Κάτι τρέχει στη Σιάτιστα

Eντυπωσιακά μακεδονίτικα αρχοντικά, κρασί Ηλιαστό και κρέας «παλιό» είναι μερικές από τις εκπλήξεις που σου επιφυλάσσει η Σιάτιστα. Παρότι έχει ιδιαίτερη Ιστορία, που αποτυπώνεται στον πολύ καλοδιατηρημένο οικιστικό της ιστό, η σεμνή αυτή κωμόπολη της Δυτικής Μακεδονίας δεν αποτελούσε ποτέ ιδιαίτερα δυνατό ταξιδιωτικό προορισμό.

Τελευταία όμως δείχνει μια κινητικότητα, οργανώνοντας καλύτερα το ταξιδιωτικό της δυναμικό, και μαζί με την πιο εύκολη πρόσβαση (απέχει 28 χλμ. από την Κοζάνη και τώρα πια με την Εγνατία Οδό το ταξίδι από την Αθήνα έχει γίνει πολύ πιο άνετο και γρήγορο) ανεβάζει τις μετοχές της. Κάνοντας μια πρώτη βόλτα στις δύο γραφικές συνοικίες της, τη Xώρα και τη Γεράνεια, με τα αρχοντικά-σήμα κατατεθέν, τα μεγάλα σχολεία και τις ιστορικές εκκλησίες, καταλαβαίνεις ότι η πόλη είχε γνωρίσει κάποτε μεγάλη ανάπτυξη.

Η Γεράνεια είναι από τις πιο γραφικές συνοικίες © Γιώργος Μπελεγρής

Στη συνοικία της Γεράνειας βρίσκεται το top των αρχοντικών, αυτό της Πούλκως (2465021352) του 1752, που άνοιξε πρόσφατα στο κοινό, με εξαιρετικό ζωγραφικό διάκοσμο, βιτρό και ξυλόγλυπτα. Ακριβώς δίπλα βρισκόταν ένα παράσπιτο, που αποκαταστάθηκε από το ζεύγος Χρήστος Τσιό­τσιος - Τατιάνα Ντέρου, και σήμερα λειτουργεί ως επισκέψιμη παραδοσιακή κατοικία (6945441132).

Στην επάνω συνοικία της Σιάτιστας, στη Χώρα, δείτε το Αρχοντικό Μανούση, που μια επιγραφή στην πρόσοψή του λέει ότι φτιάχτηκε στα 1762. Για ξενάγηση απευθυνθείτε στο περίπτερο του δήμου στην πλατεία της Χώρας (2465022254). Στην ίδια περιοχή αξίζει να επισκεφθείτε το Αρχοντικό Δόλγκηρα (2465021121). Ένα από τα πιο καλοδιατηρημένα σπίτια της Σιάτιστας, που χτίστηκε στις αρχές του 1700. Το αρχοντικό ανακαινίστηκε από τον Μορφωτικό Πολιτιστικό Σύλλογο της Σιάτιστας Μαρκίδες Πούλιου και λειτουργεί ως Λαογραφικό Μουσείο.

Εντυπωσιακά χρώματα στο Αρχοντικό Δόλγκηρα.

Στη Σιάτιστα θα βρείτε ακόμη τρία μικρά αλλά πολύ ιδιαίτερα μουσεία με highlight το Παλαιοντολογικό, που φιλοξενεί τον προϊστορικό ελέφαντα του Καλονερίου με τους εντυπωσιακούς χαυλιόδοντες, ηλικίας περίπου 125.000 ετών. Μαζί με το Βοτανικό Μουσείο, που με τα εκθέματά του σε προσκαλεί να κάνεις ένα ταξίδι στη σπάνια χλωρίδα της περιοχής, στεγάζονται στο Τραμπάντζειο Γυμνάσιο. Αν ενδιαφέρεστε να τα επισκεφθείτε, απευθυνθείτε και πάλι στο περίπτερο του δήμου.

