Στις υπώρειες της Γκιώνας από τη μία πλευρά και των Βαρδουσίων από την άλλη, η λίμνη του Μόρνου εντυπωσιάζει με τις πράσινες όχθες, τα ατελείωτα φιόρδ και τα χωριά που κρέμονται στις γύρω πλαγιές. Ακολουθήστε μας σε ένα απολαυστικό drive στα 70 χλμ. αυτής της παραλίμνιας διαδρομής.
Από τις πιο εντυπωσιακές παραλίμνιες διαδρομές στην Ελλάδα, ο γύρος του Μόρνου θα ενθουσιάσει τους φυσιολάτρες περιηγητές. Βάση μας αποτέλεσε το Λιδορίκι, το κεφαλοχώρι της περιοχής, το οποίο προσεγγίζεται είτε μέσω Άμφισσας είτε μέσω Ρίου-Αντιρρίου και Ερατεινής. Η τεχνητή λίμνη του Μόρνου δημιούργησε ένα πανέμορφο τοπίο, αλλά το ίδιο το έργο, που ολοκληρώθηκε τη δεκαετία του ’70, οδήγησε πολλά χωριά σε ερήμωση. Οπότε αν αποφασίσετε να μείνετε ή να φάτε σε κάποιο από τα υπέροχα χωριά της περιοχής, τηλεφωνήστε οπωσδήποτε προτού ξεκινήσετε (εξαιρείται το Λιδορίκι, όπου πάντα θα βρείτε κάποια ταβέρνα ανοιχτή). Τελευταίο, αλλά σημαντικό: βενζίνη υπάρχει μόνο στο Λιδορίκι.
Ξεκινώντας από το Λιδορίκι, αφήνουμε το Λευκαδίτι και μπαίνουμε στη γιγάντια σκιά που ρίχνει η ορθοπλαγιά της Γκιώνας, όνειρο και φόβητρο κάθε ορειβάτη. Εκεί βρίσκεται το χωριό Συκιά, γεμάτο ενδιαφέροντα παράδοξα. Εδώ ο ήλιος ανατέλλει προς το μεσημέρι, όταν κατορθώσει να ξεπροβάλει πάνω από τα 1.100 μ. Εξ ου και το όνομα του χωριού, το οποίο λεγόταν αρχικά Σκιά και μετονομάστηκε τη δεκαετία του ’70 σε Συκιά. Έπειτα είναι το σπήλαιο της Ζωοδόχου Πηγής (5 χλμ. χωματόδρομος έξω από το χωριό), όπου βρίσκονται τα εκκλησάκια της Ζωοδόχου Πηγής και του Αγίου Δημητρίου. Το γιατί οι ντόπιοι το λένε Αρσαλή (παραφθαρμένος τύπος της Αγίας Ιερουσαλήμ) δεν το ξέρω. Μέσα στη σπηλιά, περνώντας μια μικρή γέφυρα, φτάνετε σε μια λίμνη με σταλακτίτες. Υποφωτισμένος ο χώρος (πάρτε οπωσδήποτε φακό), μαγική η ατμόσφαιρα και το τοπίο τόσο επιβλητικό, που κόβει την ανάσα…
Κατεβαίνοντας από τη Συκιά, ξαναβγαίνουμε στον παραλίμνιο δρόμο. Η πρώτη διασταύρωση οδηγεί αρχικά στο Διακόπι και στη συνέχεια, με χωματοδρόμο από ένα σημείο και μετά, στον Δάφνο. Το χωριό Διακόπι –ίσως το όνομά του αποτίνει φόρο τιμής στον Αθανάσιο Διάκο, που έδρασε στην περιοχή– διασχίζεται από ρεματιές κι έχει θέα προς τη Μακριά Ράχη. Ο απομονωμένος Δάφνος, πάλι, ο οποίος ονομάστηκε έτσι για να διασωθεί το παλιό όνομα του ποταμού Μόρνου (Δάφνος), σε υψόμετρο 950 μ., δίνει την εντύπωση ότι είναι χτισμένος σε ένα τεράστιο πέτρινο… φλιτζάνι, έτσι όπως υψώνονται γύρω του οι βουνοκορφές, κάπου 800 μέτρα ψηλότερα. Κάντε μια στάση στο όμορφο καφενεδάκι της κυρά Αθανασίας στην πλατεία.
Επιστρέφουμε και πάλι στον παραλίμνιο δρόμο, προχωρώντας προς το Κάλλιο. το παλιό του όνομα ήταν Βελούχοβο και κατόπιν Βελούχι. Ένας από τους πιο παλιούς οικισμούς ολόκληρης της Ρούμελης, στους πρόποδες των Βαρδουσίων, χάθηκε κάτω από τα νερά μαζί με τον αρχαίο του οικισμό, την Καλλίπολη. Σήμερα μόνο τα πέτρινα σπίτια αναδύονται μέσα από τα αδιαφανή νερά της λίμνης.
