Το Paris Opera Junior Ballet καταφθάνει στην Αθήνα για δύο μοναδικές παραστάσεις στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, στις 27 και 28 Μαΐου. Σε μια περίοδο που ο κόσμος του χορού αναζητά νέες ισορροπίες ανάμεσα στην παράδοση και την καινοτομία, το Μπαλέτο της 'Όπερας του Παρισιού — ένας από τους πλέον εμβληματικούς θεσμούς στον παγκόσμιο πολιτιστικό χάρτη — συνεχίζει να πρωτοστατεί. Στο τιμόνι του βρίσκεται ο πρώην θρυλικός Étoile του Μπαλέτου, πολυβραβευμένος χορευτής και νυν καλλιτεχνικός διευθυντής με πολύτιμη εμπειρία, καθαρό όραμα και ουσιαστική αγωνία για αυθεντικότητα και πηγαία έκφραση, Χοσέ Μαρτίνεζ.
Στη συνέντευξη που έδωσε στο "α", μιλά για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει, αποκαλύπτει την οπτική του, την αποστολή ενός από τους πιο ιστορικούς και εμβληματικούς θεσμούς για το χορό και το μέλλον όπως διαφαίνεται στα μάτια των νέων δημιουργών και ερμηνευτών. Τα 18 νεαρά αστέρια του μπαλέτου που θα δούμε στην Αίθουσα "Αλεξάνδρα Τριάντη" του Μεγάρου Μουσικής, θα χορέψουν τέσσερα έργα. Δύο από αυτά με την υπογραφή των Ζορζ Μπαλανσίν και Μορίς Μπεζάρ, δύο επιδραστικών χορογράφων για την ιστορία του χορού. Περιλαμβάνεται επίσης μια χορογραφία της σύγχρονης Άναμπελ Λόπεζ Οτσόα, γνωστής για το ενδελεχώς "δομημένο χάος" που δημιουργεί επί σκηνής, καθώς και η δημιουργία του ίδιου του Μαρτίνεζ "Mi Favorita". 'Ένα ζωντανό δείγμα της προσωπικής του χορογραφικής γραφής που χαρακτηρίζει ο συγκερασμός της φινέτσας του κλασικού μπαλέτου με νεοκλασικά στοιχεία, μουσικότητα, καθαρές γραμμές και έναν εκλεπτυσμένο συναισθηματικό απόηχο.
Κατά τη διάρκεια της θητείας σας ως καλλιτεχνικός διευθυντής του Εθνικού Μπαλέτου της Ισπανίας, εισαγάγατε ένα νέο ρεπερτόριο, στηρίζοντας νέες φωνές στο χορό. Πώς διαμόρφωσε αυτή η εμπειρία τη σημερινή σας προσέγγιση ως επικεφαλής του Μπαλέτου της 'Όπερας του Παρισιού;
Τα χρόνια μου στη Μαδρίτη ήταν πραγματικά χρόνια μαθητείας. Ως επικεφαλής της Compañía Nacional de Danza, κλήθηκα να υποστηρίξω μια σημαντική μετάβαση: τη δημιουργία μιας ομάδας ικανής να αγκαλιάσει τόσο το κλασικό ρεπερτόριο όσο και τη σύγχρονη γραφή. Ήταν μια εμπειρία πλούσια και απαιτητική. Χρειάστηκε να εμπλακώ σε κάθε πτυχή της λειτουργίας μιας ομάδας: περιοδείες, διαχείριση, προγραμματισμός, συνεργασία με χορογράφους - και όλα αυτά με περιορισμένα μέσα. 'Ήταν ένα αληθινό σχολείο καλλιτεχνικής και ανθρώπινης διοίκησης: να μάθεις πώς να συνοδεύεις τους χορευτές στην εξέλιξή τους, να δημιουργείς προγράμματα προσαρμοσμένα σε κάθε κοινό και χώρο, να αναπτύσσεις μια στρατηγική για τη διεύρυνση και εδραίωση ενός νέου κοινού.
"Η πιο ουσιαστική πρόκληση είναι να διατηρήσουμε ζωντανή τη δημιουργική φλόγα των χορευτών. Οι νεότερες γενιές έχουν διαφορετικές προτεραιότητες και προσδοκίες — αυτό πρέπει να το αναγνωρίσουμε και να το σεβαστούμε".
