει για λόγους οικονομικού όφελους με τον γερο-Αρμένη. Τελικά, αυτός θα αποδειχτεί ο πατέρας της κι έτσι η Κασσάντρα θα παντρευτεί τον αγαπημένο της αλλά και θα επανενωθεί με τους γονείς της.

Κατσούρμπος
©Karol_Jarek
"Κατσούρμπος"

Η παράσταση ενσωμάτωσε πολλά στοιχεία, που όμως δεν λειτούργησαν προς όφελός της. Κατ' αρχήν, το ίδιο το έργο -απολαυστικό στο άκουσμα χάρη στο κρητικό ιδίωμα και στον έμμετρο δεκαπεντασύλλαβο στίχο- αποδείχτηκε σχεδόν απροσπέλαστο, καθώς έμεινε σε μεγάλο βαθμό ακατανόητο, λόγω της κρητικής διαλέκτου. 

΄Επειτα, αν και ο "Κατσούρμπος" αποτελεί θεατρικό κείμενο, ο σχεδόν ποιητικός, λογοτεχνικός χαρακτήρας του, αποδείχτηκε "αταίριαστος" στις σημερινές σκηνικές προτιμήσεις, ενώ κάποια από τα πρόσωπα του έργου -βλ. ο δάσκαλος των λατινικών- δεν δημιουργούν τα ίδια συμφραζόμενα όπως στην εποχή του Χορτάτση, άρα η εκτενής παρουσία τους δεν έφερε κάποια δυναμική στην παράσταση.

Ο Γιάννος Περλέγκας μετέφερε την ιστορία με μια φελινική αίσθηση επί σκηνής, που αποδείχτηκε και το μεγαλύτερο ατού της. Η συνεργασία του με την ομάδα χορευτών κι ακροβατών "κι Όμως κινείται" δημιούργησε επί σκηνής μία αέναη τσιρκολάνικη κινητικότητα (προς αυτό το σκοπό εύστοχα λειτούργησαν η σκηνογραφική και η ενδυματολογική δουλειά του ΄Αγγελου Μέντη), αν και δεν συνδέθηκε πάντα οργανικά με τα υπόλοιπα σκηνικά δρώμενα.

Κατσούρμπος
©Karol_Jarek
"Κατσούρμπος"

Επίσης, έδωσε στον Χαΐνη Δημήτρη Αποστολάκη όχι μόνο τη μουσική σύνθεση (που πλημμύρισε τη σκηνή με κρητικούς ήχους), αλλά και μικρά αφηγηματικά ιντερμέδια, που αναφέρονταν στη ζωή και τις συνήθειες της παλιάς Κρήτης, και συνομιλούσαν όχι ευθέως με την υπόθεση αλλά με τα μοτίβα του έργου - ο Αποστολάκης ήταν απολαυστικά αυθεντικός στις παρεμβάσεις του, όμως τελικά αυτές περισσότερο διέκοπταν την όποια ροή της παράστασης.

Συνολικά, η σκηνοθεσία έδειξε μια παιγνιώδη διάθεση, κατέφυγε σε παιχνιδιάρικους οπτικούς συμβολισμούς, όπως και σε queer παρενδυσία, μια επιλογή που κάπως γελοιοποίησε τα πρόσωπα. Η διάθεση ανατροπής των κωδίκων ενός λόγιου έργου μπορεί να πιστωθεί στη σκηνοθετική εργασία, όμως η έλλειψη σκηνικής οικονομίας και ρυθμού στοίχισε στο θέαμα. Οι ηθοποιοί, πάντως, μίλησαν υπέροχα την έμμετρη, κρητική γλώσσα και αρκετοί ανταποκρίθηκαν επάξια και σε ένα συνεχές παιχνίδι εναλλαγής ρόλων.

΄Έπαιξαν οι Ανθή Ευστρατιάδου, Κατερίνα Λυπηρίδου, Γιάννος Περλέγκας, Χρήστος Σαπουντζής, Χριστίνα Σουγιουλτζή, Μιχάλης Τιτόπουλος. Η παράσταση παρουσιάστηκε στις 19-22/6.

Ο Θανάσης Δόβρης έδωσε σκηνική μορφή στο διήγημα της Χαράς Ρόμβη, "Σωτηρία", όπου μία γυναίκα κλείνεται κατά λάθος στο σούπερ μάρκετ και περνάει εκεί τη νύχτα. Τοποθετημένο στα 80’s, το κείμενο καταθέτει ένα σχόλιο για την αφθονία και τον καταναλωτισμό ως μέσο πλήρωσης του υπαρξιακού κενού. Η λαϊκή ηρωίδα μάς εξιστορεί τη ζωή της, τη διαφυγή της από τη μιζέρια της επαρχίας και την εκπλήρωση του ονείρου να ζήσει τη ζωή της αφθονίας στην πρωτεύουσα. Στην πραγματικότητα, αυτή η νοικοκυρά, που έχει ως καθημερινή χαρά και διέξοδο τη βόλτα στο σούπερ μάρκετ, είναι μια γυναίκα που -μέσα στην απλοϊκότητα και την κωμικότητά της- προκαλεί θλίψη και λύπηση.