Λίγο παραπάνω, ανεβαίνοντας τα Βαρδούσια, βρίσκεται το Κόκκινο (Λούτσοβο το παλιότερο όνομά του), ένα πραγματικό μπαλκόνι πάνω από τη λίμνη. Γι’ αυτήν τη θέα όμως το τίμημα ήταν ακριβό: έντεκα νερόμυλοι, η βυζαντινή Αγία Μονή του 12ου αιώνα και χιλιάδες στρέμματα καλλιεργήσιμης γης που κρατούσαν τους κατοίκους εκεί χάθηκαν κάτω από τα νερά.
Βγαίνοντας από το Κόκκινο και στρίβοντας αριστερά, φτάνουμε στους Πενταγιούς, σε υψόμετρο 950 μ. Χτισμένοι το 16ο αιώνα, κοιτάζουν προς τα ανατολικά την κορυφογραμμή των Βαρδουσίων και οριοθετούν το Ξεροβούνι στα δυτικά. Αν κι έχουν να επιδείξουν πλούσια δράση κατά την Επανάσταση του ’21, ήταν η θρυλική για την ομορφιά της Μαρία Πενταγιώτισσα που τους έκανε διάσημους. Αξίζει να επισκεφθείτε το χωριό –κι ας μη φαίνεται από εδώ η λίμνη– μόνο για τα αρχοντικά της Πενταγιώτισσας και του εραστή της Δημήτρη Τουρκάκη (ο οποίος σκότωσε τον αυστηρό αδερφό της), όπως και για τον αιωνόβιο πλάτανο της πλατείας.
Επιστρέφουμε στον παραλίμνιο δρόμο και στην πρώτη διασταύρωση στρίβουμε δεξιά προς Κροκύλειο (840 μ.), για να δούμε από κοντά τον τόπο όπου γεννήθηκε ο Μακρυγιάννης. Πίσω στον παραλίμνιο δρόμο μάς περιμένει το φράγμα. Με ύψος 126 μ., αποτελεί την τσιμεντένια γενέθλια πράξη αυτού του πανέμορφου τοπίου. Από εκεί επιστρέφουμε στο Λιδορίκι. Κατά κοινή ομολογία, το κεφαλοχώρι της περιοχής δεν έχει να επιδείξει κάτι ιδιαίτερο. Εξαιρέσεις η πολύ όμορφη πέτρινη πλατεία και η θέα προς τη λίμνη καθώς και το αρχαιολογικό του μουσείο, όπου εκτίθενται τα ευρήματα από την αρχαιολογική εκσκαφή που έγινε από το 1977 έως το 1979 στο Κάλλιο.
Know How
Λιδορίκι
Ξενοδοχείο Καλλίπολις (2266022880, 6944560161) Στην άκρη του χωριού, με βασικό πλεονέκτημα την καταπληκτική θέα στη λίμνη.
Γιώργηδες (2266022225) Απλή ταβέρνα με ωραία ψητά, στην πλατεία του χωριού.
ΣυκιάΞενώνας Ασέληνος (2266051455) Γλυκύτατος ξενώνας, με το μπαλκόνι να βλέπει στα Βαρδούσια, στην Γκιώνα και στον ποταμό Μόρνο. Λειτουργεί εστιατόριο με τοπικά φαγητά.
ΔάφνοςΠαραδοσιακός Ξενώνας Ελατιάς (2266052500, 6978118685) Περιποιημένος ξενώνας με τις απαραίτητες ανέσεις.
Φαγητό θα βρείτε στην ταβέρνα του Δημοτικού Ξενώνα (2266051745-6).
ΚροκύλειοΞενώνας Κροκύλειο (2266041500) Όμορφο πέτρινο κτίριο στην πλατεία του χωριού με τον τεράστιο πλάτανο. Λειτουργεί και ταβέρνα.
Ξενώνας Παράδεισος (2266041451, 6944596261) Ενοικιαζόμενα δωμάτια και ταβέρνα.
Η Βιολέτα (2266041205) Ψησταριά, καφενείο και παντοπωλείο – όπως παλιά.
ΠενταγιοίΞενώνας Εν Πενταγιοίς (2266052340) Στεγάζεται σε παραδοσιακό πέτρινο κτίριο του 1862, στο παλιό δημοτικό σχολείο του χωριού. Στο ισόγειο λειτουργεί ταβέρνα-ψησταριά.
