Πόλη με φιλικό μέγεθος και λαμπρό παρελθόν, σε απόσταση αναπνοής από το υγρό στοιχείο, αλλά και από την άγρια ομορφιά της ηπειρώτικης φύσης, η Άρτα κλείνει σε μοναδικό πακέτο τη μαγεία της λιμνοθάλασσας, το ηπειρώτικο ορεινό τοπίο, βυζαντινά αξιοθέατα και τοπική γαστρονομία, συνθέτοντας το πακέτο μιας απόδρασης γεμάτης εκπλήξεις.
Ο περίπατος στη σύγχρονη πόλη τα έχει όλα: χαρούμενους πεζόδρομους, περίτεχνα νεοκλασικά, την εντυπωσιακή παλιά λαχαναγορά, το ιστορικό ρολόι με τον πύργο του 1630, βυζαντινά μνημεία και αρχαιότητες. Χτισμένη στις όχθες του Άραχθου, πάνω στην αρχαία Αμβρακία, πλάι στον υγρότοπο του Αμβρακικού, η Άρτα συνβασίλευε, ως πρωτεύουσα του Δεσποτάτου της Ηπείρου, με το Δεσποτάτο του Μυστρά, ως συνέχεια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, μετά την κατάκτησή της από τους Σταυροφόρους. Σήμερα, ξεκινάς υπέροχα να τη γνωρίζεις με μια γνήσια ηπειρώτικη πίτα από του «Παπαδιώτη» (Σκουφά 175, 2681077011), για να μπεις στο κλίμα.
Μετά την απαραίτητη βόλτα στις επάλξεις του βυζαντινού κάστρου, κυριολεκτικά μέσα στην πόλη, φτάνεις στον Άραχθο, που κυλάει κάτω από το εντυπωσιακό ιστορικό γεφύρι με τέσσερα διαφορετικά τόξα, στοιχειωμένο από τον περίφημο θρύλο του (1602-6 μ.Χ.). Ο υπεραιωνόβιος «πλάτανος του Αλή Πασά» πάνω στην όχθη έχει κηρυχθεί διατηρητέο μνημείο της φύσης, ενώ η εκκλησία της Παναγίας Παρηγορήτισσας (1285) αποτελεί μοναδικό δείγμα της εξαιρετικά πυκνής βυζαντινής αρχιτεκτονικής που ανιχνεύει κανείς στην πόλη. Στα οπωσδήποτε και η πολιούχος Αγία Θεοδώρα, της ίδιας περιόδου, αλλά και ο Άγιος Βασίλειος, με μοναδικό κεραμοπλαστικό διάκοσμο εξωτερικά και ιδιαίτερες τοιχογραφίες.
Κάπου θα συναντήσεις την ανασκαφή του θεάτρου της αρχαίας Αμβρακίας, ένα λιλιπούτειο αρχαίο θέατρο μέσα στην πόλη, ενώ αν υπάρχει χρόνος, το αρχαιολογικό μουσείο θα βοηθήσει να βάλεις όλες αυτές τις ζωηρές εικόνες σε μια σειρά!
Εξορμήσεις στο βουνό και τη λιμνοθάλασσα
Μόλις 20 χλμ. από την πόλη, στη διαδρομή για τα ημιορεινά χωριά της Άρτας, το μάτι δεν χορταίνει την ομορφιά της πλούσιας ηπειρώτικης χλωρίδας κάτω από τον εντυπωσιακό όγκο των Τζουμέρκων. Πετρόχτιστα χωριά σαν τη Βλαχέρνα, τη Ροδαυγή και τα Πιστιανά, πλατείες με πλατάνια και ταβέρνες μέχρι τα ορεινά Τζουμερκοχώρια, ανάλογα με το πόσο μακριά θέλεις να φτάσεις, σε μια φύση με ποτάμια, γεφύρια και νερόμυλους. Ο Άραχθος, η τεχνητή λίμνη Πουρναρού και η λίμνη Ζηρού προσφέρουν μοναδικές εικόνες, δυνατότητα για πεζοπορία και εναλλακτικές δραστηριότητες. Εδώ, στις ταβέρνες θα βρεις αγριογούρουνο, κοντοσούβλι προβατίνας, αλλά και τοπικές πίτες, όπως το κοσμήρι και η μπλατσάρα.