Σωτηρία ΦΑΕ
©Christos_Symeonides
"Σωτηρία"

Η Μαρία Παρασύρη ερμήνευσε πολύ γλαφυρά αυτή τη γυναίκα, μια γυναίκα χωρίς ουσιαστικές επιθυμίες και διεξόδους, που δεν παντρεύτηκε τον άνδρα που αγαπούσε, γιατί με αυτόν θα έμεναν για πάντα στο "κωλοχώρι", κι αντί αυτού προτίμησε την Αθήνα και τον άνδρα της. μια γυναίκα κλεισμένη στο μικρόκοσμο του σπιτιού, της αγοράς και της διασκέδασής της, μια γυναίκα που δηλώνει ευτυχισμένη αλλά στην πραγματικότητα νιώθει και είναι αόρατη απ’ όλους, από τους υπαλλήλους του σούπερ μάρκετ μέχρι την ίδια της την οικογένεια. 

Το σκηνικό (Αλέγια Παπαγεωργίου) αποτύπωσε σωστά το διάδρομο ενός σούπερ μάρκετ, ενώ πολύ ωραία ιδέα αποτέλεσε το κοστούμι-κατασκευή του φινάλε, ένα φόρεμα από συσκευασίες που καταπίνει την ηρωίδα. 

Μαζί με τη Μαρία Παρασύρη ερμήνευσε σε μια σκηνή ο Νικόλας Λαμπάκης. Η παράσταση παρουσιάστηκε στις 19-21/6.

Σε άλλο ύφος τελείως, η ΄Ελενα Μαυρίδου έδωσε σκηνική ζωή στο διήγημα του Κωνσταντίνου Δομηνίκ, "Σαρμάντζα". Πρωταγωνιστεί ένας άνδρας, ο Γιάννος, ο οποίος μονολογεί δίπλα στο τάφο της μητέρας του, χωρίς να μπορεί να κρύψει την πικρία και το θυμό του. Σε αυτό το μονόλογο-παραλήρημα, ο Γιάννος θα καταλογίσει στη νεκρή μητέρα του αδιαφορία, θα εξομολογηθεί πως ένιωθε παραγκωνισμένος, στη σκιά του αδερφού του, Σώτου, και σιγά-σιγά θα αφηγηθεί φριχτά γεγονότα που έχουν να κάνουν με το θάνατο του Σώτου αλλά και της μητέρας τους. 

Ο συγγραφέας συνθέτει ένα περιβάλλον αρρωστημένου εφιάλτη, με υπόνοιες αιμομικτικών δεσμών και εκδικητικών δολοφονιών, αν και δεν τα ξεκαθαρίζει απόλυτα, καθώς ο ήρωας που αφηγείται τα γεγονότα μοιάζει θολωμένος, να μη βρίσκεται ακριβώς σε πλήρη συνείδηση, χαμένος στο παρελθόν.

Σαρμάντζα
Πάτροκλος Σκαφίδας©
"Σαρμάντζα"

Η ΄Ελενα Μαυρίδου επιχείρησε να δημιουργήσει επί σκηνής μια χαρακτηριστική ατμόσφαιρα, όπου ο ρεαλισμός έμπλεκε με αδιόρατα μεταφυσικά στοιχεία και κατέφυγε στους ήχους της νύχτας και της φύσης, σε νανουρίσματα, στη μυρωδιά από το θυμιατό, ενώ το σκηνικό του Πάρι Μέξη έπαιξε ωραία με τα στοιχεία του χώματος και των ξύλινων σταυρών. Ο Γιάννης Τσορτέκης, από την πλευρά του, ενσάρκωσε με μια στιβαρή ερμηνεία αυτόν τον βεβαρυμένο άνδρα, που έμοιαζε να θέλει να ενωθεί με τη μητέρα του.

Η παράσταση παρουσιάστηκε στις 26-28/6. 

Τα "Κακά σκηνικά" του Γιάννη Αποσκίτη -έργο γραμμένο ειδικά για το Φεστιβάλ- είναι μία σύγχρονη σαρκαστική μετα-επιθεώρηση, που διαδραματίστηκε στο περιβάλλον ενός σινεμά β΄ διαλογής ή ενός αυτοσχέδιου θεάτρου, ενώ η σκηνοθεσία του Σίμου Κακάλα, συνεπής στο ύφος του έργου, είχε τις καλές και τις όχι τόσο εμπνευσμένες στιγμές της.

