στη Μάνη με τον Γιάννη Κακλέα
Ο σκηνοθέτης Γιάννης Κακλέας μάς μεταφέρει –νωπές ακόμη– τις ονειρικές του μνήμες από το σαββατοκύριακο του υμεναίου.
Το όνομα Κακλέας από τότε που ήμουν πιτσιρικάς με ξάφνιαζε. Γεννημένος στη Θεσσαλονίκη από γονείς βέρους Σαλονικιούς «μπαγιάτηδες», το μανιάτικο όνομα «Κακλέας» πώς προέκυψε; Οι γονείς μου, είν' αλήθεια, δεν με διαφώτισαν ιδιαίτερα. Κάτι για έναν προπάππο Κακλέα από τη Μάνη, πειρατή, που κατέληξε στη Θεσσαλονίκη πριν από διακόσια χρόνια, έτσι γενικά και αόριστα. Είχαν να ασχοληθούν με πιο σοβαρά θέματα οι άνθρωποι – παιδιά, δουλειές, επιβίωση. Όχι ότι κι εγώ βασανίστηκα ιδιαίτερα με τη σκέψη της καταγωγής μου. Αλλά το «πεπρωμένον φυγείν αδύνατον»! Αναλαμβάνω καλλιτεχνικός διευθυντής στο Δημοτικό Θέατρο Καλαμάτας πριν από χρόνια, δύο βήματα από τη Μάνη, έχω και τον «Γερόλυκο», μια μηχανή BWM R25-3 και η βόλτα στη μέσα Μάνη ήταν αναπόφευκτη.
Αγριάδα! Αυτή είναι η λέξη! Και κάτι που σου συμβαίνει μέσα σου και θέλεις να ξαναπάς. Σαν κάποιο μυστικό να κρύβει αυτός ο τόπος…
Και ξαναπήγα. Πολλές φορές. Σε κάθε ευκαιρία μια βόλτα στη Μάνη ήταν στο πρόγραμμα. Ήμουν και τυχερός, γιατί ο έρωτάς μου, η Ευφροσύνη, η Φρόσω μου, λατρεύει τη Μάνη. Και ήταν φυσικό επακόλουθο όταν πήραμε την απόφαση να παντρευτούμε και αναρωτηθήκαμε που θα γίνει ο γάμος, η απάντηση να είναι: Πού αλλού; Μάνη!
γάμος στη Μάνη
Αρχές Σεπτέμβρη, λοιπόν, με τη «νέα σελήνη», για να έχουμε την καλή μοίρα με το μέρος μας, αυτή τη φορά όχι με μηχανή, αλλά με αυτοκίνητο – ου γαρ έρχεται μόνον. Να ’μαστε στον «Ιερό λιμένα», τον πανέμορφο Γερολιμένα, στη θέση της αρχαίας Ιππόλας, στη σκιά του Κάβο Γκρόσο, ενός θεόρατου μεταφυσικού βράχου, παρέα με λίγους κολλητούς μας που πήραν τη γενναία απόφαση να μας τιμήσουν «στην άκρη του κόσμου».