Απ’ την άλλη, στα 30 λεπτά από την πόλη, η εικόνα του υγρότοπου μοιάζει εξωπραγματική, με τα σμήνη σπάνιων πουλιών σε χαμηλές πτήσεις, τις ιδιόμορφες βάρκες των ψαράδων, τις καλαμωτές των ιβαριών. Ακριβοθώρητοι αργυροπελεκάνοι, τσικνιάδες και φλαμίνγκο –περίπου 300 είδη πουλιών έχουν καταγραφεί!– στέκουν φύλακες μιας ονειρικής διαδρομής στη στενή λουρονησίδα που οδηγεί στο νησάκι της Κορωνησίας, έναν οικισμό-ζωγραφιά στη μέση του υγρότοπου! Εκεί, στην ξακουστή ταβέρνα «Μυρταριά» γευτήκαμε χέλι στο κεραμίδι, γάμπαρη Αμβρακικού, κέφαλο «πετάλι» και άλλους θαλασσινούς θησαυρούς. Οι γύρω λιμνοθάλασσες θρέφουν στα «ιβάρια» πολλά είδη ψαριών, θέτοντας τις βάσεις για μια γευστική εμπειρία που θα σε κάνει να θες να επιστρέφεις ξανά και ξανά.
Κουζίνα γης και θάλασσας
Εδώ, μαγειρεύεται η θάλασσα, η λιμνοθάλασσα, ο κάμπος και το βουνό! Στις must θαλασσινές επιλογές πρωταγωνιστούν το χέλι στα κάρβουνα, η γάμπαρη Αμβρακικού, ο ψητός κέφαλος «πετάλι», οι σουπιές στον νταβά με κρεμμύδι, ο μπακαλιάρος με τα πράσα. Κολοκυθόπιτες, χορτόπιτες, μανιταρόπιτες, τυρόπιτες, τραχανόπιτες συνθέτουν το σύμπαν της ηπειρώτικης παράδοσης στο ζυμάρι, παρέα με την μπλατσάρα με καλαμποκάλευρο και λαχανικά, την ανοιχτή πίτα κοσμερί, τη ζαρκόπιτα (χωρίς φύλλο) και τόσες άλλες… Σπεσιαλιτέ όπως το μπουμπάρι (έντερο με γέμιση από συκωταριά και ρύζι), το τσουμπλέκι (κεφτέδες με κρεμμύδια αβγοκομμένοι), το αρτινό αρνάκι στον φούρνο με ρύζι, το αγριογούρουνο με κυδώνια και κάστανα, το μοσχάρι στη γάστρα με πορτοκάλι και η κοκκινιστή γίδα με τραχανά δίνουν το στίγμα μιας κρεατοφαγικής κατά βάση κουζίνας. Όσο για τα τοπικά προϊόντα; Τρίτος νομός στη χώρα σε παραγωγή εσπεριδοειδών, ονομαστή για τα γαλακτοκομικά και τα τυριά της (must το γαλοτύρι και η κεφαλογραβιέρα ΠΟΠ) και με μακροχρόνια παράδοση στην εκτροφή κοτόπουλων, η Άρτα είναι βασίλισσα στον πρωτογενή και δευτερογενή τομέα. Παράλληλα, η θάλασσα την προικίζει με σπάνια deli: αβγοτάραχο Αμβρακικού από αβγά μπάφας, που φτιάχνουν οι ψαράδες της λιμνοθάλασσας, καπνιστό χέλι από τη μονάδα του Β. Γείτονα, αλλά και, χάρη στις εντυπωσιακές εγκαταστάσεις εκτροφής οξύρρυγχου της Thesauri στο Ψαθοτόπι, μέχρι και αυθεντικό χαβιάρι! Τι λέτε λοιπόν; Δεν είναι πράγματι μια αρχόντισσα της Ηπείρου;
Δραστηριότητες στη φύση
• Canoe kayak στον Άραχθο, με πολλές διαδρομές σ’ ένα εκπληκτικό τοπίο.