Με κύριο υλικό τα κακώς κείμενα, τα "κακά σκηνικά" που διαδραματίζονται στη χώρα -όπως επίσης τον (αυτο)σαρκασμό και το τρολάρισμα-, το έργο ξεκίνησε από το εύρημα ενός πυροβολισμού στο κεφάλι, για να ακολουθήσει μία άναρχη, κάποιες φορές χωρίς ειρμό ή εμφανή λογική, αλλά σε σημεία απολαυστική παρέλαση σκηνών: για την άκρατη τουριστοκοποίηση & το gentrification, για τη στεγαστική κρίση, για τις πυρκαγιές και την οικολογική ισοπέδωση, για την αστυνομική βία, την αναξιοκρατία & την εργασιακή πραγματικότητα, για τη λαμογιά, με λίγα λόγια, για μια χώρα που "ταλαντεύεται μεταξύ τραγωδίας και γελοιότητας".

Κακά σκηνικά
©Karol_Jarek
"Κακά σκηνικά"

Η τοποθέτηση της δράσης σε περιβάλλον θεάτρου/σινεμά -με τον Αντώνη Καφετζόπουλο χαρακτηριστικό θεατρώνη- έδωσε την "πάσα" για inside jokes και σχόλια για το θέατρο, για την κουλτούρα της ακύρωσης, για την εμπορευματοποίηση της τέχνης κλπ, ενώ την παράσταση συνολικά διέτρεχαν χαλαρές συνδέσεις και αναφορές στο λαϊκό θέατρο, το βαριετέ, τα μπουλούκια, τα b movies, την τηλεοπτική αισθητική.

Κάποια από τα νούμερα αυτής της μετα-επιθεώρησης έπασχαν (αν και όλα είχαν απολαυστικούς τίτλους και ονόματα προσώπων!), η καφρίλα και το σουρεάλ χιούμορ εναλλάσσονταν, αλλά κάποια προσέφεραν ωραίες στιγμές, με κυριότερες αυτές του "αυτοτρολαρίσματος": ο Γιάννης Στάνκογλου -που το χειμώνα ερμήνευσε τον Φρανκεστάιν- εδώ παρουσιάστηκε ως ένας "τρελοεπιστήμονας" που πασχίζει να αναστήσει την ελληνική κωμωδία, ο Κακάλας έκανε αναφορές στη δική του αλά-γιαπωνέζικο-manga "Γκόλφω", ενώ ο Κλέων Γρηγοριάδης εμφανίστηκε με την πρότερη βουλευτική του ιδιότητα όχι μόνο για να κάνει την κηδεία της Αριστεράς αλλά και για ν’ αναγγείλει τη νεκρανάστασή της (στο νέο κόμμα, Νεκροζώντανο Υποχθόνιο ΧΤύπημα Αριστεράς 25).

΄Έπαιξαν οι Πανάγος Ιωακείμ, Αντώνης Καφετζόπουλος, Κωνσταντίνος Κοντογεωργόπουλος, Δρόσος Σκότης, Κώστας Φιλίππογλου, Κλέων Γρηγοριάδης, Σίμος Κακάλας, Γιάννης Στάνκογλου. Η παράσταση παρουσιάστηκε στις 26-29/6.

Η σκηνική σύνθεση της Ηρώς Μπέζου και του Χρήστου Θάνου, "Πολεμικοί ανταποκριτές", επιχείρησε να αναμετρηθεί με την πραγματικότητα και τη φρικαλεότητα του πολέμου, τοποθετώντας τη σε μία κοσμογονική συνθήκη. Το κείμενο, βασισμένο σε περιγραφές –άγνωστο ποιων ακριβώς- ιστορικών, λογοτεχνικών αλλά και πρωτότυπων κειμένων, ξεκίνησε από το big bang και τη δημιουργία του σύμπαντος, για να καταλήξει στην αφήγηση/αναπαράσταση μίας προϊστορικής σύγκρουσης δύο διαφορετικών φυλών γορίλων - σε μια ειρωνική απεικόνιση της ανθρώπινης πολεμικής συνθήκης μέσω του ζωικού βασιλείου, εύρημα που μάλλον κατέδειξε τον πόλεμο ως φυσικό χαρακτηριστικό του σύμπαντος.

