© Χάρης Ακριβιάδης
Λίγο πριν τη μεγάλη πρεμιέρα των τεσσάρων sold out παραστάσεων του Nederlands Dans Theater στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών (10-13 Μαρτίου) είχαμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε τη γενική δοκιμή και να γνωρίσουμε τη νέα καλλιτεχνική διευθύντρια, Έμιλι Μόλναρ, την Πέμπτη 10 Μαρτίου. Στην τζενεράλε ενός από τα μεγαλύτερα χορευτικά γεγονότα που θα παρακολουθήσει το ελληνικό κοινό αυτή τη σεζόν είδαμε τα δύο εκ των τριών έργων που περιοδεύουν, για πρώτη φορά μετά την έναρξη της πανδημίας. Η ιστορική "Ζαριά" του πρώην καλλιτεχνικού διευθυντή του NDT, Γίρζι Κίλιαν και το νέο "Σας αγαπώ, φαντάσματα" του Μάρκο Γκέκε προκάλεσαν έντονες αισθητικές συγκινήσεις εν μέσω μιας σκοτεινής επικαιρότητας στους λίγους θεατές, μια "χούφτα δημοσιογράφοι" και σπουδαστές της Κρατικής και της Λυρικής που καταχειροκροτούν τις δύο χορογραφίες. Η χορογραφία της Μαρίνα Μασκαρέλ, "Πώς αντιμετωπίζουμε ένα ηλιοβασίλεμα όταν ο ορίζοντας έχει καταρρεύσει", είναι το τρίτο έργο που συμπληρώνει το τρίπτυχο σύγχρονου χορού που φέρνουν φέτος οι Ολλανδοί στη χώρα μας.
You gotta love the ghosts!
Ο Γερμανός χορογράφος, Μάρκο Γκέκε δημιουργεί το μισάωρο "I love you, ghosts" μετά την απώλεια του πατέρα του. 9 χορευτές μετατρέπονται σε φαντάσματα που αρθρώνουν μια κινητική γλώσσα διαρρηγμένη, οριακά σπαρακτική. Συσπώνται και τινάζονται, τρομάζουν και παγώνουν εκκινώντας έτσι, έναν συνεπή διάλογο με τη θύμηση. Όσο ο Χάρι Μπελαφόντε τραγουδάει "Try to remember and if you remember then follow", η αποσπασματικότητα μιας επώδυνης ανάμνησης που γίνεται πραγματικότητα στη σκηνή βρίσκει τη συνοχή της ανάμεσα στις διαρκείς αλλαγές στη φόρμα και τις ποιότητες της κίνησης. Οι "νεκροζώντανοι" του Γκαίκε ασθμαίνουν, αδυνατώντας να εκφραστούν με λόγια, αγκαλιάζονται. Θα εκφέρουν, τελικά, ένα πνιχτό, ειρωνικό "μπου!". Αυτό δεν κάνουν τα φαντάσματα;
"Μια ριξιά των ζαριών δεν καταργεί ποτέ την τύχη"
Ο καταξιωμένος Γίρζι Κίλιαν παρουσίασε τη διάσημη "Ζαριά" του για πρώτη φορά το 2005. Το ποίημα του Στεφάν Μαλαρμέ "Μια ριξιά των ζαριών" (1897), ένας ακραίος ποιητικός και οπτικός πειραματισμός του συμβολισμού, γίνεται η αφορμή για ένα χορευτικό στοχασμό πάνω στην ένοια της τυχαιότητας και της απεραντότητας. Το παράδοξο στιχούργημα που υπήρξε διαχρονικά μια τεράστια ερμηνευτική πρόκληση και το αυτοκινούμενο φουτουριστικό γλυπτό του Σουσούμου Σίνγκου συνθέτουν την τριαντάλεπτη χορογραφία του στιλίστα Κίλιαν. Σαν απειλή ή σαν παιχνίδι η επαναλαμβανόμενη σταγόνα (συνθ. Ντιρκ Χάουμπριχ) γίνεται τσουνάμι και οι ερμηνευτές μοιάζουν με παφλασμούς πάνω στο ταπί. Οι 12 χορευτές συντονίζονται σε μια αψεγάδιαστης τεχνικής απόδοσης και θεατρικότητας συνομιλία με τον αιώνιο χορευτή που αιωρείται πάνω από τα κεφάλια τους.
