Αν υπάρχει μια ευρωπαϊκή πρωτεύουσα που επανεφευρίσκει διαρκώς τον εαυτό της, δίνοντας νέες αφορμές να την επισκεφθούμε και προσελκύοντας νέα κοινά, αυτή είναι η Βιένη. Το 2018 η τέχνη, το ντιζάιν, η αρχιτεκτονική αλλά και πανέμορφες ιστορικές γωνιές της έχουν την τιμητική τους, αφού η πόλη γιορτάζει με ένα μεγάλο αφιέρωμα-λόγος επίσκεψης σε ένα από τα πιο σημαντικά κινήματα της Ιστορίας, το μοντερνισμό.
Από την Ταϋγέτη Λάζου
Πέρα από τη «μαγεία των Χριστουγέννων» με την οποία είναι απόλυτα συνυφασμένη, η Βιένη, εκμεταλλευόμενη και τα πολλά, διαφορετικά πρόσωπά της, προσπαθεί να μας πείσει πως υπάρχει ζωή και μετά τις γιορτινές γιρλάντες, τα παλάτια και τα βαλς... Ανανεώνοντας κάθε χρόνο δραστικά την εικόνα της, συστήνει στους επισκέπτες μιαν «άλλη» όψη της. Συνδυάζει αρμονικά τα ετερόκλητα στοιχεία της και κινητοποιεί μεγάλου βεληνεκούς συνέργειες ανάμεσα στους πολιτιστικούς οργανισμούς και τους φορείς του τουρισμού και του μάρκετινγκ, οπότε δημιουργεί κάθε τόσο ένα νέο κονσεπτικό μπουκέτο Ιστορίας, τέχνης, γεύσης και διασκέδασης που σε κάνει να θέλεις να επιστρέψεις εκεί με κάθε ευκαιρία. Σε παλιότερες σεζόν μάς σύστησε τη hip ή την urban πτυχή της, ενώ με τη νέα χρονιά πυροδοτεί και πάλι την ταξιδιωτική μας φαντασία – αυτήν τη φορά εστιάζοντας στην τέχνη.
Με αφορμή τα 100 χρόνια από το θάνατο τεσσάρων από τους πιο σημαντικούς πρεσβευτές της αυστριακής τέχνης, η Βιένη κηρύττει το 2018 ως έτος αφιερωμένο στο μοντερνισμό. Και οι πρωταγωνιστές της χρονιάς; Δεν είναι άλλοι από τον αρχιτέκτονα και σπουδαίο πολεοδόμο Ότο Βάγκνερ, τον ζωγράφο και πατέρα της αρ νουβό Γκούσταφ Κλιμτ, το «κακό παιδί» του εξπρεσιονισμού, τον ζωγράφο Έγκον Σίλε, και τον πρωτοπόρο ντιζάινερ Κόλομαν Μόζερ, οι οποίοι σφράγισαν με τα επιτεύγματά τους το πέρασμα στον 20ό αιώνα, μετατρέποντας αυτήν την περίοδο σε σταθμό για τη βιενέζικη Ιστορία. Η αυστριακή πρωτεύουσα έχει σχεδιάσει μια σειρά από εκθέσεις και events που θα λάβουν χώρα την προσεχή χρονιά σε μερικά από τα πιο σημαντικά κτήρια-μνημεία εκείνης της εποχής.
Από τη Βιένη άρχισαν όλα…
«Πρέπει να ήταν πολύ ενδιαφέροντα τα πράγματα στη Βιένη τότε», υποστηρίζει χαρακτηριστικά ο Χέρμαν Μπαρ στο βιβλίο του «Expressionismus». Ο λόγος για το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, όταν η Βιένη εξελίχτηκε σε πνευματικό και καλλιτεχνικό κέντρο της Ευρώπης. Σε μια περίοδο κοινωνικής και οικονομικής αστάθειας και με χιλιάδες μετανάστες να την έχουν μετατρέψει σε πολυεθνική και πολυπολιτισμική πόλη, με πληθυσμό που ξεπερνούσε τα 2 εκατ., οι τέχνες, οι επιστήμες και οι νέες ιδέες βρήκαν πρόσφορο έδαφος.