'Όλες αυτές οι δεξιότητες μου είναι χρήσιμες σήμερα στη διεύθυνση του Μπαλέτου της 'Όπερας του Παρισιού. Φυσικά, το πλαίσιο είναι διαφορετικό — βρισκόμαστε εδώ σε έναν οργανισμό εντελώς άλλης κλίμακας — αλλά η ουσία της δουλειάς παραμένει η ίδια: να κρατάς μια ομάδα ζωντανή, να καλλιεργείς τον διάλογο ανάμεσα στην παράδοση και τη δημιουργία, να χτίζεις μια καλλιτεχνική όραση, ανταποκρινόμενος παράλληλα στις λογιστικές, ανθρώπινες και θεσμικές απαιτήσεις. Το μοντέλο είναι παρόμοιο, αλλά σε πολύ μεγαλύτερη κλίμακα. Η Μαδρίτη μού έδωσε συγκεκριμένα εργαλεία, μια πολύτιμη εμπειρία, που μου επιτρέπει σήμερα να προσεγγίζω αυτή την αποστολή με καθαρότητα και δέσμευση.
Η 'Όπερα του Παρισιού είναι συνώνυμη με την παράδοση του κλασικού χορού. Πώς καταφέρνετε να ισορροπείτε ανάμεσα στη διατήρηση του κλασικού ρεπερτορίου και την ανάγκη για καλλιτεχνική ανανέωση;
'Ένα από τα μεγάλα πλεονεκτήματα της 'Όπερας του Παρισιού είναι ο εξαιρετικά πλούσιος κατάλογος έργων της. Υπάρχει μια ισχυρή βάση που υπάρχει εδώ και δεκαετίες, με τα μεγάλα κλασικά έργα του μπαλέτου, έργα Γάλλων και διεθνών χορογράφων, καθώς και σημαντικά κομμάτια του 19ου και 20ού αιώνα. Είναι μια ζωντανή κληρονομιά, στην οποία μπορείς διαρκώς να ανατρέχεις.
Η δουλειά μου είναι να θρέφω αυτό το υπόβαθρο, ενώ του δίνω νέα πνοή: να αναζητώ νέους χορογράφους, να προσκαλώ καταξιωμένους καλλιτέχνες, να προτείνω νέα χορογραφικά λεξιλόγια, νέες γραφές, και να χτίζω έναν προγραμματισμό που να συνδέει την παράδοση με την καινοτομία. Η ισορροπία αυτή δεν επιτυγχάνεται απαραίτητα σε κάθε σεζόν, αλλά σε μια ευρύτερη προοπτική, σε βάθος χρόνου.
Και αυτό είναι επίσης κάτι πολύτιμο εδώ: ο χρόνος. Το γεγονός ότι η διεύθυνση της 'Όπερας του Παρισιού δεν περιορίζεται από μια σύντομη θητεία επιτρέπει ακριβώς να εντάξουμε αυτή την ισορροπία σε μια διαχρονική λογική. Αν μια νέα δημιουργία δεν μπορεί να ενταχθεί αμέσως στο πρόγραμμα, μπορεί να βρει τη θέση της λίγο αργότερα. Αυτό προσφέρει την ελευθερία να χτίσεις έναν συνεκτικό προγραμματισμό που σέβεται την ιστορία του θεσμού, ενώ τον ανοίγει προς το μέλλον.
"Αυτό που με συγκινεί σε μια παράσταση είναι η αυθεντικότητα του χορευτή. Δεν με ενδιαφέρει ένας εκτελεστής που είναι απλώς άψογος τεχνικά. Αυτό που κάνει τη διαφορά είναι η ψυχή, η ερμηνεία, η δυνατότητα να επικοινωνήσει κάτι ουσιαστικό και ανθρώπινο".
Ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση για το Μπαλέτο της 'Όπερας του Παρισιού σήμερα;
Η πιο ουσιαστική πρόκληση είναι να διατηρήσουμε ζωντανή τη δημιουργική φλόγα των χορευτών. Πρόκειται για καλλιτέχνες με εξαιρετικό επίπεδο, αλλά είναι ζωτικής σημασίας να συνεχίσουν να βρίσκουν νόημα και έμπνευση σε κάθε νέο έργο. Οι νεότερες γενιές έχουν διαφορετικές προτεραιότητες και προσδοκίες — αυτό πρέπει να το αναγνωρίσουμε και να το σεβαστούμε. Γι’ αυτό πιστεύω ότι ένας ισχυρός, καθαρός, εμπνευσμένος καλλιτεχνικός σχεδιασμός είναι απολύτως απαραίτητος. Δεν πρόκειται απλώς για επιλογή έργων, αλλά για τη δημιουργία ενός οράματος που κινητοποιεί τους χορευτές και τις ομάδες του θεσμού. Αυτή η συλλογική δέσμευση είναι το θεμέλιο της αριστείας που χαρακτηρίζει το Μπαλέτο της 'Όπερας του Παρισιού. Είναι επίσης αυτό που προσελκύει σημαντικούς χορογράφους και εξασφαλίζει ότι το ρεπερτόριο του μέλλοντος θα γεννηθεί εδώ.