Έμιλι Μόλναρ: "Πρέπει να προτείνουμε νέες αφηγήσεις"
Η Έμιλι Μόλναρ σημειώνει ότι η απόφαση να αναλάβει την καλλιτεχνική διεύθυνση του ΝDT, τον Αύγουστο του 2020, δεν ήταν καθόλου εύκολη. Μιλάμε, άλλωστε, για μια από τις κορυφαίες ομάδες σύγχρονου χορού και σκοπός της, όπως λέει, "δεν είναι να εξερευνήσει κάτι καινούργιο αλλά να εμβαθύνει" στο διαχρονικά πρωτοποριακό όραμα του NDT. Να αναζητήσει νέες κατευθύνσεις και να συνεχίσει να αναπτύσσει τις αξίες του καινοτόμου καλλιτεχνικού οργανισμού.
"Αναρωτιέμαι πώς μπορούμε να αναπνέουμε", λέει για τον πόλεμο στην Ουκρανία. "Δεν μπορούμε παρά να καταδικάζουμε τον πόλεμο. Με το livestreaming που κάναμε καταφέραμε να συγκεντρώσουμε σχεδόν € 10.000. Ξεκινάμε αυτή την περιοδεία μουδιασμένοι". Καταλήγει στο ότι η τέχνη μπορεί να ανοίξει ένα δίαυλο επικοινωνίας σε αυτή την περίοδο αποσύνδεσης.
Μιλάει με πάθος για την επικοινωνία μεταξύ χορογράφου-χορευτών και την ενθάρρυνση των ερμηνευτών να χορογραφούν οι ίδιοι και να μην αποκόπτονται από τη δημιουργική διαδικασία. Αυτό, στα πλαίσια ενός εντατικού προγραμματισμού παραγωγής 10 νέων έργων σε ετήσια βάση κατά μέσο. Στόχος, επίσης, του NDT είναι η σύσταση ενός εργαστηρίου χορογραφίας που θα προωθεί την έρευνα, διαφορετικές μεθόδους δημιουργίας και την επικοινωνία μεταξύ χορογράφων. Η συμβιωτική σχέση που μας περιγράφει ήταν πάντα εμφανής στη διάρκεια της πρόβας. Ανάμεσα στα έργα και τις διορθώσεις ακούμε γέλια και ενθαρρυντικά σχόλια. Η Μόλναρ θα σταθεί ιδιαίτερα στην αξία των διαφορετικών αφηγήσεων και ερμηνειών, στην ποικιλία που προσθέτει ένας μεγάλος αριθμός εξαιρετικά ταλαντούχων ανθρώπων στο NDT. "Οι ερωτήσεις που θέτουμε έχουν σημασία", καθώς, οι απαντήσεις είναι πάντα θέμα πρόσληψης. Τα έργα που δημιουργούμε δεν είναι απαντήσεις.
Είναι εντυπωσιακό πώς ένα αστεϊσμός για τη χιονόπτωση στην Αθήνα στα μέσα Μαρτίου δίνει την αφορμή για μια νέα ενδιαφέρουα συζήτηση. Η Μόλναρ αναφέρει πόσο βασικό είναι για την ομάδα να επικοινωνεί ζωντανά με το κοινό και να μπορεί να περιοδεύει. Αλλά ποιο είναι το περιβαλλοντικό αποτύπωμα 44 ανθρώπων που βρίσκονται διαρκώς από πτήση σε πτήση; Η δυνατότητα του livestreaming που ανέδειξαν κυρίως οι πανδημικές ανάγκες ανοίγουν ένα καινούργιο πεδίο δράσης. Στη διάρκεια μιας ζωντανής κινηματογράφησης ένας πρώην χορευτής του NDT κατάφερε να γίνει μέρος της χορογραφίας όσο, παράλληλα, τραβούσε το έργο. Κανένας χειριστής κάμερας δεν μπορεί να το κάνει αυτό - "βρήκαμε ένα νέο επάγγελμα", εξηγεί χαριτολογώντας.
