Street life στην ανανεωμένη Αρεόπολη, νέες γαστρονομικές εκπλήξεις που πατάνε στη δωρική τοπική κουζίνα, ντιζάιν πύργοι. Αλλά και χιλιόμετρα ερημιάς ανάμεσα σε φραγκόσυκα, ξωπύργια και μυστικές παραλίες. Ξαναοδηγούμε στους δρόμους του πιο εμβληματικού καλοκαιρινού drive και μοιραζόμαστε μαζί σας νέες αφίξεις και διαχρονικά αγαπημένα.
φωτό: Κλαίρη Μουσταφέλλου
Είχε πιάσει να σουρουπώνει όταν φτάσαμε στον Γερολιμένα. Από τα πολλά μικρά παράθυρα του δωματίου μου στο ξενοδοχείο «Κυρίμαι» παρατηρώ τη θάλασσα, η οποία μοιάζει σαν να στέκεται όρθια, ενώ τα πλοία στο βάθος του ορίζοντα είναι σαν να ακροβατούν στην κορυφή της. Να ’ναι ο μουντός καιρός, που βάφει γκρίζο τον κόλπο μπροστά από τους επιβλητικούς βράχους του Κάβο Γκρόσο, αυτός που εξάπτει τη φαντασία μου; Μπορεί...
Ίσως, πάλι, πρόκειται για ένα προμήνυμα πως η Μάνη δεν είναι αυτό που θα λέγαμε «τόπος-παίξε γέλασε», αλλά μια λωρίδα γης με Ιστορία συναρπαστική και άγρια, ακριβώς όπως και το τοπίο της. Ένας τόπος που δεν ξεκλειδώνει με την πρώτη και η γοητεία του ξεδιπλώνεται μέσα από τους δρόμους αλλά και τις συζητήσεις με ανθρώπους πρόθυμους να σε μυήσουν στα μυστικά του.
Να, όπως η κουβέντα που απολαμβάνω με τον Αλέξανδρο Κυρίμη, ο οποίος εξασφαλίζει με το ιδιαίτερα ατμοσφαιρικό boutique ξενοδοχείο «Κυρίμαι» την ιστορική συνέχεια σε ένα σύμπλεγμα μανιάτικων κτιρίων του προπερασμένου αιώνα, τη βάση των εμπορικών δραστηριοτήτων του προγόνου του Θεόδωρου Κυρίμη. «Από εδώ αναχωρούσαν πλοία γεμάτα εμπορεύματα για άλλα λιμάνια της Ελλάδας και του εξωτερικού», μου λέει, μεταξύ άλλων, αναφερόμενος στο μόλο ακριβώς μπροστά στο ξενοδοχείο, τον οποίο στολίζουν πλέον σικάτες σεζλόνγκ.
Για του λόγου το αληθές, κοιτάζουμε τις φωτογραφίες και τα ενθύμια που κοσμούν το lobby και περνάμε ακριβώς απέναντι, στο κτίριο των παλιών αποθηκών, που επίσης έχει βρει νέα χρήση και φιλοξενεί το «Κυρίμαι Restaurant». Τα ηνία του έχει αναλάβει εδώ και λίγο καιρό η νεαρή σεφ Σταυριανή Ζερβακάκου. Μανιάτισσα, με χρόνια εμπειρίας σε εστιατόρια της Κωνσταντινούπολης, η Σταυριανή προτείνει μια εντελώς προσωπική και σύγχρονη μανιάτικη κουζίνα, με σαφή αφετηρία τις συνταγές των γιαγιάδων της αλλά και τη «δωρική», όπως τη χαρακτηρίζει, σχέση των Μανιατών με το φαγητό: «Εκείνα τα χρόνια το φαγητό ήταν μια όχι συχνή απόλαυση.
Έπρεπε να τρως τόσο όσο και ήταν ντροπή να είσαι κοιλιόδουλος». όποιο πιάτο δοκιμάζουμε, πάντως, μας κάνει να ανυπομονούμε για το επόμενο: δροσιστική σαλάτα λάχανο με φρούτα εποχής, καθένα με τη γεύση του, μαρινάτη σαρδέλα και γαύρος με φράουλες, κρίταμο μαζεμένο από την ίδια από τα βράχια μπροστά στο ξενοδοχείο και λεμονανθό από τον κήπο της, υπέροχες γκόγκες με κιμά, γιαούρτι και τσουχτή μυζήθρα Τραχειάς.