Πολεμικοί ανταποκριτές
©Karol Jarek
"Πολεμικοί ανταποκριτές"

Η παράσταση εξελίχθηκε στο περιβάλλον ενός ερειπωμένου κόσμου (το σκηνικό της Μαρίας Καραθάνου έσπειρε τη σκηνή με χαλάσματα) ενώ η μουσική έδινε το ρυθμό στην εξαμελή ερμηνευτική ομάδα, που λειτουργούσε πότε ομαδικά ως "Χορός" και πότε ατομικά ως ερμηνευτές (η σύνθεση όπως και η σκηνοθεσία ήταν του Χρήστου Θάνου). Το κείμενο αποδείχτηκε αρκετά χαλαρό, με τους συγγραφείς παρ’ όλ’ αυτά να θίγουν προβληματισμούς σχετικά με τον ηρωισμό, την προπαγάνδα του πολέμου, την πολεμική βιομηχανία και μηχανή, την υποκειμενικότητα της αλήθειας, την εξουσία - καταθέτοντας ένα "αντιηρωικό" τελικά σχόλιο τελικά για τη φαυλότητα του πολέμου, που παρ’ όλ’ αυτά αποτελεί δομικό στοιχείο του ανθρώπινου πολιτισμού.

Η μουσική ευνόησε τη σκηνική συνθήκη, οδηγώντας σε σκηνές χορικότητας και ομαδικότητας, που κορυφώθηκαν στο πολύ ενδιαφέρον και επιδραστικό ρυθμικό τραγούδι, οι στίχοι του οποίου αποτελούνταν εξολοκλήρου από ονομασίες και τύπους όπλων. Η όλη παράσταση, όμως, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί περισσότερο ως ένα πείραμα, ως μία σκηνική δοκιμή, ενώ κειμενικά τουλάχιστον τελείωσε μάλλον βεβιασμένα, προτείνοντας τον έρωτα ως λύση/απάντηση.

΄Επαιξαν οι Sophie Lies, Ηρώ Μπέζου, Φοίβος Ριμένας, Πηνελόπη Σκαλκώτου, Φώτης Στρατηγός, Μαρία Χάνου, Αποστόλης Ψυχράμης. Η παράσταση παρουσιάστηκε στις 5-8/7.

Η ΄Εμιλυ Λουίζου παρουσίασε σε πανελλήνια πρεμιέρα το έργο του Βρετανού Σάιμον Στίβενς, "Η πόλη των τυφλών", μια θεατρική μεταγραφή του λογοτεχνικού "Περί τυφλότητος" του Ζοζέ Σαραμάγκου. Η παράσταση αποτέλεσε την πιο ολοκληρωμένη πρόταση εκ μέρους των Ελλήνων καλλιτεχνών και χάρη στην εξαιρετική πρώτη ύλη της, δηλαδή το πρωτότυπο βιβλίο του Πορτογάλου συγγραφέα. Ο Σαραμάγκου εξετάζει τα όρια της ανθρώπινης συμπεριφοράς -και τελικά κάθε (;) οργανωμένης κοινωνίας- όταν βρεθεί σε ακραία κατάσταση έκτακτης ανάγκης: οι κάτοικοι μιας πόλης πλήττονται ξαφνικά από μια επιδημία τύφλωσης -και μόνο μία γυναίκα μένει αλώβητη-, με αποτέλεσμα η συνοχή να καταρρεύσει και κάθε ηθικός κανόνας να καταλυθεί ολοκληρωτικά. 

Η πόλη των τυφλών
©Μαρίζα Καψαμπέλη
"Η πόλη των τυφλών"

Καθώς παρακολουθούμε την πρώτη ομάδα των τυφλών πολιτών να μπαίνει σε καραντίνα και να υπόκεινται ακραία και βίαια μέτρα, παρακολουθούμε ταυτόχρονα μία αριστουργηματική αλληγορία -δυστοπική όσο και αισιόδοξη- για την ίδια την ανθρώπινη φύση, για το γεγονός πως ο άνθρωπος είναι ικανός για το μεγαλύτερο κακό και το μεγαλύτερο καλό. 

Ο Σαραμάγκου, μέσω του Σάιμον Στίβενς, περιγράφει τη βία, την εκμετάλλευση, την απελπισία, την κατάλυση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και κάθε ηθικού κανόνα, αλλά μιλάει επίσης για την ελπιδοφόρα αναγέννηση της ανθρωπότητας, που ίσως επέλθει ύστερα από μία ολοκληρωτική καταστροφή. 

