Ο Άρης Μπινιάρης δεν χάνει ποτέ τη σχέση του με το "Θείο τραγί"

Παράσταση ή ροκ συναυλία θα μπορούσε να χαρακτηρίσει κανείς το "Θείο τραγί” του Άρη Μπινιάρη; Τελικά είναι και τα δύο, και αυτό είναι που κάνει μία εκ των καλύτερων θεατρικών παραστάσεων της τελευταίας δεκαετίας, η οποία βασίζεται στο ομώνυμο διήγημα του Γιάννη Σκαρίμπα, να ξεχωρίζει μέχρι και σήμερα. Έντεκα χρόνια μετά την πρώτη της παρουσίαση στη σκηνή, η καθόλα "ηλεκτρισμένη” ερμηνεία του Άρη Μπινιάρη που μεταφέρει με ροκ διάθεση τον τολμηρό ποιητικό λόγο του Γιάννη Σκαρίμπα, σε δική του σκηνοθεσία και στίχους, επαναλαμβάνεται στο Bios σε μια νέα απόπειρα συνδιαλλαγής με την τεχνολογία της τεχνητής νοημοσύνης. Με αφορμή αυτή την επιστροφή "Feat. Artificial Intelligence”, ο χαρισματικός περφόρμερ και σκηνοθέτης, που υποδύεται τον προκλητικό αντι-ήρωα που επιστρέφει στην πατρίδα του για τα μάτια μιας παλιάς του αγάπης που ζει τώρα πια με τον πλούσιο αστό σύζυγό της, μιλά στο "α” για τη σύνδεσή του με το "Θείο τραγί” που διαρκώς ανανεώνεται και για το πώς αξιοποίησε την εικονοκλαστική δυναμική της τεχνητής νοημοσύνης στα visuals της παράστασης, αντλώντας από το λογοτεχνικό κείμενο που μιλά για τη συμφιλίωση με τις σκοτεινές μας περιοχές. Στη σύνθεση και την εκτέλεση της μουσικής οι Βίκτωρας Κουλουμπής (μπάσο), Πάνος Σαρδέλης (τύμπανα) και Αλέκος Γεωργουλόπουλος (κιθάρα).

Το "Θείο τραγί” είναι η παράσταση που σε έχει καθορίσει περισσότερο;
Είναι μια παράσταση που έχει καθορίσει την πορεία μου ακέραια και ολοκληρωτικά. Παίζουμε το "Θείο τραγί” από το 2011 και ο κώδικας θεατρικών εργαλείων που χρησιμοποίησα εκεί με ακολούθησε και στις παραστάσεις αρχαίου δράματος, όπως και στις υπόλοιπες παραστάσεις που έχω κάνει. 

Με ποιο τρόπο εντάσσεται στην παράσταση η ιδέα της τεχνητής νοημοσύνης;
Είχαμε σκοπό να ξανακάνουμε φέτος το "Θείο τραγί” έτσι κι αλλιώς. Είναι μια παράσταση που με γοητεύει ως performance και είναι μια σχέση την οποία την κρατάω όλα αυτά τα χρόνια. Σε μικρότερα ή μεγαλύτερα διαστήματα επαναφέρουμε την παράσταση με κάποιες μικρές αλλαγές. Πέρυσι μάλιστα συμπληρώθηκαν τα δέκα χρόνια και είχαμε μια πολύ ωραία στιγμή στο Bios απ’ όπου ξεκίνησε η παράσταση. Πήγε πάρα πολύ καλά οπότε είπαμε με τον Βασίλη που έχει το Bios να το ξαναπάμε και φέτος. Για μένα έχει νόημα αλλά και πολύ συγκίνηση να επανερχόμαστε σε αυτόν τον χώρο. Όσον αφορά το κομμάτι της τεχνητής νοημοσύνης, σκεφτόμουν μήπως ψάχναμε κάτι διαφορετικό για τα visuals και έτσι προέκυψε αυτή η ιδέα. 

Σε απασχολούσε σε γενικότερο επίπεδο η τεχνητή νοημοσύνη, η οποία έχει έρθει στο προσκήνιο μέσα από την τέχνη με διαφορετικούς τρόπους;
Με αφορμή την παράσταση ασχολήθηκα τώρα πρώτη φορά. Εμείς χρησιμοποιήσαμε την τεχνητή νοημοσύνη για την παραγωγή των βίντεο, παρατηρώ, όμως, ότι συζητιέται πολύ. Τίθενται πολλά ερωτήματα για το που θα πάει όλο αυτό και είναι πολύ μεγάλη η συζήτηση που ανοίγει γύρω από τη σωστή και λογική χρήση του A.I.