Το επόμενο πρωί μας αποχαιρετά με φρεσκοφουρνισμένο «κοζούνι» (εκ του cousin), τη σκεπαστή μανιάτικη κρεατόπιτα με γραβιέρα και ντομάτα, δώρο των νεόνυμφων προς τα ξαδέρφια τους που συνήθως ήταν παράνυφοι στο γάμο. «Για το δρόμο», μας λέει, αφού γνωρίζει πως την ημέρα μας θα την περάσουμε ολόκληρη στο αυτοκίνητο.
«Last gas station» μας προειδοποιεί λίγο αργότερα η πινακίδα στη νότια έξοδο του Γερολιμένα και μαζί με το στενόμακρο δρόμο που ξετυλίγεται μπροστά μας το σκηνικό έχει κάτι από Φαρ Ουέστ. Δεξιά στροφή κόκκινος (από τα αγριολούλουδα) λόφος, αριστερή στροφή κίτρινος (από τα αγριολούλουδα) λόφος, δεξιά στροφή μοβ λόφος, αριστερή στροφή μοναχικός πέτρινος πύργος, δεξιά στροφή πριβέ βοτσαλωτό φιόρδ. Η Κλαίρη δεν σταματά να φωτογραφίζει. Οι πέτρινες «πολυκατοικίες» της Βάθιας. Κλικ. Μια μάντρα με φραγκόσυκα. Κλικ. Άλικα και Κυπάρισσος. Κλικ...
Δεν υπάρχει ιδανικότερο σκηνικό για το απόλυτο ελληνικό road movie από το γύρο costa costa της λακωνικής Μάνης. Νο 1 στάση η Βάθια, το πιο καρτποσταλικό χωριό της Μάνης. Λίγο έξω από το χωριό, το καινούργιο mini boutique ξενοδοχείο «Tainaron Blue Retreat» κλέβει τις εντυπώσεις με μόλις τρεις σουίτες σε ένα μανιάτικο πύργο του 19ου αι. Αν είστε περιπατητικοί τύποι, νιώστε την άγρια ομορφιά της Μάνης στο φουλ περπατώντας μέχρι το φάρο στο ακρωτήρι Ταίναρο, το νοτιότερο άκρο της ηπειρωτικής Ευρώπης (περίπου 20 λεπτά περπάτημα), όπου τοποθετούνταν μυθολογικά η πύλη του Άδη.
Εδώ είναι και το στενότερο σημείο της Μάνης, από το οποίο παίρνουμε εκ νέου τον ανήφορο προς την άλλη πλευρά όμως, αυτήν της Μέσα Μάνης, χαράσσοντας πορεία προς το γαλήνιο λιμανάκι του Πόρτο Κάγιο, όπου ξαποσταίνουμε για καφεδάκι μπροστά στο κύμα
Η συνέχεια της διαδρομής αποκαλύπτει άλλη μία πτυχή του μανιάτικου τοπίου, όπου αξίζει να σταματήσετε, μεταξύ άλλων, για «σαφάρι» βυζαντινών εκκλησιών (Άγιος Ζαχαρίας, Πανόρος, Άγιος Νικόλαος) στη Λάγια καθώς και για μια βόλτα στο λιμανάκι του Κότρωνα, που μοιάζει σταματημένο σε άλλες εποχές. Ο παραθαλάσσιος δρόμος που συνδέει τον Κότρωνα με το Σκουτάρι μάς επιτρέπει να κυκλώσουμε τη Μάνη και μας δελεάζει με μερικές πανέμορφες παραλίες.
Αν είχαμε λίγο παραπάνω χρόνο στη διάθεσή μας, σίγουρα θα λοξοδρομούσαμε περισσότερες φορές από τον κεντρικό δρόμο προς ακόμη ένα ερειπωμένο χωριό ή για μια βουτιά στην πανέμορφη Αλύπα και τη φοβερή Χαλικιά στο Νύφι. Και πάλι όμως η αίσθηση θα ήταν αυτή της υποβλητικής περιήγησης σε ένα απέραντο κι αινιγματικό αρχαιολογικό πάρκο. Φτάνοντας πια στο «Πέτρα και Φως Boutique Hotel & Spa», ίσα που προλαβαίνουμε το τελευταίο φως της ημέρας για να θαυμάσουμε την πανοραμική θέα στον κόλπο του Οιτύλου από την καινούργια πισίνα του.
