Ρουμπίνη Μοσχοχωρίτη: "Χρειάζεται αντίσταση για να μην κάνεις κατάχρηση της δύναμης που σου δίνεται"

Η σκηνοθέτις Ρουμπίνη Μοσχοχωρίτη μιλάει στο "α” για τον "Ριχάρδο III*”. Τη νέα της παράσταση που αποτελεί μια ελεύθερη διασκευή του Ανδρέα Φλουράκη πάνω στο έργο του Ουίλιαμ Σαίξπηρ που παίζεται στο Σύγχρονο Θέατρο. Οι βασικές γραμμές της σαιξπηρικής δραματουργίας στηρίζουν το οικοδόμημα μιας σύγχρονης προοπτικής πάνω σε αυτό που ονομάζουμε κλασικό θέατρο, κάτι που απασχολεί ιδιαίτερα τη σκηνοθέτιδα και την ομάδα της, Anima. Μια λοξή ματιά, η οποία φωτίζει τις σκοτεινές ιστορίες κατάχρησης εξουσίας πίσω από τις κλειστές πόρτες των προβών. Χρησιμοποιεί, δηλαδή, ένα από τα μεγαλύτερα έργα του παγκόσμιου ρεπερτορίου για να μιλήσει για το θέμα της κατάχρησης εξουσίας, της άσκησης βίας, το ρόλου των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης στη διαμόρφωση της κοινής γνώμης κ.ά., στρέφοντας πρώτα τον καθρέφτη προς τα μέσα. Ο Ορέστης Τζιόβας ερμηνεύει τον επώνυμο ρόλοι σε αυτόν τον "πειραγμένο” "Ριχάρδο”. στο πλευρό των Σπύρου Κυριαζόπουλου, Γιώργη Παρταλίδη, Ντένιας Ψυλλιά, Μαρίας Καρακίτσου, Δημήτρη Καραβιώτη, Γιώργου Δεμελίδη, Δανάης Τάγαρη. Η πρωτότυπη μουσική είναι του Κώστα Νικολόπουλου, τα σκηνικά και τα κοστούμια της Χαράς Κονταξάκη, η κίνηση και οι χορογραφίες της Σοφίας Μαρτίου.

Έχετε συνεργαστεί πολλές φορές με τον Ανδρέα Φλουράκη κι έχετε ανεβάσει έργα του. Τι θαυμάζετε στη γραφή του; Έχετε μια κοινή γλώσσα; 
Η αλήθεια είναι ότι η σχέση αυτή περιλαμβάνει αρκετές συνεργασίες και πλέον μια κοινή γλώσσα. Με τον Ανδρέα νιώθω ότι συμπληρώνει ο ένας τον άλλο. Εκείνος ξέρει πώς λειτουργώ σκηνοθετικά και μου αφήνει ανοιχτό ένα πεδίο επιλογών, ώστε να το γεμίσω με εικόνες και εγώ καταλαβαίνω τη λογική της γραφής του και τους συμβολισμούς. Επίσης, έχουμε κοινό χιούμορ και προσεγγίζουμε με τον ίδιο σουρεαλιστικό τρόπο τα πράγματα και τις περίεργες καταστάσεις, που συνήθως περιέχουν τα έργα του. Υπάρχει μεγάλη εμπιστοσύνη του ενός προς τον άλλο.

Είναι η πρώτη φορά που ασχολείστε με το ξένο κλασικό ρεπερτόριο. Γιατί κάνετε τώρα αυτό το βήμα και γιατί επιλέξατε ένα λιγότερο κλασικό ανέβασμα;
Στο διδακτορικό μου είχα ασχοληθεί με αυτό ακριβώς το θέμα: πώς δηλαδή ένα κλασικό κείμενο μπορεί να αποδοθεί με σύγχρονο τρόπο. Ο "Ριχάρδος ΙΙΙ” είναι ένα από τα πιο αγαπημένα μου έργα και αναζητούσα την ευκαιρία να το δουλέψω. Νομίζω ότι οι συγκυρίες ήρθαν έτσι ώστε η ιδέα αυτή να προχωρήσει. Από την άλλη πάντα με απασχολούν οι τρόποι και οι κώδικες που μπορούν να σκάψουν βαθιά στα θεμέλια ενός έργου και να φέρουν στην επιφάνεια παραλληλισμούς, μεταφορές και συγχρονίες. Ο "Ριχάρδος ΙΙΙ” είναι ένα έργο, που αναφέρεται όχι απλώς στην κατάχρηση της εξουσίας αλλά στην ολοκληρωτική επικράτησή της. Δυστυχώς διανύουμε και σήμερα εποχές έντονης βίας, κακοποίησης και εξευτελισμού. Στοιχεία, τα οποία ο Ριχάρδος χρησιμοποιεί για να πετύχει τους στόχους του. Όπως και πολλοί άλλοι. Όπως και ο σκηνοθέτης της παράστασης στον "Ριχάρδο ΙΙΙ*”. 

"Ο "Ριχάρδος ΙΙΙ” είναι το έργο που κατεξοχήν καυτηριάζει το θέμα της κατάχρησης εξουσίας. Η παράσταση παρουσιάζει με πολύ σκληρό τρόπο αυτή την πλευρά, σηκώνοντας τον καθρέφτη πρωτίστως στον χώρο που ανήκει: στο θέατρο. Γιατί αν σχολιάσουμε τα του οίκου μας, μπορούμε να δώσουμε το παράδειγμα και σε άλλους τομείς".

