Τους «Όρνιθες» του Αριστοφάνη θα παρουσιάσει το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου, κλείνοντας το φετινό φεστιβάλ (7-9/8). Ο Γιάννης Ρήγας αναλαμβάνει τη σκηνοθεσία αυτής της πικρής κωμωδίας η οποία καυτηριάζει τη λεπτή γραμμή που χωρίζει τη δημοκρατία από την εκτροπή της.
Ο Αριστοφάνης θέλοντας να ασκήσει κριτική στην αθηναϊκή δημοκρατία και στον τρόπο λειτουργίας των θεσμών της έγραψε τους «Όρνιθες» το 414 π.Χ., στα μέσα του πελοποννησιακού πολέμου. Καθοδηγούμενος από την –εν πολλοίς ουτοπική– ιδέα ύπαρξης μιας ιδανικής πολιτείας, εμπνεύστηκε την ιστορία του Πεισθέταιρου και του Ευελπίδη, δύο Αθηναίων που εγκαταλείπουν απαυδισμένοι την πόλη τους, και με τη βοήθεια του Έποπα, ενός ανθρώπου που έχει μεταμορφωθεί σε πουλί, δημιουργούν μεταξύ ουρανού και Γης μια νέα πόλη, τη Νεφελοκοκκυγία, για να κατοικήσουν εκεί οι ίδιοι μαζί με τα πουλιά. Έτσι, λειτουργώντας ως ενδιάμεσοι μεταξύ θεών και ανθρώπων, θα έχουν τη δύναμη να ρυθμίζουν τη θεϊκή εξουσία.
Με τους «Όρνιθες», ο Αριστοφάνης καταφεύγει στα κατεξοχήν κωμικά εργαλεία του (μη ανθρώπινος Χορός, πραγματοποίηση ενός υπερφυσικού σχεδίου, αποθέωση της ανθρώπινης πανουργίας έναντι της θεϊκής δύναμης), όμως τελικά δημιουργεί μια πικρή κωμωδία, και στην ουσία ένα βαθιά πολιτικό έργο που μας βάζει να αναρωτηθούμε αν πράγματι μπορεί να υπάρξει η ιδανική πολιτεία. Καθώς ήδη πριν από την ολοκλήρωση της Νεφελοκοκκυγίας καταφτάνουν διάφοροι εκμεταλλευτές για να αποκομίσουν προσωπικά οφέλη, ενώ το φινάλε βρίσκει τον Πεισθέταιρο στη θέση του απόλυτου άρχοντα, ο Αριστοφάνης καυτηριάζει τη λεπτή γραμμή που χωρίζει τη δημοκρατία από την εκτροπή της και κρούει τον κώδωνα του κινδύνου στους συμπολίτες του αλλά και στους σημερινούς θεατές.
Ο Γιάννης Ρήγας, καταξιωμένος σκηνοθέτης με μακρά διαδρομή στο θέατρο της Θεσσαλονίκης, βρίσκεται μπροστά στους δύο δρόμους που ανοίγει το έργο, και μένει να ανακαλύψουμε αν θα επικεντρωθεί στην ιδέα της κατάκτησης της ουτοπίας ή αν θα τον απασχολήσει κυρίως η κατάρρευσή της εξαιτίας της επικράτησης της δημαγωγίας. Ο ίδιος, πάντως, θεωρεί πως η ιδέα της ουτοπίας είναι απαραίτητη κινητήρια δύναμη –σημαντική όσο το όνειρο και η ελπίδα–, χωρίς την οποία ολόκληρη η ανθρωπότητα θα είχε μείνει στάσιμη. Ιδανική πολιτεία για τον Γιάννη Ρήγα είναι αυτή που θα μας χωράει όλους, και το μέσο για να φτάσουμε κάποτε σε αυτή είναι να καταφέρουμε να συνομιλήσουμε ουσιαστικά μεταξύ μας.