Ένα χαλαρωτικό μασάζ στο ατμοσφαιρικό spa είναι αυτό που χρειαζόμαστε ύστερα από τόσες ώρες στο τιμόνι, όπως κι ένα εξίσου χαλαρωτικό τσιπουράκι, που κάνει ωραία παρέα με τις γεύσεις διά χειρός Χριστόφορου Πέσκια, τις οποίες απολαμβάνουμε στο εστιατόριο παρέα με την οικοδέσποινα του «Πέτρα και Φως» Πέγκυ Νίκα.
Το ιστορικό κεφαλοχώρι Οίτυλο, με την ιστορική μονή Ντεκούλου, είναι η πρώτη μας στάση το επόμενο πρωί. Κατεβαίνοντας προς τη θάλασσα, τα ζωντανά επίνεια Νέο Οίτυλο και Καραβοστάσι στεφανώνουν μαζί με το κουκλίστικο λιμανάκι Λιμένι όλον τον κόλπο με την ωραία παραλία, που αποτελεί το επίκεντρο της δυτικής ακτής.
Ταβερνάκια με φρέσκο ψάρι και κόκκινες γαρίδες Μάνης εκεί όπου σκάει το κύμα (στον «Μαύρο Πειρατή» φάγαμε επίσης εξαιρετική μακαρονάδα με κωλοχτύπα), καφετέριες και μπαράκια, περαντζάδες, πετρόχτιστοι ξενώνες και ξενοδοχεία, τα πανέμορφα σπήλαια του Διρού σε κοντινή απόσταση, με λίγα λόγια ανάλαφρη θερινή ραστώνη στο φουλ που κοντράρει ή αλληλοσυμπληρώνει –όπως το δει κάποιος– την αγριάδα του Νότου.
Ανηφορίζουμε προς την Αρεόπολη. Η πιο ζωντανή κωμόπολη της Μάνης έχει πάρει τα πάνω της τα τελευταία χρόνια, με νέα μπαράκια (όπως το «Aula» και το «La Roca») και μοντέρνα ταβερνάκια (όπως ο «Πούλος») να στήνουν κατάσταση στον κεντρικό πεζόδρομο, όπου τα καλοκαιρινά βράδια επικρατεί το αδιαχώρητο. Αν αγαπάτε την πεζοπορία, αναζητήστε τη Μανιάτισσα από επιλογή Anna Butcher, η οποία κάθε άνοιξη και φθινόπωρο αλωνίζει με το Walking with Anna (2733052611) στα μονοπάτια όχι μόνο της λακωνικής αλλά και της μεσσηνιακής Μάνης.
Βόλτες στο κατάφυτο νησάκι Κρανάη, ουζάκι στις ψαροταβέρνες δίπλα στα απλωμένα δίχτυα, μανιάτικες «τραβηχτές» πίτες με γραβιέρα και σουβλάκι από τον Κηρηφίδη ή τον Πατσάκο που μόλις άνοιξε την «Τραβηχτή» στον κεντρικό δρόμο, απογευματινός καφές με θέα στα πολύχρωμα νεοκλασικά, βουτιές στην αμμουδερή παραλία χιλιομέτρων του Μαυροβουνίου και στο Βαθύ ή από την άλλη πλευρά προς τη Σελινίτσα...
Πύλη για τη Μάνη αλλά κι ένα ατμοσφαιρικό λιμανάκι από μόνο του, το Γύθειο σίγουρα θα σας κρατήσει για μερικές ώρες ή θα αποτελέσει τη βάση σας. Για εμάς ήταν η τελευταία στάση πριν από την επιστροφή, αφού πρώτα κάναμε τις προμήθειες μας σε εκλεκτά τυποποιημένα κρεατικά από το κρεοπωλείο-υπόδειγμα του Μπουτεράκου επί του κεντρικού δρόμου: ολόκληρο ελαφρά καπνιστό κοτόπουλο και άψογο μπέικον, πέρα από το σύγκλινο φυσικά!