Ως άνθρωπος του θεάτρου ίσως δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος να μιλήσετε για το θέμα της κατάχρησης εξουσίας σε αυτό το χώρο από το ανέβασμα μιας παράστασης που βασίζεται σε ένα από τα μεγαλύτερα έργα του παγκόσμιου ρεπερτορίου. Ποιες σκέψεις σας οδήγησαν στη δημιουργία της παράστασης;
Ακριβώς αυτό που είπατε. Ο "Ριχάρδος ΙΙΙ” είναι το έργο που κατεξοχήν καυτηριάζει το θέμα της κατάχρησης εξουσίας. Οπότε αποτελεί εύφλεκτο υλικό όταν αποφασίσει κάποιος να μιλήσει για αυτά τα πυρηνικά ζητήματα της ύπαρξης. Γιατί η ανάγκη για έλεγχο και εξουσία είναι στη φύση του ανθρώπου. Χρειάζεται πολύ μεγάλη αντίσταση για να μην κάνει κάποιος κατάχρηση της δύναμης που του δίνεται. Χρειάζεται μόρφωση, παιδεία, ανθρωπιά και ενσυναίσθηση. Η παράσταση παρουσιάζει με πολύ σκληρό τρόπο αυτή την πλευρά, σηκώνοντας τον καθρέφτη πρωτίστως στον χώρο που ανήκει: στο θέατρο. Γιατί αν σχολιάσουμε τα του οίκου μας, μπορούμε να δώσουμε το παράδειγμα και σε άλλους τομείς. 

Ποια στοιχεία του ομώνυμου έργου του Σαίξπηρ έχουν περάσει στην ελεύθερη διασκευή του Ανδρέα Φλουράκη; 
Ολόκληρη σχεδόν η ιστορία του Σαίξπηρ βρίσκεται στην διασκευή του Φλουράκη, εκτός από δευτερεύουσες σκηνές και πρόσωπα. Επίσης, ολόκληρος ο μηχανισμός κατάκτησης εξουσίας, που χρησιμοποιεί ο Ριχάρδος για να κατακτήσει τον τελικό στόχο του έχει μεταφερθεί αυτούσιος και αυτός. Η υπεροψία, η υποτίμηση, η υπερβολή, το ψέμα, η κολακεία, η χειραγώγηση είναι εκείνα τα στοιχεία που χρησιμοποιεί ο πρωταγωνιστής για να δελεάσει και τελικά να εγκλωβίσει τα θύματά του στις ακόρεστες ορέξεις του. Γενικότερα η εξουσία στις διάφορες εκφάνσεις της, το #MeToo και η χρήση βίας σε όλους τους χώρους: τον εργασιακό, τον οικογενειακό, τον κοινωνικό κ.ά. είναι τα βασικά θέματα που προσεγγίζει το έργο. 

"Ο Ορέστης Τζιόβας, που ερμηνεύει τον Ριχάρδο, εκτός από έμπειρος ηθοποιός έχει ποιότητες, που ο συγκεκριμένος χαρακτήρας χρειάζεται να έχει. Είναι ένας χαμαιλέων, αλλάζει διαθέσεις, αλλάζει τακτική, φωνάζει, θυμώνει, ερωτοτροπεί, βαυκαλίζεται, γοητεύει".

Είδατε στο πρόσωπο του Ορέστη Τζιόβα τον δικό σας Ριχάρδο Γ’; Τι σας ελκύει σε αυτόν τον χαρακτήρα;
Ο Ορέστης Τζιόβας είναι ένας εξαιρετικός ηθοποιός, που εδώ και καιρό ήθελα να συνεργαστώ μαζί του. Στο πρόσωπό του διέκρινα τον Ριχάρδο της δικής μου παράστασης. Και ταυτόχρονα τον σκηνοθέτη και πρωταγωνιστή του θιάσου, που ανεβάζει τον "Ριχάρδο ΙΙΙ*”. Ο Ορέστης εκτός από έμπειρος ηθοποιός έχει ποιότητες, που ο συγκεκριμένος χαρακτήρας χρειάζεται να έχει. Είναι ένας χαμαιλέων, αλλάζει διαθέσεις, αλλάζει τακτική, φωνάζει, θυμώνει, ερωτοτροπεί, βαυκαλίζεται, γοητεύει. 

Θα θέλατε να μας εξηγήσετε τον αστερίσκο του τίτλου;
"Ο αστερίσκος στον "Ριχάρδο ΙΙΙ*” καταδεικνύει τις σκοτεινές ιστορίες κατάχρησης εξουσίας πίσω από τις κλειστές πόρτες των προβών, που όλο και πιο συχνά πλέον έρχονται στη δημοσιότητα”. Αυτή η πρόταση συνοψίζει τον συμβολισμό του αστερίσκου. Ο θεατής δεν παρακολουθεί μόνο την ιστορία του "Ριχάρδου ΙΙΙ” αλλά ταυτόχρονα παρακολουθεί τις πρόβες ενός θιάσου, που ανεβάζει το συγκεκριμένο έργο. Παρακολουθεί δηλαδή τα παρασκήνια και ό,τι συμβαίνει εκεί.