Μια Κερκίνη γεμάτη κορμοράνους, μια βόλτα ιππαστί, μια οινική παρέλαση, overdose βουβαλίσιων λουκάνικων κι ένας γενικότερος προβληματισμός περί φύσης, οικολογίας και άλλων (μη χθόνιων)
δαιμονίων στη σκιά του όρους Μπέλες.
Ξύπνησα, κράτησα για λίγο σφιχτά την κόκκινη κουβέρτα μου, έβαλα αγαπημένο δισκάκι στο CD player (Yo la Tengo, αφού είστε περίεργοι) κι άνοιξα τα παραθυρόφυλλα. Να δω μια αυλή ποτισμένη από τη βροχή. Εδώ, δεν μένεις στο κρεβάτι. Πρώτο στοπ-καρέ: πρωινό χωριάτικο, με αβγουλάκια και σπιτικές μαρμελάδες, κάτι πίτες μούρλια κι ένα κέικ σοκολάτας μαμαδίστικο, απέναντι από το τζάκι. Ο «Βιγλάτορας», ο παραδοσιακός ξενώνας του Στέλιου Καλέση (Άνω Πορρόια Κερκίνης, 23270/51231), είναι ένα μακεδονίτικο σπίτι, παλιό χάνι, με μόλις οκτώ δωμάτια, έπιπλα που θαρρείς ξεπήδησαν από το παρελθόν και παλιά αντικείμενα – σκέτο πολιτισμικό DNA. Ρουφάς μια τζούρα οικειότητα μαζί με το αβγουλάκι σου. Αυτό το «μέσα» σε προετοιμάζει για το έξω. Ντύσου καλά. Θα χρειαστεί.
Η Κερκίνη, τώρα που χειμώνιασε, είναι μεγάλη ξελογιάστρα. Βρέθηκα να χαζεύω από τη βάρκα αργυροπελεκάνους, ερωδιούς, βουτηχτάρια, κορμοράνους, λαγγόνες κι αγριόπαπιες σ' ένα γκριζογάλανο χάος – σχεδόν δεν ξεχωρίζεις πού σταματάει ο ορίζοντας κι αρχίζει το νερό. Κρυώνεις λίγο. Αλλά αυτό το κρύο, εμποτισμένο από την ησυχία του υγρότοπου και την καθαρότητα της ατμόσφαιρας, αποδεικνύεται παραπάνω από αναζωογονητικό. Στην απέναντι όχθη, κάνεις ζουμ σε άλογα και βουβάλια, ο βυθός κρύβει γριβάδια. Η «άγρια» ζωή της λίμνης (προστατεύεται από τη συνθήκη Ραμσάρ) έχει, παρόλα αυτά, και μια άλλη, πιο προβληματική όψη: τα αλλεπάλληλα αναχώματα και η συνεχής άνοδος του νερού (καλύπτει ανάγκες άρδευσης του κάμπου των Σερρών) πνίγουν νούφαρα και καλαμιές. Οι άγριες ιτιές του παρυδάτιου δάσους –από 20.000 στρέμματα έχει περιοριστεί στα 1.200–, καθώς δεν έχουν βαθιές ρίζες, δεν καταφέρνουν ν' αντισταθούν στον υδάτινο όγκο. Πέφτουν σταδιακά, με αποτέλεσμα να διακόπτουν το πράσινο ξεροί κορμοί. «Ο άνθρωπος, όσο περνάει ο καιρός, πλησιάζει το βιότοπο», λέει ο Γιάννης Ρέκλος του «Οικοπεριηγητή» (Περιηγητικό Οικολογικό Κέντρο Κερκίνης). Δυστυχώς, όχι μόνο για να τον θαυμάσει. Το νερό μπορεί να είναι ήρεμο, πλην όμως μια ειλικρινής κουβέντα περί ασύμμετρων… ανθρώπινων παρεμβάσεων σου ανεβάζει άλλα, ψυχικά μποφόρ. Ο ίδιος προσπαθεί να ευαισθητοποιήσει το ευρύτερο κοινό, φέρνοντάς το σε άμεση επαφή με την ομορφιά του τοπίου: διοργανώνει οδικές ξεναγήσεις και εκδρομές με 4X4, τις περιηγήσεις στη λίμνη που λέγαμε πριν με κανό ή με βάρκα, ορεινές πεζοπορίες… Εκεί έχει δημιουργήσει και το δικό του παραδοσιακό ξενώνα – «Οικοπεριηγητής» κι αυτός (23270/41450).ίου.