Επιστήμονες, συγγραφείς και καλλιτέχνες, γεμάτοι έμπνευση και με έντονη πολιτική άποψη, συγκεντρώθηκαν εκεί, τα cafés μετατράπηκαν σε εστίες διαλόγου, μια νέα τέχνη στραμμένη προς τον άνθρωπο, το μέλλον, την αλλαγή αλλά και τη ρήξη με την παράδοση γεννήθηκε. Πρόκειται για την αρ νουβό, με το κίνημα της απόσχισης (ή ζετσεσιονισμού) να αποτελεί την τοπική εκδοχή της. Εκείνη την περίοδο, μάλιστα, πήρε τη βασική της μορφή και η κυκλική λεωφόρος-κομψοτέχνημα Ringstrasse, ένα από τα must-see για τους επισκέπτες της πόλης.
Οι πιο σημαντικές εκδηλώσεις της χρονιάς
Σημαία του βιενέζικου μοντερνισμού αποτελεί το παλάτι Belvedere, το οποίο θα φιλοξενήσει μέσα στην επόμενη χρονιά δύο μεγάλες εκθέσεις. Από τα τέλη Μαρτίου μέχρι και τον Αύγουστο, στις αίθουσες του ανακτόρου θα έχετε τη δυνατότητα να μάθετε τα όσα ακολούθησαν (αλλαγή στον τρόπο σκέψης, νέες προοπτικές ή και περιορισμοί) την καλλιτεχνική επανάσταση των Κλιμτ, Σίλε, Μόζερ και Βάγκνερ, ενώ από τον Οκτώβριο μέχρι τον Φεβρουάριο του 2019 τα φώτα πέφτουν πάνω στον Σίλε και στο πλούσιο έργο του.
Το μουσείο σύγχρονης τέχνης MAK παρουσιάζει μια ενδιαφέρουσα σύγκριση της δράσης του Βάγκνερ, πατέρα του μοντερνισμού –όπως θεωρείται από πολλούς–, με των άλλων αρχιτεκτόνων της εποχής (30/5-30/9) και στη συνέχεια (19/12-22/4/2019) σειρά έχουν ο Μόζερ και οι ιδιαίτερες κατασκευές του, οι περισσότερες εκ των οποίων ανήκουν πλέον στο μουσείο.
Ενδιαφέρον προκαλούν όμως και οι εκθέσεις που θα πραγματοποιηθούν στο αρχοντικό σπίτι του Κλιμτ, στο στούντιο του οποίου μοιάζει να έχει σταματήσει ο χρόνος. Το φαινόμενο του μοντερνισμού, ωστόσο, επηρέασε και το πεδίο της μουσικής και αυτό γίνεται ευρέως γνωστό μέσα από την έκθεση (22/2-7/10) στο μουσικό μουσείο House of Music. Άλλοι χώροι όπου θα λάβουν χώρα εκδηλώσεις είναι το Wien Museum, το Leopold Museum, το Μουσείο Λογοτεχνίας και το Εβραϊκό Μουσείο.
Μοντερνιστικό sightseeing
Στο πρόγραμμα της εορταστικής χρονιάς, που ξεκινά δυναμικά την άνοιξη και κορυφώνεται του χρόνου το χειμώνα, περιλαμβάνονται μεγάλες εκθέσεις στα σημαντικότερα μουσεία της πόλης αλλά και οργανωμένες περιηγήσεις με βασικούς σταθμούς το Μουσείο Φρόιντ, το αρχιτεκτονικό project Weisse Stadt του Βάγκνερ, τον καθεδρικό ναό του St. Leopold και διάφορα «κρυφά» spots. Άλλωστε, σχεδόν κάθε γωνιά της πόλης φέρει το αποτύπωμα του μοντερνισμού.