Όνειρο, αυτή είναι λέξη! Αγναντεύεις το πέλαγο και ταξιδεύεις. Ιερός Λιμένας, Καινήπολις, αρχαίοι πολιτισμοί που χάθηκαν κάτω από τα άγρια νερά της θάλασσας, ναυάγια του χρόνου. Ο μύθος και η Ιστορία συγχέονται. Κι εγώ που λατρεύω ν' ακούω ιστορίες και παραμύθια, έχω την καλύτερη συντροφιά, γι' αυτό ο Αλέξανδρος και ο Άρης, οι ιδιοκτήτες του υπέροχου ξενοδοχείου «Κυρίμαι», ξέρουν πολλά, έχουν ακούσει πολλά και για καλή μας τύχη μας συμπαθούν κι αρχίζουν τις ιστορίες. Για το αρχαίο τσουνάμι που βούλιαξε μια από τις μεγαλύτερες και ακμάζουσες πόλεις της αρχαίας Ελλάδας, την Καινήπολη, για το ναό του Ταινάριου Ποσειδώνα, 5ου π.Χ. αι., στο Ταίναρο, τη σπηλιά του Άδη απ' όπου κατέβηκε ο Ορφέας για να πάρει την Ευριδίκη, για τα μοιρολόγια ης Μάνης, τις βεντέτες με τις «χωσίες», δηλαδή τις ενέδρες για φόνο και τις ανακωχές για να μην εξαφανιστούν ολόκληρες οικογένειες. Ιστορίες για κουρσάρους, πολεμιστές και… και… Και η μεταφυσική αντίληψη που είχα για τη Μάνη, ως ένα ανοιχτό τοπίο στο φως και στον άνεμο, ενδυναμώθηκε. Η μαγεία, η αγριάδα και η υπόγεια συνύπαρξη των πολιτισμών κάνει τη Μάνη ένα μυστικό τόπο που για να τον ανακαλύψεις, πρέπει να έχεις τα μάτια σου ανοιχτά –έστω και για να διακρίνεις τα πυργοχώρια που κρύβονται στα πέτρινα βουνά της– και τη φαντασία σου ελεύθερη να ταξιδεύει στα χρώματα του ξερού τοπίου. Το πάντρεμα των πολιτισμών (η Μάνη κατοικήθηκε από την παλαιολιθική εποχή) εδώ είναι μαγικό και απλό ταυτόχρονα. Και μια που αναφέρθηκα στο πάντρεμα, ας μην ξεχνάμε και το λόγο για τον οποίο ήμασταν εκεί. Την άλλη μέρα ήταν ο γάμος! Κυριακή, όχι Σάββατο όπως τελευταία συνηθίζουν, για να μας ευλογήσει ο Θεός της Ορθοδοξίας σε ένα εκκλησάκι στα Άλικα στον οικισμό Κυπάρισσο. Ένα εκκλησάκι, το μοναστήρι της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, χτισμένο στα ερείπια και με τα υλικά αρχαίου ναού της θεάς Αφροδίτης. Τα καλύτερά μου! Να έχεις τη Φρόσω δίπλα σου νύφη, τους φίλους σου γύρω γύρω, να είσαι στο προαύλιο αυτού του αρχαίου ναού και να αγναντεύεις τον όρμο του Αλμυρού κι έναν ουρανό ευλογημένο. Ευτυχία, αυτή είναι η λέξη!
άλικη καταγωγή
Αφού επιζήσαμε από τις άγριες διαθέσεις της πλάκας με το ρύζι στο «Ησαΐα χόρευε», μιας παρέας φίλων που είμαι σίγουρος ότι για αυτή τη στιγμή και μόνο ήρθαν στο γάμο μας –κι εδώ θα ήθελα να καταγγείλω τον αμετροεπή γόνο των Εξαρχείων, Αντώνη Καφετζόπουλο που άδειασε πάνω μας με μένος ένα τσουβάλι ρύζι γελώντας χαιρέκακα–, αφού λοιπόν βγήκαμε ζωντανοί από αυτό το τελετουργικό, ήρθε η ώρα του «να ζήσετε!». Εκεί, και μέσα από κουβέντες των ντόπιων που είχαν μάθει στο μεταξύ το επίθετό μου, πληροφορήθηκα και το μέρος της καταγωγής του ονόματος Κακλέας με έναν απρόσμενο τρόπο. «Μπράβο σας που παντρευτήκατε στο χωριό της καταγωγής σας. Στα Άλικα πρέπει να έχετε πολλούς συγγενείς. Το κακλέικο από ’δω ξεκίνησε…» Εγώ, άναυδος. Απίστευτο και όμως παντρεύτηκα χωρίς να το ξέρω –σας το λέω εντίμως– στο χωριό της καταγωγής μου. Τώρα ξέρω. Είμαι από τα Άλικα, από το «φωτεινό χωριό», γιατί Άλικος σημαίνει κόκκινος, φωτεινός, από το κοκκινωπό μάρμαρο ίσως, που έβγαζαν στην αρχαιότητα. Ωραία σύμπτωση, ωραίο χωριό, κι όχι για να το παινευτώ, ωραίος και ο γάμος μας με την ευφρόσυνη Ευφροσύνη μου. Με όλες αυτές τις καταπληκτικές συμπτώσεις, με όλα αυτά που είδαν τα μάτια μας και άκουσαν τα αυτιά μας. Δυστυχώς όμως έπρεπε να προσγειωθούμε στην αθηναϊκή πραγματικότητα και να πούμε «εις το επανειδείν» στη Μάνη. Προσμονή, αυτή είναι η λέξη τώρα!
Γιάννης Κακλέας
