Αγαύη στην παράσταση των «Βακχών» που παρουσιάζεται για λίγο ακόμα, σε σκηνοθεσία του Χρήστου Σουγάρη και με έναν ξεχωριστό θίασο, η Νίκη Σερέτη ξεκαθαρίζει πως η τραγωδία του Ευριπίδη δεν είναι μανιφέστο, εξηγεί τους στόχους της παράστασής τους και τη σημασία της Βακχείας.
Σε μια παιδική χαρά τοποθετεί ο σκηνοθέτης Χρήστος Σουγάρης τη δράση των «Βακχών». Τι είναι αυτό που αναζητά στη διαφορετική σκηνοθετική προσέγγισή του;
Πάντα ο δημιουργός δεν νιώθει την ανάγκη να εκφράσει τη δική του οπτική για τον κόσμο; Ο γρίφος τέτοιων σπουδαίων κειμένων είναι πάντα ρευστός. Και το τραγικό επιστρατεύει από μόνο του το κωμικό. Όπως γίνεται και στην ίδια τη ζωή. Ο Σουγάρης αποφασίζει να τοποθετήσει τις «Βάκχες» σε παιδική χαρά, έναν άχρονο μη τόπο όπου το λογικό μπλέκεται με το παράλογο. Στόχος, αποκλειστικά, η ερμηνεία και η αφήγηση.
Πώς εκφράζεται η έκσταση, η αρχαιοελληνική βακχεία, στην παράσταση σας;
Ο μαιναδισμός και η έκσταση δεν εμφανίζονται από γραφής στην σκηνή. Εκφράζονται μέσω της περιγραφής και της αφήγησης. Οι ερμηνείες εμφανίζονται γκροτέσκες και ποιητικές. Ίσως όλο αυτό να είναι πιο κοντά σε αυτό το απελευθερωτικό βραχυκύκλωμα της βακχείας.
Τι συμβολίζει για εσάς ο Βάκχος;
Ο Διόνυσος, ο Βάκχος, δεν είναι το κρασί, δεν είναι η μέθη, δεν είναι η ελευθερία. Θα τολμούσα να πω ότι είναι η εκμηδένιση, η λύτρωση που φέρνει το «ξεπέρασμα», το «χάσιμο» των κατασκευών, των μεταμφιέσεών μας, των συνθηκών που γίνονται ανάγκη. Ο θεός αυτός λοιπόν μας σέρνει πίσω στην αρχή των πραγμάτων, μέσω της Βακχείας.
Ο Διόνυσος, ο Βάκχος, δεν είναι το κρασί, δεν είναι η μέθη, δεν είναι η ελευθερία. Θα τολμούσα να πω ότι είναι η εκμηδένιση. Ο θεός αυτός λοιπόν μας σέρνει πίσω στην αρχή των πραγμάτων, μέσω της Βακχείας.
Έχετε νιώσει την έκσταση στην αληθινή ζωή;
Η «λυσσασμένη» πλευρά των ανθρώπων καιροφυλακτεί στον έρωτα. Χάρη στην ευρυχωρία του έρωτα. Το ίδιο συμβαίνει όταν μας επισκέπτεται και ο καλλιτεχνικός οίστρος. Είναι κι αυτό ένα είδος έκστασης. Ίσως και ο θάνατος. Αλλά δεν επέστρεψε από τον άλλο κόσμο κανείς – όχι δικός μου τουλάχιστον…
Ποια από τα ζητήματα που αναδεικνύει ο Ευριπίδης απαντήθηκαν τον 21ο αιώνα;
Ο Ευριπίδης είναι ποιητής, ως εκ τούτου οι Βάκχες δεν είναι ιδεολογικό μανιφέστο αλλά δράμα. Δεν επιχειρεί να εκφράσει μια άποψη αλλά να δραματοποιήσει μια τραγική σύγκρουση. Τίθενται ερωτήματα κι εμείς καλούμαστε να υποψιαστούμε· να μετακινηθούμε και να κερδίσουμε παλικαρίσια –αν είμαστε τυχεροί– τη σισύφεια πραγματικότητά μας. Αυτή του υποψιασμένου. Ανυποψίαστος, υποψιασμένος, ανυποψίαστος, υποψιασμένος και πάει λέγοντας. Ανάμεσα σε αυτό το δίπολο περνάει η ζωή μας.
Ερμηνεύετε την Αγαύη, η οποία βακχευμένη διαμελίζει τον ίδιο της το γιο, τον Πενθέα. Πώς αισθάνεστε όταν σας καταλαμβάνει το πνεύμα του Διονύσου επί σκηνής;
Είμαι η Νίκη που συναντιέται με την Αγαύη. Βρίσκομαι διαρκώς σε ένα παιχνίδισμα μέσα κι έξω από το ρόλο. Ανάμεσα στα πολλά που κράτησα από τις σκέψεις-οδηγίες του σκηνοθέτη μου, είναι ότι η ερμηνεία της δικής μας Αγαύης πρέπει να είναι ήλιος και βροχή.
Πώς διαχειρίζεστε τη σκοτεινή πλευρά του εαυτού σας;
Ή «φωτεινή» πλευρά –όπως όλοι οι πομποί– είναι πλασμένη για ένα δέκτη. Αφορά τους άλλους. Είναι πλασμένη να την κοιτούν, να την εισπράττουν. Η «σκοτεινή» είναι ολοδική μας. Από εμάς για εμάς. Το σκοτάδι καταπίνει το φως αλλά κάποιες φορές μένει μια γυαλάδα στην επιφάνεια. Σαν την αντανάκλαση του φεγγαριού στους ελαφρούς επαναλαμβανόμενους κυματισμούς που σε απορροφούν και σε υπνωτίζουν ενώ ταξιδεύεις νύχτα στο Αιγαίο. Η διττή κατασκευή της φύσης μας, η άπειρη συνθετότητά μας, η δυσκολία μας να τη διαχειριστούμε, να ανιχνεύσουμε και να αποδεχτούμε τα επιμέρους στοιχεία που μας απαρτίζουν, να αποδεχτούμε εντέλει ότι το όλον είναι αυτά, ότι εμείς είμαστε μια συρραφή, μια ιστορία σε εξέλιξη· αυτά απασχολούν και τον Ευριπίδη.
Ποια είναι τα σχέδια σας για το επόμενο διάστημα;
Προς το παρόν απολαμβάνω κάθε παράσταση των Βακχών που καταφέρνει και πραγματοποιείται. Αδημονώ για την παράσταση στο Ηρώδειο στις 3/9, όπου θα ερμηνεύσει ζωντανά στο πιάνο την εξαιρετική μουσική που έγραψε για τις «Βάκχες» μας ο Στέφανος Κορκολής. Θα είναι γιορτή!
Περισσότερες πληροφορίες
Βάκχες
Ο Διόνυσος μεταμορφώνεται σε άνθρωπο, ξελογιάζει τις γυναίκες της Θήβας και τις οδηγεί στον Κιθαιρώνα για βακχικά όργια, προκειμένου να τιμωρήσει τον Κάδμο που δεν αποδεχόταν τη θεϊκή καταγωγή και τη λατρεία του.