Στην ίδια περιοχή κάντε ένα πέρασμα και από το Εκκλησιαστικό Μουσείο (2465021204). Θα δείτε λειτουργικά σκεύη, άμφια, σπάνια βιβλία και εικόνες από εκκλησίες και μοναστήρια της ευρύτερης περιοχής· στα highlights η εικόνα της Αποκάλυψης, έργο του Θεοδώρου Πουλάκη.

Στον Προφήτη Ηλία θα δείτε εντυπωσιακές τοιχογραφίες © Γιώργος Μπελεγρής

Για όσους αγαπούν το βιβλίο επιβάλλεται μια στάση στη Δημόσια Κεντρική Ιστορική Βιβλιοθήκη της Σιάτιστας (2465021261), ενώ στον Προφήτη Ηλία (1701) εντυπωσιάζουν οι τοιχογραφίες του γυναικωνίτη, όπου απεικονίζονται αρχαίοι φιλόσοφοι. Αξίζει το πέρασμα και από την Αγία Παρασκευή (1677), έναν πραγματικό θησαυρό αρχιτεκτονικής, ζωγραφικής και ξυλογλυπτικής παράδοσης.

Για φαγητό και θέα το «Ευ Ζην» είναι εγγύηση © Γιώργος Μπελεγρής

Στο επισκέψιμο οινοποιείο «Δύο Φίλοι» (2465022224) μες στην πόλη θα δοκιμάσετε το Ηλιαστό κρασί της Σιάτιστας, που φτιάχνεται από μοσχόμαυρα, ξινόμαυρα και νιγρικιώτικα σταφύλια που ηλιάζονται (ξεραίνονται) επί 60 ημέρες υπό σκιάν. Επίσης, ενδια­φέρον παρουσιάζει το επισκέψιμο ιστορικό κελάρι στο πατρικό σπίτι της Γεωργίας Γκουτζιαμάνη (2465022224), ένα αντιπροσωπευτικό χαρακτηριστικό σιατιστινό κατώγι 200 ετών. Στις τοπικές ταβέρνες δοκιμάστε και το Ξινόμαυρο του οινοποιείου Νάκος. Περάστε, επίσης, από το τυροκομείο «Μπούρινος» και το μικρό τυροπωλείο «Μια Οκά» για να εφοδιαστείτε σε τοπικά τυριά.

Για φαγητό προτείνουμε το «Ευ Ζην» (2465021133) με τις τοπικές γεύσεις και τα «Γραβάδικα» (2465022711) για εξαιρετικά ψητά κρέατα και τοπικά σαρμάδια, λαχανοντολμάδες με λάχανο τουρσί. Μη χάσετε την μπριζόλα ξηράς ωρίμανσης και, αν σας αρέσει η προβατίνα, δοκιμάστε παϊδάκι «παλιό», μαριναρισμένο με μπαχαρικά και κρεμμύδια.

Πού να μείνετε

Το Σιατιστινό Αρχονταρίκι έχει σχεδόν μουσειακή χάρη για τον επισκέπτη © Γιώργος Μπελεγρής

Σιατιστινό Αρχονταρίκι
Χτισμένος στα πρότυπα της τοπικής αρχιτεκτονικής, ο ξενώνας διαθέτει σχετικά ευρύχωρα δωμάτια με ρουστίκ επίπλωση, που εξασφαλίζουν τις βασικές παροχές. Η ατμόσφαιρα είναι σχεδόν μουσειακή χάρη στην προσεκτική αναστύλωση και τη συλλογή ειδών μακεδονίτικης λαϊκής τέχνης της ιδιοκτήτριας.

Ιβερίς
Όμορφη, μοντέρνα μονάδα στις παρυφές λόφου στην άκρη της πόλης. Αρχιτεκτονικά διαθέτει στοιχεία μακεδονίτικης τεχνοτροπίας. Στο εσωτερικό η πέτρα, το μέταλλο, το ανοιχτόχρωμο ξύλο και τα κόκκινα τούβλα χαρίζουν ζεστασιά στους άνετους κοινόχρηστους χώρους. Ξεχωρίζει το καφέ-μπαρ-εστιατόριο με τις μεγάλες τζαμαρίες, που βλέπει στην πόλη.

Από το Γιώργο Μπελεγρή