"Η συνδιαλλαγή μας με την τεχνητή νοημοσύνη ως κοινωνία, όχι μόνο ως θέατρο, είναι κάτι που πρέπει να ανιχνεύσουμε πάρα πολύ προσεκτικά, γιατί εγείρει πολλά ερωτήματα και σε ηθική βάση".

Όσον αφορά τα visuals της παράστασης, από ποια αισθητική βάση ξεκινήσατε;
Βάζοντας φράσεις από το κείμενο σε μια γεννήτρια τεχνητής νοημοσύνης, δημιουργήθηκαν βίντεο που έχουν φυσικά μία δραματουργική συνέπεια με το έργο και το δρώμενο. Εμείς δεν έχουμε επέμβει στο αποτέλεσμα επί της ουσίας, δεν έχουμε κάνει κάποια επεξεργασία. Ο Θωμάς Παλυβός συνέθεσε τα visuals, τοποθετώντας τα σε μία σειρά. Η όλη διαδικασία είχε σίγουρα πολύ ενδιαφέρον. Ωστόσο, η συνδιαλλαγή μας με την τεχνητή νοημοσύνη ως κοινωνία, όχι μόνο ως θέατρο, είναι κάτι που πρέπει να ανιχνεύσουμε πάρα πολύ προσεκτικά, γιατί εγείρει πολλά ερωτήματα και σε ηθική βάση. 

"Στο "Θείο τραγί” ο Σκαρίμπας λέει ότι είμαστε ένα σύνολο αντιφάσεων. Ο άνθρωπος έχει τις φωτεινές του περιοχές αλλά έχει και σκοτεινά μονοπάτια μέσα του. Για μένα αυτό ακριβώς πετυχαίνει το έργο. Να μας συμφιλιώσει με τις σκοτεινές περιοχές μας".

Τι πιστεύεις ότι είναι αυτό που έχει κερδίσει το κοινό με το "Θείο τραγί” μέσα στο χρόνο, δεδομένου ότι τώρα το γνωρίζουν και νεότεροι άνθρωποι;
Νομίζω ότι όλα ξεκινούν από τον πυρήνα του έργου, που είναι ούτως ή άλλως ρηξικέλευθο και τολμηρό. Πέρα όμως από τη ίδια την ιστορία, είναι και το πνεύμα του Γιάννη Σκαρίμπα που ανέκαθεν αφορούσε τους νέους. Πολύς κόσμος έρχεται και μου λέει ότι το είχε διαβάσει στην ηλικία των 17-18 ετών. Δεν είναι τυχαίο ότι καλλιτέχνες όπως ο Νικόλας Άσιμος έχουν μελοποιήσει τραγούδια του. Έμαθα κιόλας πρόσφατα για κάτι πιτσιρικάδες που έβγαλαν ένα χιπ χοπ κομμάτι βασισμένοι σε ένα ποίημα του. Υπάρχει κάτι πολύ αδρό και ηλεκτρισμένο στον πυρήνα του έργου, ταυτόχρονα όμως με πολύ αγάπη για τον άνθρωπο και τη φύση του. Και αυτό είναι το ωραίο στο έργο. Οι αντιφάσεις του. Στο "Θείο τραγί” ο Σκαρίμπας λέει ότι είμαστε ένα σύνολο αντιφάσεων. Αισθανόμαστε πράγματα, αλλά δεν χρειάζεται να νιώθουμε ένοχοι γι’ αυτά. Ο άνθρωπος έχει τις φωτεινές του περιοχές αλλά έχει και σκοτεινά μονοπάτια μέσα του. Για μένα αυτό ακριβώς πετυχαίνει το έργο. Να μας συμφιλιώσει με τις σκοτεινές περιοχές μας. Τα πιο "βρώμικα” κομμάτια μας έρχεται ο συγγραφέας και τα φωτίζει με πολύ αγάπη και στην ουσία τα αποδέχεται. Εγώ αυτό βρίσκω ξανά και ξανά μέσα στο "Θείο τραγί”. Είναι, βέβαια, και μια πάρα πολύ δυνατή ερωτική ιστορία. Στη διασκευή που έχουμε κάνει εμείς υπάρχουν εμβόλιμα μουσικά μέρη με στίχους που δεν ανήκουν στο κείμενο αλλά έχουν γραφτεί με αφορμή το κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο της εποχής του έργου, δηλαδή την περίοδο του μεσοπολέμου. Οπότε υπάρχει υπάρχει μέσα και αυτό το στοιχείο.