Είναι αυτονόητο πως η Μάνη δεν εξαντλείται ούτε σε όσα διαβάσατε παραπάνω ούτε και μόνο σε ένα ταξίδι. Όσες φορές κι αν την οδηγήσετε, πάντα θα υπάρχουν εκκρεμότητες για την επόμενη φορά. Να, όπως έμεινε για εμάς η διαδρομή που ξεκινά από τον Μέζαπο με την εκπληκτική θέα στο ακρωτήριο Τηγάνι και καταλήγει στον Γερολιμένα, εκεί δηλαδή από όπου ξεκίνησε το ταξίδι μας.
ΠΟY ΝΑ ΜΕΙΝΕΤΕ
Κυρίμαι (Γερολιμένας, 27330/54288) Πανέμορφο boutique historic hotel σε αναπαλαιωμένο μανιάτικο κτίριο του 1870 πάνω στη θάλασσα.
Tainaron Blue Retreat (Βάθια, 27333/00461) Ένας έρημος μανιάτικος πύργος μεταμορφώθηκε σε ξενώνα με ιδιαίτερο χρώμα.
Πέτρα και Φως Boutique Hotel & Spa (Οίτυλο, 27330/54050) Πετρόχτιστο κτίριο με αναφορές στην τοπική αρχιτεκτονική, ατενίζει τον κόλπο από ψηλά.
Porto Vitilo (Καραβοστάσι, 27330/59220) Πολύ αναβαθμισμένο τα τελευταία χρόνια, το all time classic οικογενειακό ξενοδοχείο με την πισίνα πάνω στη θάλασσα.
Kotronas Bay Bungalows (Κότρωνας, 27330/21340) Μικρή οικογενειακή μονάδα σε ενιαίο κτίριο και μπανγκαλόους μέσα σε κήπους.
Αντάρης (Αρεόπολη, 27330/51700) Πρόσφατη boutique άφιξη σε ατμοσφαιρικό πυργόσπιτο, στα όρια του οικισμού.
Πανδώρα (Χαριά, 27330/52922) Πολύ περιποιημένα και πλήρως εξοπλισμένα luxury apartments κοντά στα σπήλαια Διρού.
Mareggio (Σελινίτσα, 27330/21113) Ολοκαίνουργιο συγκρότημα με πολυτελείς σουίτες κυκλαδίτικου ύφους και θέα στο Γύθειο.
Aktaion Resort (Σελινίτσα, 27330/29114) Νεόκτιστη μονάδα, ιδανική για οικογενειακές διακοπές.
ΠΟY ΝΑ ΦΑΤΕ
Κυρίμαι Restaurant (ξεν. «Κυρίμαι») Με τη νεαρή σεφ Σταυριανή Ζερβακάκου επικεφαλής, το ατμοσφαιρικό εστιατόριο του ξενοδοχείου βρίσκεται στην καλύτερή του φάση.
Ο Μαύρος Πειρατής (Νίκος) (Νέο Οίτυλο, 2733059363) Για πεντανόστιμες κόκκινες γαρίδες Μάνης, ψάρι από το καΐκι τους και ψαρόσουπα σχεδόν πάνω στο κύμα.
Ο Τάκης (Λιμένι, 2733051327) Καλό ψάρι, φρέσκο και κυρίως σωστά ψημένο.
Ο Πούλος (Αρεόπολη, 2733053182) Νέα πρόταση με περιποιημένους μεζέδες στο κεντρικό στενό.
Μπαρμπα-Πέτρος (Αρεόπολη, 2733051205) Για κλασικά μαγειρευτά αλλά και πιο πρωτότυπες συνταγές.
Saga (Γύθειο, 2733023220) Η πιο καλή ψαροταβέρνα στον παραλιακό δρόμο.
Αννόβερο (Βαθύ, 2733093000) Η νέα γενιά της οικογένειας Ζευγολατάκου έχει δώσει άλλη πνοή στο κλασικό εστιατόριο. Μοντέρνες ελληνικές γεύσεις, ενίοτε με ασιατικές αποχρώσεις κι έμφαση στα κρεατικά, τα οποία ψήνονται στο κορυφαίο γκριλ Monolith.
Όπως Παλιά (επαρχ. οδός Γυθείου-Αρεόπολης, 2733075433) Δυνατά μαγειρευτά από τα χέρια της Πόπης και αρκετά της ώρας.