Πάνω στη λειτουργική διασκευή του Στίβενς, η ΄Έμιλυ Λουίζου έστησε ένα εφιαλτικό σύμπαν. Η σκηνοθέτρια καθοδήγησε ωραία την πολυπληθή ομάδα της μέσα στο ψυχρό, λευκό και αποστειρωμένο, σκηνικό της Θάλειας Μέλισσα, που αποδείχτηκε εύστοχη σκηνογραφική επιλογή, ειδικά στην αποτύπωση του χώρου και του αισθήματος της σκηνής της καραντίνας στο εγκαταλελειμμένο νοσοκομείο. Υπό τους συνεχείς οξείς και απότομους ήχους (μουσική σύνθεση & σχεδιασμός ήχου Ειρήνη Σκυλακάκη) και τις βίαιες εναλλαγές φωτισμών (Χριστίνα Θανάσουλα) έφερε επί σκηνής μία κυψέλη ανθρώπων που τα όρια και η ανθρωπιά τους δοκιμάζονται κάτω από ακραίες συνθήκες και τους σκηνοθέτησε με τους όρους πότε ομιλούσας πότε βουβής "χορογραφίας" (κίνηση Ιόλη Φιλιππακοπούλου). 

Η πόλη των τυφλών
©Μαρίζα Καψαμπέλη
"Η πόλη των τυφλών"

Πυρήνας και κέντρο αυτής της ομάδας στάθηκε με τη θερμή της ερμηνεία η Κωνσταντίνα Τάκαλου, στο ρόλο του μοναδικού ανθρώπου που έχει διατηρήσει την όρασή του: μια γυναίκα φύλακας-άγγελος και σωτήρας (ντυμένη στα λευκά από τη Νίκη Ψυχογιού), που έκλεισε την παράσταση παρηγορητικά, αφηγούμενη, κάτω από τη θεραπευτική βροχή, πώς αυτή η ομάδα των ανθρώπων που επιβίωσαν ίσως ξαναγεννήσουν τον ανθρώπινο πολιτισμό με άλλους, καλύτερους όρους.

΄Έπαιξαν οι Τζωρτζίνα Δαλιάνη, Νεφέλη Κουρή, Νέστορας Κοψιδάς, Λευτέρης Πολυχρόνης, Αιμιλιανός Σταματάκης, Κωνσταντίνα Τάκαλου και συμμετείχαν οι Άννα Αναστασάκη, Πάρης Γαρός, Ορέστης Γεωργίου, Λυδία Δαγκοβάνου, Μπίλιω Μαρνέλη, Ανανίας Μητσιόπουλος, Ελένη-Ελπίδα Μπάνου, Νίκος Μπούζης, Ερωφίλη Παναγιωταρέα, Ισιδώρα Τριβέλλα. Η παράσταση παρουσιάστηκε στις 5-8/7.

Η Σοφία Καραγιάννη σκηνοθέτησε τη συγκλονιστική μαρτυρία της Κίττυς Αρσένη από τα βασανιστήρια που υπέστη στην ΕΑΤ-ΕΣΑ κατά τη διάρκειας της δικτατορίας, όπως καταγράφτηκαν στο βιβλίο της "Μπουμπουλίνας 18". Η σκηνοθέτρια καθοδηγήθηκε ωραία από την ιδιότητα της Αρσένη ως ηθοποιού -η σύλληψή της, μάλιστα, έγινε μετά από παράσταση- κι έστησε ένα εύστοχο παιχνίδι θεάτρου επί σκηνής. 

Η Αμαλία Αρσένη, που ανέλαβε την ερμηνεία, μπήκε στη σκηνή ως θεατρίνα για την τελική υπόκλιση, φορώντας ένα ιδιότυπο φόρεμα: θεατρική φούστα το κάτω μέρος, στρατιωτικό τζάκετ το πάνω. Η υπόκλισή της έγινε σιγά-σιγά αντίδραση σε ένα αόρατο βίαιο χτύπημα κι από κει ξεδιπλώθηκε το νήμα της αφήγησης, με το κελί της Ασφάλειας να δίνει τη θέση του σε ένα καμαρίνι θεάτρου (σκηνικά-κοστούμια: Γεωργία Μπούρδα). 

Μπουμπουλίνας 18
Christina_Fylaktopoulou
"Μπουμπουλίνας 18"

Οι είκοσι ημέρες που πέρασε η Κίττυ Αρσένη στην Ασφάλεια, με ανείπωτη βία, ανακρίσεις, εξευτελισμούς και απομόνωση, έγιναν υλικό θεάτρου, μιας συνεχούς θεατρικής ανατροφοδότησης: σε ένα επίπεδο, η Αμαλία Αρσένη αφηγήθηκε την περιπέτεια της θείας της, συμβουλεύτηκε το έργο/σενάριο, έπλασε ρόλους, και σε ένα δεύτερο επίπεδο, η Κίττυ Αρσένη -σκηνοθετική αδεία- σκηνοθέτησε τις ατελείωτες μέρες και ώρες στην Ασφάλεια, σαν να χρησιμοποίησε το θέατρο ως ξόρκι και διαφυγή -και μιμήθηκε πολύ γλαφυρά τους ανακριτές, αναπαριστώντας τους γελοίους, χοντροκομμένους, κτηνώδεις, χωρίς τίποτα ανθρώπινο, με μουτσούνες κλόουν-, ενώ στον καθρέφτη του σκηνικού αντικατοπτριζόμασταν εμείς, οι θεατές της παράστασης, ολοκληρώνοντας αυτό το παιχνίδι.