Προκειμένου να δώσει σάρκα και οστά στη δική του εικόνα για το έργο, μια εικόνα που δεν έχει μείνει ανεπηρέαστη από την πρόσφατη πανδημία και το γενικό lockdown, επιστρατεύει έναν εικοσιεπταμελή θίασο: ο Ταξιάρχης Χάνος θα ερμηνεύσει τον Πεισθέταιρο, ο Γιάννης Σαμψαλάκης τον Ευελπίδη, ο Χρήστος Στέργιογλου τον Έποπα, ενώ στο Χορό των πουλιών θα πάρουν μέρος οι Αναστασία-Ραφαέλα Κονίδη, Χρυσή Μπαχτσεβάνη, Κλειώ-Δανάη Οθωναίου, Ιώβη Φραγκάτου, Γιώργος Κολοβός, Βασίλης Σπυρόπουλος, Γιάννης Τσεμπερλίδης, Περικλής Σιούντας, Μαριάννα Κιμούλη, Κατερίνα Σισίννι κ.ά. Η μετάφραση είναι του Κ.Χ. Μύρη, τα σκηνικά του Κέννυ ΜάκΛέλλαν, τα κοστούμια της Δέσποινας Ντάνη, οι μάσκες της Μάρθας Φωκά, η μουσική του Γιώργου Χριστιανάκη και η χορογραφία του Δημήτρη Σωτηρίου. Όλοι μαζί δηλώνουν πως αυτό το ιδιόμορφο καλοκαίρι του 2020, εν μέσω δύσκολων, επικίνδυνων συνθηκών, είναι παρόντες «χωρίς υπεκφυγές, αποφασισμένοι, να ανεβούμε στη σκηνή, να πούμε την ιστορία, να γελάσουμε και να δακρύσουμε. Να πετάξουμε!»
Who is Who: Γιάννης Ρήγας
Ο Γιάννης Ρήγας γεννήθηκε το 1955 στην Ανατολική Αφρική. Πνευματικό παιδί του Θεάτρου Τέχνης, αποφοίτησε από τη δραματική σχολή του, όπου και δίδαξε ήδη από πολύ νεαρή ηλικία, ενώ συμμετείχε ως ηθοποιός σε παραστάσεις του θεάτρου. Μάλιστα, το 1975 πήρε μέρος στην αναβίωση των θρυλικών «Ορνίθων» σε σκηνοθεσία του Καρόλου Κουν, κρατώντας το ρόλο ενός μικρού μαύρου πουλιού. Όμως η καλλιτεχνική διαδρομή του έχει συνυφανθεί με το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, όπου μετράει περισσότερα από είκοσι χρόνια συνεργασίας ως σκηνοθέτης, αναπληρωτής καλλιτεχνικός διευθυντής και διευθυντής σπουδών της δραματικής σχολής του.
Έχει σκηνοθετήσει έργα ενός ευρέος ρεπερτορίου (κλασικό, σύγχρονο, νεοελληνικό), καθώς και αρκετές παραστάσεις για παιδιά και εφήβους. Η τελευταία αριστοφανική παράσταση που σκηνοθέτησε ήταν η «Λυσιστράτη» το 1996, πάλι στο ΚΘΒΕ, με την Ελένη Κοκκίδου στον ομώνυμο ρόλο, ενώ το 2011 ανέλαβε τη σκηνοθεσία των «Μικρών Διονυσίων», μιας παράστασης εμπνευσμένης από όλες τις παραστάσεις αρχαίου δράματος που είχε παρουσιάσει ως τότε το ΚΘΒΕ.
Περισσότερες πληροφορίες
Όρνιθες
Δύο Αθηναίοι επιζητούν να φτιάξουν την ιδανική δημοκρατική πολιτεία μεταξύ ουρανού και γης, απογοητευμένοι από τη διαφθορά που επικρατεί στην πόλη τους.
