©Hufton+Crow
Μια νέα μουσειακή εμπειρία που μας ξεναγεί στα παρασκήνια του μεγαλύτερου μουσείου εφαρμοσμένων τεχνών και ντιζάιν στον κόσμο, το V&A East Storehouse αποτελεί ένα μόνο από τις νέες πολιτιστικές αφίξεις και τα στέκια που δίνουν ζωή εντός και γύρω απ’ το Queen Elizabeth Olympic Park.
Oι Ολυμπιακοί Αγώνες του 2012 έδωσαν το σήμα εκκίνησης για την ολική μεταμόρφωση της περιοχής γύρω απ' το σταθμό του Στράτφορντ, κι έναν οικοδομικό οργασμό που άλλαξε ριζικά το πρόσωπο του Ανατολικού Λονδίνου.
Απ’ το φθινόπωρο του 2023, μια νέα πολιτιστική γειτονιά που παντρεύει παγκοσμίου φήμης πολιτιστικά ιδρύματα και κορυφαία πανεπιστήμια αναδύθηκε στην καρδιά του γειτονικού Ολυμπιακού Πάρκου της Βασίλισσας Ελισάβετ (Queen Elizabeth Olympic Park), κι έχει το δικό της όνομα: East Bank.
Yπερσύγχρονα μεγαθήρια δίνουν παλμό σε αχανείς πράσινες εκτάσεις, περιποιημένους κήπους, υγρότοπους και υδάτινες οδούς που ανοίγει ο ποταμός Lea. Στα δυτικά του πάρκου, ένα κανάλι αποτελεί φυσικό σύνορο ανάμεσα σε δύο πλέον πολύ διαφορετικά λονδρέζικα τοπία, μόλις δύο βήματα και μια γέφυρα μακριά, καθώς το βιομηχανικό Hackney Wick συνεχίζει να παρατάσσει ανεξάρτητα, αυτοσχέδια κοινοτικά και καλλιτεχνικά στέκια απέναντι απ’ τις σύγχρονες δυνάμεις της ανάπτυξης.
Με αφορμή το ολοκαίνουργιο David Bowie Centre, που μόλις άνοιξε τις πόρτες του εντός του λίγων-μηνών-μεγαλύτερου V&A East Storehouse (αμφότερα μέρος του διάσημου Μουσείου Victoria & Albert), περπατήσαμε νέα πολιτιστικά και πράσινα μονοπάτια στο Ολυμπιακό Πάρκο - και προτείνουμε πολυσυζητημένες στάσεις και κρυφά διαμαντάκια που διατηρούν πεισματικά τον αυθεντικό χαρακτήρα της περιοχής.
V&A East Storehouse: Το μουσείο, αλλιώς
Το μυστικό βρίσκεται στο όνομα: το V&A East Storehouse δεν είναι ένα ακόμα μουσείο, αλλά μια αποθήκη μουσειακής έκτασης και oράματος, μεγαλύτερη συνολικά από 30 γήπεδα μπάσκετ, απλωμένη σε τέσσερα επίπεδα σ’ ένα πρώην τμήμα του Κέντρου Τύπου των Ολυμπιακών Αγώνων του Λονδίνου 2012 (κοντινότερος σταθμός Hackney Wick με το υπέργειο τρένο). Πάνω από μισό εκατομμύριο αριστουργήματα από τις συλλογές του Moυσείου Victoria & Albert και κάθε δημιουργικό κλάδο στεγάζονται στον χώρο.
Πέρα όμως από την αδιαμφισβήτητη αξία τους, που θα θαυμάσεις δωρεάν, το μάτι τραβά η σήμα κατατεθέν ιδιοτροπία του βιομηχανικού χώρου από μέταλλο και γυαλί: μανεκέν γυμνά ή ντυμένα με μόδες εποχής ξεπηδούν από ξύλινα κιβώτια ανάμεσα σε ηλεκτρικές κιθάρες, βουδιστικά αγάλματα και πολύχρωμα βάζα. Το Γραφείο Kaufmann της δεκαετίας του ‘30 - ο μόνος ολοκληρωμένος εσωτερικός χώρος του αρχιτέκτονα Frank Lloyd Wright εκτός ΗΠΑ - συναντά, βάλε-βγάλε δυο-τρεις διαδρόμους και χωρίς περίτεχνες ταμπέλες, την επιχρυσωμένη ξύλινη οροφή του 15ου αιώνα από το χαμένο Παλάτι Torrijos του Τολέδο της Ισπανίας.