Σε αυτό το δύσκολο εγχείρημα, η Σοφία Καραγιάννη είχε την εξυπνάδα να μη μεταχειριστεί ωμό ρεαλισμό στην απεικόνιση της βίας, δεν προσπάθησε να την αναπαραστήσει, αλλά ανέδειξε το βάρος και την ουσία του λόγου, κι έκανε πρωταγωνίστρια την ευθεία, άμεση και γυμνή πρωτότυπη αφήγηση, που αποδόθηκε πολύ γλαφυρά από την ηθοποιό. 

Η παράσταση παρουσιάστηκε στις 13-16/7.

Διαβάστε Επίσης

Περισσότερες πληροφορίες

Μητροφάγος

  • Δραματοποιημένο Μυθιστόρημα
  • Διάρκεια: 100 '

Το 1907, σ’ ένα σανατόριο του Μπουένος Άιρες, μια ομάδα γιατρών διερευνά το όριο μεταξύ ζωής και θανάτου μέσα από ένα τερατώδες πείραμα. Βασισμένη στο βιβλίο του Ρόκε Λαράκι, έναν κόσμο απελπισμένο και γκροτέσκο, η σκηνοθέτις προτείνει μια παράσταση-αλληγορία για την ανθρωπότητα, εμβολίζοντας τη σάτιρα της τοξικής αρρενωπότητας με λυρικές παρεκβάσεις. Όλοι άνδρες, οι γιατροί του σανατορίου με ένα δικαίωμα που μοιάζει από πάντα κεκτημένο, ορίζουν τις ζωές δεκάδων ανθρώπων και ενορχηστρώνουν μια δυστοπία από την οποία ούτε οι ίδιοι δεν βρίσκουν διέξοδο. Παράλληλα, όσο το πείραμα εξελίσσεται, μια γυναίκα, η προϊσταμένη των νοσηλευτριών, αποτελεί το αντικείμενο του πόθου όλης της επιστημονικής ομάδας. Ανελέητος με το φύλο του, ο συγγραφέας δεν διστάζει να το γελοιοποιήσει σε όλα τα κρίσιμα πεδία: ανδρική εξουσία, αυτοπραγμάτωση, φιλοδοξία, έρωτας αλλά και αναζήτηση νοήματος.

Η πόλη των τυφλών

  • Κοινωνικό
  • Διάρκεια: 100 '

Η σκηνοθέτις Έμιλυ Λουίζου διασκευάζει το αριστουργηματικό μυθιστόρημα του Ζοζέ Σαραμάγκου "Περί τυφλότητας", μέσα από το θεατρικό έργο του Σάιμον Στίβενς, και δημιουργεί μια παράσταση-καθρέφτη της κοινωνικής αποσύνθεσης. Η ομάδα κατασκευάζει ένα σκηνικό θρίλερ, γεμάτο ένταση και ευαισθησία, που αναδεικνύει τη λεπτή γραμμή ανάμεσα στην επιβίωση και την ανθρωπιά. Μια νέα γενιά ηθοποιών ζωντανεύει το σκοτεινό αυτό σύμπαν με σωματικότητα, έντονο ρυθμό και συλλογική ενέργεια. Η «τυφλότητα» δεν αφορά μόνο την όραση, αλλά κυρίως την αδυναμία να δούμε τον Άλλον.

Μπουμπουλίνας 18

  • Δραματοποιημένο Μυθιστόρημα

Συγκλονιστικός μονόλογος βασισμένος στο αυτοβιογραφικό έργο της Κίττυς Αρσένη. Η μαρτυρία για τις φυλακίσεις και τα βασανιστήρια κατά τη διάρκεια της Χούντας μετατρέπεται σε μια βαθιά προσωπική θεατρική πράξη, με την ηθοποιό να αφηγείται την ιστορία της θείας της- μια ιστορία που είναι και δική της. Η παράσταση διατηρεί τον χαρακτήρα του ντοκουμέντου, με σεβασμό και αμεσότητα. Η ομάδα φωτίζει τη σημασία της μνήμης στη δημόσια σφαίρα, υπενθυμίζοντας πως η Ιστορία δεν είναι μακρινή. Είναι παρούσα και μας αφορά όλους.

