Nα ξέρετε πως αυτό που ακούτε είναι σφύριγμα τρένου

Το έργο του Θανάση Τριαρίδη γράφτηκε το 2023, λίγο μετά το πολύνεκρο ναυάγιο στα ανοιχτά της Πύλου. Ο πυρήνας και το μήνυμά του είναι απολύτως πολιτικά, λοιπόν, και μάλιστα όχι μόνο ως συγγραφική πρόθεση. Την υπόθεση του έργου τροφοδοτεί η απαγορευμένη πρακτική των επαναπροωθήσεων (pushbacks), όμως μην περιμένετε κάποιο έργο ντουκουμέντου ή προσωπικής μαρτυρίας. Ο Τριαρίδης, που έχει κατακτήσει ένα προσωπικό και σε αρκετές περιπτώσεις πολύ ενδιαφέρον συγγραφικό ύφος, παραδίδει μία ακμαία και ευφυή ιστορία.

Βρισκόμαστε στο μακρινό μέλλον, στο γραφείο μίας κάποτε νευραλγικής κρατικής υπηρεσίας. Εκεί που κάποτε 24 υπάλληλοι εργάζονταν νυχθημερόν για να σβήνουν τα ίχνη των "ακαθάριστων ευρημάτων", που χάνονταν στις "μεγάλες θαλασσοταραχές", τώρα έχει απομείνει ένας, ο Π[αλιός]. Τα χρόνια πέρασαν, ο πόλεμος εναντίον όσων έκαναν λόγο για "δολοφονίες μεταναστών" κερδήθηκε, η Ιστορία ξαναγράφτηκε, όλα κοντεύουν  να ξεχαστούν. Οι νέες γενιές δεν έχουν ακούσει καλά-καλά γι’ αυτά τα γεγονότα, όπως μαρτυράει και η άφιξη του Ν[έου], που έχει έρθει να εργαστεί στο ίδιο γραφείο.

Ο Τριαρίδης, μεταχειριζόμενος τόσο το ρεαλισμό όσο και την αλληγορία, γράφει ένα δυστοπικό έργο ως προειδοποίηση ενός επερχόμενου κόσμου χωρίς μνήμη και ηθική^.για έναν κόσμο όπου η αλήθεια και η πραγματικότητα θα διαστρεβλώνονται, το παρελθόν θα αποσιωπάται, η Ιστορία δεν θα διδάσκεται και οι μαρτυρίες θα φιμώνονται. Η ψυχρή και κυνική γραφή του -όμως απολύτως ζωντανή και λειτουργική από  θεατρικής άποψης-, και η δράση, όσα εκτυλίσσονται μεταξύ του Π., του Ν. και του Δ[ιευθυντή], επιτρέπουν στα μηνύματα, την αγωνία και τα "κατηγορώ" του συγγραφέα να περνούν μέσα από τη φόρμα ενός "φουτουριστικού θρίλερ επιστημονικής φαντασίας" και όχι κάποιου στείρου καταγγελτικού κειμένου.

Η  παράσταση που συνυπογράφουν σκηνοθετικά ο Νίκος Μαρνάς και ο Γιώργος Γκιόκας βασίζεται σε αυτή την ωραία πρώτη ύλη και την αναβαθμίζει. Μάλιστα, η δουλειά τους εξαλείφει τα ελάχιστα σημεία όπου το έργο δεν αποφεύγει το άμεσο κήρυγμα . Συνολικά, έχουμε να κάνουμε με ένα αξιοσημείωτο δείγμα γραφής, το οποίο προσδίδει στην ούτως ή άλλως δυστοπική ιστορία περαιτέρω εφιαλτικές διαστάσεις, χάρη στην αισθητική της.

Μια καφκικού είδους ασφυξία επικρατεί επί σκηνής, η οποία σταδιακά κλιμακώνετα και διαμορφώνεται ένα αποκρουστικό καρτουνίστικο σύμπαν, όπου κατοικούν άνθρωποι-καρικατούρες με παγωμένες εκφράσεις, ψεύτικα χαμόγελα, σπασμωδικές κινήσεις και μηχανικές αντιδράσεις. Καμία απόπειρα δεν γίνεται από την πλευρά των σκηνοθετών να φανεί κάτι ρεαλιστικό, αληθοφανές^ αντιθέτως, δημιουργούν ένα σύμπαν ρομποτικό, αυτοματοποιημένο, ανοίκειο, και η επιλογή τους τελικά μεγεθύνει την επίδραση του κειμένου. Όσο για την επιλογή τους να προσθέσουν έναν τέταρτο βουβό ρόλο, εύστοχη!

Πολύ ωραίες ερμηνείες απ’ όλους, τους δύο σκηνοθέτες που κρατούν τους ρόλους του Δ. (Γιώργος Γκιόκας) και του Ν.  (Νίκος Μαρνάς), τον Νίκο Στεργιώτη (Π.) και τον Λεωνίδα Μπακάλη (στο βουβό αλλά σωματικά εύγλωττο ρόλο του Καθαριστή). Και βέβαια συνολικά το αισθητικό αποτέλεσμα διαμορφώνεται καθοριστικά από τα σκηνικά και ειδικά από τα κοστούμια της Ηρώς Παρδαβέλλα, τη μουσική του Οδυσσέα Τσούβαλη και τους φωτισμούς της Κατερίνας Μαρίας Σαλταούρα.