Καθώς το V&A μας ξεναγεί στα παρασκήνια της λειτουργίας του εμβληματικού μουσείου, αγκαλιάζει το μεταμοντέρνο στυλιστικό χάος για να αφηγηθεί πρωτότυπες ιστορίες δημιουργίας, ενώ μεγάλες τζαμαρίες μας αφήνουν να δούμε από πρώτο χέρι πώς το προσωπικό χειρίζεται και συντηρεί σπάνια εκθέματα (με προσήλωση και σχεδόν θρησκευτική ευλάβεια). Εδώ θα έρθεις να εμβαθύνεις στην ιστορία του ντιζάιν και να καταλάβεις τι σημαίνει μουσείο πέρα απ’ το "λουκ” - κι ό,τι το βιομηχανικό κτίριο χάνει σε αισθητική επιμέλεια, το κερδίζει με τον τρόπο που ενδυναμώνει το κοινό να γίνει μέρος της ιστορίας, αντί να παραμείνει ένας άστοχα περιπλανόμενος παρατηρητής.
Στην καρδιά του εγχειρήματος βρίσκεται η υπηρεσία "Order an Object”, όπου μπορείς να παραγγείλεις μέχρι και πέντε αντικείμενα (τουλάχιστον δύο εβδομάδες πριν, και αφού εξερευνήσεις τις συλλογές διαδικτυακά) για να περιεργαστείς από κοντά με τη βοήθεια ενός εξειδικευμένου μέλους της ομάδας πρόσβασης - από φωτογραφικές κάμερες του 1950 μέχρι παραδοσιακές μαριονέτες απ’ την Ιάβα.
Αν μοιάζει για κάτι που θα ξεσήκωνε μόνο φοιτητές, ιστιοριοδήφες και παθιασμένους φαν των εφαρμοσμένων τεχνών, το εγχείρημα αποκτά νέο νόημα στο David Bowie Centre, το μόνιμο σπίτι για το αρχείο του ανατρεπτικού - μουσικά και στυλιστικά - καλλιτέχνη που μόλις άνοιξε τις πόρτες του στο κοινό. Μιλώντας για ευλάβεια… Εδώ σχεδόν μπορείς ν’ αγγίξεις τον Ziggy Stardust - κι αν δεν παραγγείλεις τα θεαματικά κουστούμια του Kansai Yamamoto και τη 12χορδη ακουστική κιθάρα που θα ακούσεις στο εν λόγω άλμπουμ και το "Let’s Dance”, θα τα δεις σ’ ένα μόνο δωμάτιο - μουσικά όργανα, φωτογραφίες, και πρωτότυποι συσχετισμοί από τον Μπόουι μέχρι το ανατρεπτικό "brat” της Charli xcx αποκωδικοποιούνται μπροστά σου, καθώς στιγμιότυπα από θρυλικά βίντεο κλιπ και συναυλίες δίνουν ρυθμό στη γιγαντοοθόνη.
Hackney Wick: Μια γειτονιά, δυο πρόσωπα
Kατά την έξοδο απ’ το μουσείο, και περπατώντας δυτικά προς το κανάλι, συγκρούονται το παρελθόν και το παρόν του ανατολικού Λονδίνου. Απ’ τη μια, το γειτονικό Here East, μια πελώρια, υπερσύγχρονη πανεπιστημιούπολη καινοτομίας και τεχνολογίας, φέρνει κοντά προγραμματιστές, ηλεκτρονικούς μηχανικούς, σπουδαστές ρομποτικής αλλά και το καλλιτεχνικά και τεχνολογικά ανήσυχο Studio Wayne McGregor του διάσημου χορογράφου. Θα συναντήσεις μερικά απ’ τα πιο ανατρεπτικά μυαλά του Λονδίνου να κάνουν διάλειμμα στο Saint Espresso, το κεντρικό βιομηχανικό στέκι της ομώνυμης αλυσίδας που περιλαμβάνει το δικό του καβουρδιστήριο, σιγουρεύοντας ότι οι νέες ιδέες θα κατέβουν πάνω από ένα φλυτζάνι άψογα φρεσκοαλεσμένου καφέ.
Δίπλα στο νερό, η περαντζάδα του Canalside, πιο ήσυχη τους κρύους μήνες, συγκεντρώνει εστιατόρια όπως το αγαπημένο για τα πρωινά και brunch του "The Breakfast Club” (oι τηγανήτες του είναι πλέον classic), ενώ προχωρώντας νότια, το συγκρότημα Hackney Bridge συγκεντρώνει street food, shopping, φιλικά ντόπια καφέ όπως το "Badu” και βραδιές κλάμπινγκ με καλεσμένους όπως ο Αργεντίνος παραγωγός/DJ Chancha Vía Circuito Γειτονεύει στα ανατολικά με την Copper Box Arena, ("The Box that Rocks”) που φιλοξενεί διεθνείς αγώνες μποξ, πινγκ-πονγκ και μπάσκετ, με τον Πανιώνιο να παίζει εδώ ενάντια στους London Lions στο πλαίσιο του EuroCup (12 Νοεμβρίου).