Πολεμικοί ανταποκριτές

  • Σκηνική Σύνθεση

Ο σκηνοθέτης Χρήστος Θάνος και η δραματουργική ομάδα αντλούν υλικό από λογοτεχνικά, ιστορικά και προσωπικά κείμενα για να συνθέσουν μια παράσταση-κραυγή για την απώλεια, τη βία και τη μνήμη. Οι έξι ερμηνευτές λειτουργούν ως φωνές-σκιές της ανθρώπινης Ιστορίας, σε ένα σκηνικό που μεταμορφώνεται συνεχώς με τη βοήθεια του ήχου και της σωματικής έκφρασης. Η ομάδα εστιάζει στην έννοια της μαρτυρίας: ποιος αφηγείται την Ιστορία και με ποια φωνή. Με λιτότητα και δύναμη, οι «Πολεμικοί ανταποκριτές» θυμίζουν πως το θέατρο παραμένει ένας τόπος αντίστασης στη λήθη και ένας ζωντανός φορέας μνήμης.

Κατσούρμπος

  • Κωμωδία
  • Διάρκεια: 90 '

Στο σπάνια παιζόμενο αριστούργημα του κρητικού θεάτρου της Αναγέννησης η ανάλαφρη κωμωδία συναντά την υψηλή ποίηση του Χορτάτση, το κοινωνικό σχόλιο και το ηθογραφικό στοιχείο. Στ σύγχρονο ανέβασμά του συνομιλεί με τη γλώσσα των χορευτών και των ακροβατών, σπάζοντας τα όρια μιας κλασικότροπης αναπαράστασης. Σε αισθητικό επίπεδο, τα σκηνικά και τα κοστούμια «κλείνουν το μάτι» στην Αναγέννηση υπονομεύοντάς την αδιόρατα, ενώ το ηχητικό περιβάλλον της παράστασης «πειράζει» με σύγχρονο τρόπο τα μαδριγάλια του Μοντεβέρντι αφενός και την κρητική μουσική παράδοση αφετέρου. Με φόντο τα τέλη του 16ου αιώνα, οι ήρωες παραπαίουν ανάμεσα στην ασφάλεια λόγω κοινωνικής και οικονομικής θέσης και στην ασάφεια της ιστορικής στιγμής: το τέλος εποχής με την κατάρρευση της Ενετοκρατίας έρχεται καλπάζοντας.

Σωτηρία

  • Κοινωνικό
  • Διάρκεια: 55 '

Η παράσταση αντλεί έμπνευση από την ομώνυμη συλλογή διηγημάτων της συγγραφέα της νεότερης γενιάς Χαράς Ρόμβη, που σκιαγραφεί με γλυκόπικρο χιούμορ ένα αναγνωρίσιμο πορτρέτο της Ελλάδας των δεκαετιών του ’80 και του ’90. Σε μια βόλτα στο σούπερ μάρκετ, μοναδική ανάσα στην ασφυκτική καθημερινότητά της, η Σωτηρία ξεχνιέται ανάμεσα στις έτοιμες τούρτες και τους κύβους νοστιμιάς και, χωρίς να το πάρει είδηση, κλειδώνεται μέσα. Χαμένη στον παράδεισο της αφθονίας, ανάμεσα σε ράφια και ψυγεία γεμάτα προϊόντα, περίεργους θορύβους και απροσδιόριστες σκιές, έρχεται αντιμέτωπη με τους δαίμονές της. Ο Θ. Δόβρης καταπιάνεται με τον καθημερινό άνθρωπο και κάθε καθωσπρέπει Σωτηρία, αποκρυπτογραφώντας έναν υπαρξιακό τρόμο στην άλλη τους όψη σαν θεατρική φάρσα. Συμμετέχουν: Ευάγ. Βογιατζής, Ν. Κούλης, Ν. Λαμπάκης, Αντ. Νάσιος, Π. Ντόμπρη, Δ. Χαλκίδου.

Σαρμάντζα

  • Μονόλογος
  • Διάρκεια: 60 '

Με αφετηρία το λογοτεχνικό σύμπαν του Κωνσταντίνου Δομηνίκ, συγγραφέα της νεότερης γενιάς που υφαίνει ποιητικές εικόνες λαογραφικού τρόμου, αξιοποιώντας την ιδιαίτερη ντοπιολαλιά της Πιερίας, ενώνοντας το υπερφυσικό, το φανταστικό και τη λαϊκή παράδοση, και αντλώντας έμπνευση -πιο συγκεκριμένα- από διηγήματά του που περιλαμβάνονται στις συλλογές «Ώπα-ώπα, μπλάτιμοι» και «Κακό ανήλιο», ο Γ. Τσορτέκης ενδύεται τα πάθη ενός ήρωα ανάμεσα στη ζωή και το θάνατο. Ένας μονόλογος που διαδραματίζεται σε έναν τελετουργικό χώρο, όπου το σώμα και η ύλη γίνονται φορείς μνήμης, με φόντο ένα αφαιρετικό τοπίο αποσύνθεσης, χωματερής αλλά και τόπου λήθης, «απόρριψης» σαρκίων.