• Kayak στον Αμβρακικό για μικρούς και μεγάλους, με μοναδικές εικόνες από την πλούσια θαλάσσια ζωή του κόλπου.
• Πεζοπορία, ορειβασία με πολλές προτάσεις διαδρομών. Μεταξύ τους μια από τις ωραιότερες της χώρας, το περίφημο μονοπάτι της Βίδρας, μήκους 17 χλμ., πλάι στον Άραχθο (πληροφορίες: Ορειβατικός Σύλλογος Άρτας, www.eosartas.gr).
• Ποδηλασία σε ορεινές περιοχές και στις λίμνες και τα ποτάμια της περιοχής (πληροφορίες: Ποδηλατικός Όμιλος Άρτας, fb @poartas)
• Windsurf και kitesurf στην Κορωνησία (πληροφορίες: fb Ναυτικός Όμιλος Κορωνησίας)
• Ιππασία, river trekking, αναρρίχηση, κατάβαση με raft και kayak στον Άραχθο κ.λπ. στα Τζουμέρκα.
Πού να μείνετε
Φιλόξενη πολυτέλεια και κομψή αισθητική προσφέρει το «Βυζαντινό» (2681052205, www.byzadino.gr), λίγο έξω από την Άρτα, που λειτουργεί όλο το χρόνο. Καλαίσθητα διαμερίσματα στον κουκλίστικο οικισμό της Κορωνησίας βρήκαμε στο «Κορωνησία Apartments» (2681027481, www.koronisia-apartments.gr). Στην όμορφη Ροδαυγή σε υψόμετρο 725 μ., βρίσκεται ο πέτρινος ξενώνας «Mαρουσιώ» (2683071131, www.marousio.gr), μέσα σε περιποιημένο κτήμα. Δίπλα στην πανέμορφη πλατεία του ίδιου χωριού, δωμάτια και σουίτες με σύγχρονο εξοπλισμό, αλλά και ατμοσφαιρικό καθιστικό συνθέτουν την εμπειρία στον ξενώνα «Νησίστα» (2683071484, www.nisista.gr).
Πού να φάτε
Στην ψαροταβέρνα «Μυρταριά» (ή «Ταβέρνα του Πατέντα», 2681024021) στην Κορωνησία, για θησαυρούς του Αμβρακικού στα καλύτερά τους. Στη «Βαγγελιώ» (Γριμπόβου 17, Άρτα, 2681026793), ένα στέκι για αυθεντική τοπική κουζίνα, πίτες και εξαιρετικά γλυκά κουταλιού. Στο «Αζιμούθιο» (2681074646), ταβέρνα-μεζεδοπωλείο πλάι στη βυζαντινή εκκλησία της Αγίας Θεοδώρας, με πολλά τοπικά μαγειρευτά και ζωντανή ατμόσφαιρα. Στου «Τλούπα» (Δαβάκη 2, 2681301321), γραφική ταβέρνα στην Άνω Πόλη για σούβλες και ψησταριά. Στα «Πιστιανά» (2683071559), εξοχική ταβέρνα με ψησταριές στο ομώνυμο χωριό, με τραπέζια κάτω από τα πλατάνια. Ανάλογα με την εποχή, θα βρείτε αγριογούρουνο με δαμάσκηνα, προβατίνα με κάστανα και άλλα. Στη «Φωλιά του Κυνηγού» (Ψαθοτόπι, 2681042333), εξοχικό ταβερνάκι για θαλασσινή κουζίνα και ζυμωτό ψωμί.