Μετά το υδάτινο στοιχείο, αλλάζουμε σκηνικό· ορεσίβιο αυτό. Μυρωδιές βρεγμένου χώματος και φύλλων και άκρως φυσιολατρική βόλτα με άλογο ανάμεσα σε οξιές, βελανιδιές, πλατάνια και τα τρεχούμενα νερά του όρους Μπέλες – το οποίο, στα πιο ψηλά του «πατώματα», έχει και σπάνια μαύρα έλατα, σφεντάμια και σημύδες. Με βοήθησε ν' ανέβω ο Νίκος Βαρκάς (23270/51296, 6977043245), εγχώριος γητευτής των αλόγων. Μόλις ξεπέρασα τον πρώτο δισταγμό και κατάφερα να πάρω τα μάτια μου από τα γκέμια, γέμισα ζωηρές εικόνες. Ακόμη κι αν δεν είσαι extremer (ούτε η Αθηνά Ωνάση), θα τα καταφέρεις με την πρώτη – τα ζώα είναι πολύ ήρεμα. Κι αν έχεις αντοχές, θα φτάσεις μέχρι την κοιλάδα Μαβί Γκιολ στα 1.100 μ. Στο καταφύγιο ανάψαμε το τζάκι, στάξαμε τσιπουράκι στο ποτήρι και τσιμπολογήσαμε έναν άπαιχτο βουβαλίσιο καβουρμά και πλέσκα με πράσο και τυρί (βλάχικη πίτα με καλαμποκένιο φύλλο). Ακολούθησε κρεατοφαγική φιέστα αλά Οβελίξ, με λουκάνικα και μπριζόλες, από βουβάλι φυσικά, με θέα τις πλαγιές.
Στην επαρχία, γενικά, τρώνε καλύτερα από μας. Γλιτώνουν το side dish καυσαέριο και, ενίοτε, αποφεύγουν τις πρόσθετες φυτοφαρμακευτικές (αλ)χημείες. Στο βιολογικό οπωρώνα «Αγραία», αφού ο Γιώργος Θεοδωρακέλης σου εξηγήσει τις ανάγκες και τις δυσκολίες της βιολογικής καλλιέργειας, κόβεις ένα μηλαράκι, το δαγκώνεις και το στόμα σου γεμίζει αρωματική δροσιά και γλύκα. Τον Γιώργο πολύ πιθανό να τον ξανασυναντήσεις με το μπουζούκι του στην «Πεστροφοταβέρνα» (23270/51500) να… επενδύει μουσικά πέστροφα καπνιστή και ψητή. Όσο για την ταβέρνα «Εβόρα» στη Μακρινίτσα (23270/22283), έχει πιο στεριανές σπεσιαλιτέ. Σουρβά, δηλαδή μια σούπα με πλιγούρι και πρόβειο γιαούρτι, μπερέκι, ήτοι μια λεπτή ποντιακή πίτα με τυρί, αγριογούρουνο με πορτοκάλι, ελάφι με κους-κους και βουβάλι (αυτό δεν λείπει ποτέ). Πληθωρικό γευστικό σάμπλινκ και, παρά το σύνηθες «έχω ένα χύμα σούπερ», αρκετά εμφιαλωμένα για συνοδεία – οι Δρόμοι του Κρασιού αποδίδουν καρπούς.
Τα κρασιά έχουν συνέχεια: ξενάγηση και γευσιγνωσίες. Στο μικρό σύγχρονο οινοποιείο του Κτήματος Κατσαρού στα Κρανιά Ολύμπου (2410/536811) δοκιμάσαμε το λευκό (Chardonnay) και το κόκκινο (Cabernet Sauvignon και Merlot) και μάθαμε ότι ένα solo Merlot είναι στα σκαριά. Επισκεφτήκαμε επίσης τo οινοποιείο του Μπουτάρη στη Γουμένισσα του Κιλκίς (23340/41989) που παράγει τη Γουμένισσα, την Κάβα Μπουτάρη, το Sauvignon Blanc Boutari και τη Φιλυριά (Νεγκόσκα και Ξινόμαυρο) κι ανακαλύψαμε ότι οι δεξαμενές έχουν… τοπικά γυναικεία ονόματα: Στάνκα, Παμέλα, Φιλιώ!Τα βορειοελλαδίτικα χωριά είναι ικανό αντίδοτο στη διαταραγμένη πολυσημία της πόλης: φυσική ομορφιά, αμόλυντος τρόπος ζωής, χαλαροί ρυθμοί και συλλήβδην άλλη οπτική. Έχει όμως και μια… sine qua non πολεμική (αντικρουόμενες οικονομικές προσδοκίες, έλλειψη συντονισμού των φορέων κ.ά.). Το σίγουρο είναι ότι η ανάγκη του κόσμου να «επιστρέψει» ως περιηγούμενος ακονίζει και τις τοπικές συνειδήσεις.
Προφανώς, χρειάζεται έναυσμα. Τα εύσημα για την ιδέα και η υλοποίηση του τετραήμερου ταξιδιού που μας έφερε μέχρι τα ελληνοβουλγαρικά σύνορα ανήκουν στη Δέσποινα Παπαδήμα του γραφείου γενικού τουρισμού Seavilization (Σταδίου 7, Σύνταγμα, 2103227688).
Η ίδια βρήκε τους φυσιολάτρες, τους παραγωγούς, τους συνεχιστές της παράδοσης, ώστε εμείς να βρούμε μια μεγάλη… παρέα. Στο σπίτι πια, βουτάω το κουτάλι μου στον τραχανά μου από τον αγροτουριστικό συνεταιρισμό γυναικών Πορροίων (23270/51550). Εσείς ετοιμαστείτε: η επόμενη εκδρομή ξεκινά την Πέμπτη 15 Νοεμβρίου.