Κακά σκηνικά

  • Κοινωνικό
  • Διάρκεια: 90 '

Με φόντο το «Καφέ Αρκαδία», ένα ερειπωμένο παραδοσιακό καφενείο και την ατμόσφαιρα των περιπλανώμενων μπουλουκιών, στήνεται μια κωμική κόλαση αφιερωμένη στην ζοφερή ελληνική πραγματικότητα. Σε αυτό το εθνικό Γκραν Γκινιόλ, οι θεατές γίνονται μάρτυρες μιας σειράς από άκυρα, σκοτεινά και «τυχαία αριθμημένα» νούμερα, στα οποία η κωμωδία του σήμερα συναντά την κωμωδία του χθες: μπουλούκια που παίζουν εκδοχές παλιών κωμωδιών με κατακρεουργημένους ηθοποιούς της Φίνος Φιλμς, αρκουδιάρηδες που, αντί για αρκούδες, σέρνουν το φάντασμα του βασιλιά Αρκτούρου θρηνώντας την Ελλάδα που καίγεται, κολασμένοι κωμικοί των τελευταίων δεκαετιών που τιμωρούνται σε κωμικά βασανιστήρια, Νοσφεράτορες και Φρανκενγκιόζηδες που σαρώνουν τη σκηνή. Οι δημιουργοί της παράστασης φαντασιώνονται μια «ζώνη του λυκόφωτος» που συγκεντρώνει όλα τα όμορφα – και τρομακτικά – πράγματα που συναντάμε στην ελληνική κωμωδία από την εποχή του θεάτρου σκιών ως τις μέρες μας.

Πειραιώς 260

Πειραιώς 260
  • Συναυλίες

Πειραιώς 260

Πειραιώς 260

Διαβάστε ακόμα

Τελευταία άρθρα Θέατρο

Είδατε το πολυσυζητημένο "Relic" του Λασκαρίδη; Επιστρέφει για λίγες παραστάσεις στο Πτι Παλαί

Η παράσταση "Relic" του Λασκαρίδη ανεβαίνει για πέντε μόνο ημέρες στο Πτι Παλαί. Ένα ταξίδι μνήμης, επιθυμιών και παρελθόντος, που συγκινεί και προκαλεί τον θεατή να αναλογιστεί τις δικές του ρίζες.

ΓΡΑΦΕΙ: ATHINORAMA TEAM
12/09/2025

"Κοιμώμενος Χαλεπάς, ο σαλός άγιος": Η παράσταση για τη ζωή του κορυφαίου γλύπτη επιστρέφει

Για τέταρτη χρονιά η παράσταση που αφηγείται τη ζωή του κορυφαίου γλύπτη Γιαννούλη Χαλεπά, επιχειρεί ένα ψυχολογικό ταξίδι που εμπνέει και συγκινεί.

Ο "Φιάκας" επιστρέφει με τον Γιώργο Γαλίτη

Με προσφορά προπώλησης εισιτηρίων λίγο πριν την πρεμιέρα έρχεται η κωμωδία του Δημοσθένη Μισιτζή σε σκηνοθεσία του Πάνου Σκουρολιάκου.

"Dramodé": Που συναντά η ελληνική μόδα τον πολιτισμό

Η Ελληνική Ένωση Σχεδιαστών Μόδας διοργανώνει ένα μοναδικό φεστιβάλ με παραστάσεις, συζητήσεις και ανατρεπτικά fashion shows.

Σεμινάριο Αρχαίου Δράματος με την Άννα Βαγενά: Εκάβη και η δύναμη της εκδίκησης

Η Άννα Βαγενά συνεχίζει για τρίτη χρονιά τα σεμινάρια στο Μεταξουργείο, εστιάζοντας στο αρχαίο δράμα. Φέτος, μελετούμε την Εκάβη του Ευριπίδη, διερευνώντας την εκδίκηση ως ιερό χρέος και σύγχρονο μήνυμα.

Ο Τόλης Παπαδημητρίου ξαναχτυπά με την "Οικογένεια Τσεκμέ"

Πρώτες φωτογραφίες από τη νέα κωμωδία με την υπογραφή του ηθοποιού, συγγραφέα και σκηνοθέτη, που επιστρέφει δριμύτερος μετά την πολύχρονη επιτυχία της "Μαύρης σαμπούκας" στο θέατρο Πόλη.