
Το "Μεγάλο μας τσίρκο" αποτελεί θεμέλιο λίθο της νεότερης ελληνικής θεατρικής παράδοσης: ένα τολμηρό, σατιρικό και βαθιά συγκινητικό χρονικό της ελληνικής ιστορίας. Ο Ιάκωβος Καμπανέλλης, κορυφαίος δραματουργός της γενιάς του, με λόγο αιχμηρό αλλά και λυρικό, έγραψε το 1973 ένα έργο-σταθμό που παραμένει συγκλονιστικά επίκαιρο. Η πρώτη του παρουσίαση έγινε την ίδια χρονιά από το Θέατρο Τέχνης του Κάρολου Κουν, με πρωταγωνιστές την Τζένη Καρέζη και τον Κώστα Καζάκο. Μέσα στη δύσκολη συγκυρία της δικτατορίας, η παράσταση λειτούργησε ως πολιτιστική και πολιτική πράξη αντίστασης.
Το έργο είναι ένα λαϊκό, επικό θεατρικό πανηγύρι που αποτυπώνει με χιούμορ και συγκίνηση την πορεία της Ελλάδας από την Αρχαιότητα έως τον Εμφύλιο. Μέσα από την τεχνική του "θεάτρου μέσα στο θέατρο", παρελαύνουν στη σκηνή εμβληματικές μορφές και σύμβολα εξουσίας – από τον Λεωνίδα και τον Κολοκοτρώνη, έως τον Όθωνα και τον Μαυρογιαλούρο. Ο Καμπανέλλης ανατέμνει με σαρκασμό και ευαισθησία τα επαναλαμβανόμενα λάθη της Ιστορίας, τις προδοσίες, την αυτοκαταστροφική μας τάση ως έθνος — μιλώντας για μια Ελλάδα που, όπως έλεγε ο ίδιος, "μοιάζει με τον Κρόνο που τρώει τα παιδιά του".

Η μουσική του Σταύρου Ξαρχάκου, βαθιά ελληνική και εμποτισμένη με πάθος, απογείωσε το "Μεγάλο μας Τσίρκο" και έγινε αναπόσπαστο κομμάτι της συλλογικής μας μνήμης. Τα τραγούδια του, φορτισμένα με συναισθηματική ένταση και πολιτική δύναμη, λειτούργησαν σαν κρυφός κώδικας αντίστασης μέσα στο ασφυκτικό πλαίσιο της χούντας. Με ερμηνευτές την Τζένη Καρέζη, τον Κώστα Καζάκο και τον Νίκο Δημητράτο, τα μουσικά μέρη της παράστασης απέκτησαν χαρακτήρα ύμνου και διαμαρτυρίας. Κορυφαίο παράδειγμα, το εμβληματικό "Της Δικαιοσύνης Ήλιε Νοητέ", σε ποίηση Οδυσσέα Ελύτη, που αναδείχθηκε σε διαχρονικό σύμβολο ελευθερίας και αξιοπρέπειας.

Σήμερα, το Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού τιμά το έργο με μια μεγάλη παραγωγή στο "Θέατρον" του Κέντρου Πολιτισμού Ελληνικός Κόσμος για τη θεατρική περίοδο 2025–2026. Ο Πέτρος Ζούλιας, με μαεστρία και βαθιά γνώση του ελληνικού θεάτρου, σκηνοθετεί έναν πολυπληθή θίασο με πρωταγωνιστές την Ελεωνόρα Ζουγανέλη, τον Δημήτρη Γκοτσόπουλο και τη συμμετοχή του Γιάννη Ζουγανέλη. Η ζωντανή μουσική επιστρέφει επί σκηνής, με ερμηνείες από τον Κώστα Τριανταφυλλίδη και όλο τον θίασο.

Πρόκειται για μια από τις mega παραστάσεις του επόμενου θεατρικού χειμώνα που φαίνεται να είναι πλούσιος σε προτάσεις. Η παράσταση του Ελληνικού Κόσμου είναι μια καλλιτεχνική πρόταση που μεταφέρει στη σύγχρονη εποχή τη διαχρονική αξία του έργου και προσκαλεί το κοινό σε μια αναστοχαστική και συναισθηματική διαδρομή στην Ιστορία- της χώρας και του εαυτού μας.