Αφετηρία για μια βόλτα με μοντερνιστικό χαρακτήρα θα μπορούσε να είναι το μπαρόκ παλάτι του 18ου αιώνα Belvedere, στις αίθουσες του οποίου φιλοξενούνται 24 έργα ζωγραφικής του Κλιμτ, όπως και το περίφημο «Φιλί». Για τους λάτρεις του ντιζάιν και των εφαρμοσμένων τεχνών ιδανική επιλογή αποτελούν τα μουσεία MAK και Leopold, όπου εκτίθενται οι μοντερνιστικές συλλογές του Σίλε.
Τα βλέμματα μαγνητίζει το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο, το οποίο σχεδιάστηκε από τον Βάγκνερ και χαρακτηρίστηκε «αρχιτεκτονικό θαύμα», αφού για την κατασκευή του χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά αλουμίνιο. Για να δείτε περισσότερα οικοδομήματα του συγκεκριμένου αρχιτέκτονα, κάντε μια βόλτα στη Ringstrasse, η οποία θα μπορούσε κάλλιστα να χαρακτηριστεί το μεγαλύτερο «έκθεμα» μοντερνισμού της πόλης.
Μην παραλείψετε την επίσκεψη στην πιο εμβληματική αρχιτεκτονική αποτύπωση της απόσχισης, την πινακοθήκη Secession. Εδώ χτυπά η καρδιά της αρ νουβό, όπως άλλωστε φαίνεται και από την επιγραφή στην είσοδο «To every age its art. To every art its freedom» (Σε κάθε εποχή η τέχνη της. Σε κάθε τέχνη η ελευθερίας της).
Τα βιενέζικα Kaffeehaus
Τα βιενέζικα cafés έπαιξαν σπουδαίο ρόλο στη διαμόρφωση του πολιτισμού της πόλης, γι’ αυτό και προστατεύονται από την UNESCO ως Μνημεία Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Ανάμεσα στα πιο διάσημα, με ρίζες στην εποχή του μοντερνισμού, συγκαταλέγονται το στέκι του Φρόιντ «Café Landtmann» και το «Mozart Café», το οποίο πρωτάνοιξε το 1794 δίπλα στα ανάκτορα του Holburg.
Το «Café Museum», πάλι, έχει σερβίρει πλήθος διανοουμένων στους κόκκινους καναπέδες του κι εξακολουθεί να αποτελεί πόλο έλξης για τους καλλιτέχνες, αφού βρίσκεται σε μικρή απόσταση από τη Σχολή Καλών Τεχνών και την Κρατική Όπερα Βιένης. Σημείο αναφοράς και η εντυπωσιακή αίθουσα του «Café Central», ενώ το «Schwarzenberg» κρατά γερά τα ηνία του παλιότερου café στη Ringstrasse, όπου σύχναζαν πολιτικοί και διανοούμενοι, με σημαντικότερο θαμώνα τον Αυστριακό αρχιτέκτονα της αρ νουβό Γιόζεφ Χόφμαν.
2 tips για να ζήσετε τη Βιένη του μοντερνισμού
• Η διαδραστική ιστοσελίδα «Viennese Modernisme 2018» δεν μένει στην ανάδειξη των εκδηλώσεων, αλλά αναβιώνει υπέροχα την όλη εποχή.
• Το limited edition περιοδικό «Beauty and the Abbys», με ρεπορτάζ, άρθρα, συνεντεύξεις, φωτογραφίες, ακόμη και συνταγές, εστιάζει αποκλειστικά στη Βιένη του 19ου αιώνα και στους τέσσερις μοντερνιστές εκείνης της περιόδου. Μπορείτε να το αποκτήσετε στέλνοντας τα στοιχεία σας στο info@vienna.info.