Απέναντι, στη δυτική όχθη του καναλιού, το υπόλοιπο Hackney Wick παρακολουθεί τις εξελίξεις κρατώντας πεισματικά την εναλλακτική του ταυτότητα (για πόσο ακόμα άραγε;). Δυο χώροι αξίζουν εδώ μια ιντριγκαδόρικη παράκαμψη στην απέναντι πλευρά: το "Grow”, όπου μια ομάδα καλλιτεχνών μετέτρεψε ένα παλιό εργοαστάσιο σε βιώσιμο, αυτοοργανωμένο στέκι για φαγητό, ποτό, DJ sets και τζαζ τζαμαρίσματα - ελάτε εδώ μια Κυριακή μεσημέρι για δωρεάν "Canalside Sessions” πάνω στον ποταμό Lea, με επίκεντρο τα τύμπανα κόνγκα του περκασιονίστα Williams Cumberbache.
Ούτε δέκα λεπτάκια μακριά, η δημοφιλής κοινοτική σάουνα του Hackney Wick σε προκαλεί να φέρεις μαγιό για μια αναζωογοννητική συνεδρία στις ξύλινες σάουνες και τα διάσπαρτα λουτρά πάγου, που σε περιμένουν στον πίσω κήπο. Η νέα τρέλα του Λονδίνου προσφέρει το τέλειο αντίδοτο στο κρύο - εδώ θ’ ακούσεις μερικές απ’ τις πιο αυθεντικές ντόπιες συζητήσεις και θα κάνεις γνωριμίες, ενώ το διπλανό καφέ σερβίρει νόστιμα πιάτα εν μέσω events με ποίηση και μουσική.
Μια μικρή γεύση απ’ το αυθεντικό DIY πνεύμα του Hackney Wick παραμένει, πάντως, και εντός του Ολυμπιακού Πάρκου: λίγα λεπτά νότια απ’ το Hackney Bridge, το "Barge East” είναι ένα πλοιάριο 125 ετών που ταξίδεψε απ’ την Ολλανδία στην Αγγλία, ανακαινίστηκε με ανακυκλώσιμα υλικά και μεταμορφώθηκε σε βραβευμένο πλωτό εστιατόριο που σερβίρει εποχική κουζίνα. Γευστικός σταρ τις Κυριακές είναι το κλασικό αγγλικό Sunday Roast, ενώ οι κήποι του πάνω στο κανάλι (απ’ όπου συλλέγει πολλά απ’ τα εποχικά του υλικά) σε περιμένουν τα Σαββατοκύριακα για ποτό και street food (ανοιχτό καθημερινά απ’ την άνοιξη).
Επόμενη στάση: East Bank
Περπατώντας δυτικά απ’ τον πολυσύχναστο σταθμό του Στράτφορντ (θα έρθεις εδώ εύκολα απ’ το κέντρο με τις γραμμές Central και Jubilee), και αφού διασχίσεις το Westfield Stratford City, ένα απ’ τα μεγαλύτερα εμπορικά κέντρα της Μεγάλης Βρετανίας, το East Bank είναι μια πολιτιστική γειτονιά εν εξελίξει εντός του Ολυμπιακού Πάρκου. Το φουτουριστικό, γωνιώδες μουσειακό παράρτημα V&A East, αισθητικά μίλια στο μέλλον απ’ το κολοσσιαίο ιστορικό κτίριο του κεντρικού Victoria & Albert, αναμένεται να ανοίξει την άνοιξη, ενώ τα υπερσύγχρονα νέα στούντιο για ηχογραφήσεις και ζωντανές εμφανίσεις "BBC Music Studios” θα ακολουθήσουν αργότερα το 2026-27.
Ο διάσημος ναός του χορού "Sadler’s Wells” του κεντρικού Λονδίνου διάλεξε το East Bank για το άρτι αφιχθέν αδερφάκι του "Sadler’s Wells Εast”, που στεγάζει ένα πρωτοποριακό θέατρο 550 θέσεων και μια ακαδημία χιπ χοπ. Είτε έρθεις για θεάματα χορού από παγκοσμίου φήμης ομάδες όπως η Akram Khan Company, είτε για δωρεάν events με χορό και φαγητό, όπως τα πάρτι "Lates” και τα μαθήματα χορού στο φουαγιέ "The Dance Floor” (έως 19/12), η τεράστια τζαμαρία του μπαρ σερβίρει ένα εντυπωσιακό πανόραμα του East Bank αφ’ υψηλού.
Κατά μήκος του ποταμού Waterworks, ανάμεσα στο κυματιστό Κέντρο Υγρού Στίβου (London Aquatics Centre) της Ζάχα Χαντίντ και το Στάδιο του Λονδίνου, οι πράσινες διαδρομές βόρεια μέχρι και τους υγρότοπους του Wetland Walk χαρίζουν γρήγορες αποδράσεις σ’ έναν γαλήνιο παράλληλο κόσμο.