Ποιες είναι οι βασικές ποιότητες που αναζητάτε στους νέους χορευτές;
Η νέα γενιά χορευτών διαθέτει σήμερα ένα αξιοσημείωτο τεχνικό επίπεδο. Αυτό είναι αδιαμφισβήτητο. Είναι αποτέλεσμα χρόνιας και απαιτητικής εκπαίδευσης – γνωρίζουν πώς να χειρίζονται το σώμα τους με ακρίβεια. 'Όμως αυτό από μόνο του δεν αρκεί. Αυτό που αναζητώ πέρα από την τεχνική είναι το ανοιχτό πνεύμα. Τη διαθεσιμότητα να αφεθείς στη ματιά ενός χορογράφου, να αποδεχτείς τη μεταμόρφωση, να βγεις από τις συνήθειές σου. Κάποιοι δημιουργούν σε αυστηρά κλασικό λεξιλόγιο, άλλοι σε σύγχρονη γλώσσα. Χρειάζεται ευελιξία, περιέργεια, ακόμα και την ικανότητα να "ξε-μαθαίνεις" για να ξαναβρείς τον εαυτό σου. Και πάνω απ’ όλα, αναζητώ συναίσθημα. Αυτό που με συγκινεί όταν παρακολουθώ μια παράσταση είναι η προσωπική αλήθεια του χορευτή, η έκφραση, η αυθεντικότητα. Δεν με ενδιαφέρει ένας εκτελεστής που είναι απλώς άψογος τεχνικά. Αυτό που κάνει τη διαφορά είναι η ψυχή, η ερμηνεία, η δυνατότητα να επικοινωνήσει κάτι ουσιαστικό και ανθρώπινο.
"Το Paris Opera Junior Ballet είναι ένας φορέας για το μέλλον – τόσο για τους χορευτές όσο και για τον ίδιο τον θεσμό".
Τι εκπροσωπεί το Paris Opera Junior Ballet στο πλαίσιο της ευρύτερης καλλιτεχνικής οπτικής της 'Όπερας του Παρισιού;
Το Paris Opera Junior Ballet αποτελεί ένα θεμελιώδες εγχείρημα για την 'Όπερα του Παρισιού. Αποτελεί έναν συνδετικό κρίκο ανάμεσα στη Σχολή Χορού και το Μπαλέτο και αντιπροσωπεύει ένα κρίσιμο μεταβατικό στάδιο στη διαδικασία εκπαίδευσης: προετοιμάζει τους νέους χορευτές για την πραγματικότητα της επαγγελματικής ζωής, προσφέροντάς τους παράλληλα μια πρώτη απτή σκηνική εμπειρία. Οι παραστάσεις αυτές, ελαφριές σκηνογραφικά αλλά πλούσιες σε καλλιτεχνικό περιεχόμενο, απευθύνονται σε νεανικό κοινό ή σε θεατές που δεν είναι εξοικειωμένοι με το χορό. Αποτελούνται από σύντομα, δυναμικά και προσιτά έργα, ερμηνευμένα από νέους χορευτές για νέους θεατές. Αυτός είναι ένας ζωντανός και ουσιαστικός τρόπος να μεταδώσουμε το ρεπερτόριό μας, να αναδείξουμε τη γαλλική τέχνη του χορού πέρα από τα τείχη μας, μέσα από περιοδείες στη Γαλλία και το εξωτερικό, να ευαισθητοποιήσουμε νέο κοινό αλλά και να διευρύνουμε τις καλλιτεχνικές μας συνεργασίες. Το Junior Ballet είναι ένας φορέας για το μέλλον – τόσο για τους χορευτές όσο και για τον ίδιο τον θεσμό.
Η επικείμενη παγκόσμια πρεμιέρα στην Αθήνα αποτελεί ένα σημαντικό πολιτιστικό γεγονός. Γιατί επιλέχθηκε η ελληνική πρωτεύουσα για αυτή την πρώτη παρουσίαση;
Μας φάνηκε σημαντικό αυτή η πρώτη εμφάνιση να γίνει σε ένα περιβάλλον διαφορετικό και ανανεωτικό. Η περιοδεία άλλωστε είναι ουσιώδες μέρος της εκπαίδευσης των νέων χορευτών: τους φέρνει σε επαφή με διαφορετικές σκηνές, διαφορετικά κοινά και τους προετοιμάζει για την πραγματικότητα της διεθνούς καλλιτεχνικής ζωής. Η πρόταση να έρθουμε στην Αθήνα ήρθε την κατάλληλη στιγμή και αμέσως σκέφτηκα πως είναι το ιδανικό μέρος γι’ αυτή την πρεμιέρα. Το Μπαλέτο της 'Όπερας του Παρισιού έχει να επισκεφθεί την Ελλάδα πολλά χρόνια. Αυτό ενίσχυσε την επιθυμία μας να ανανεώσουμε αυτόν τον δεσμό και να επιστρέψουμε με μια ισχυρή καλλιτεχνική πρόταση.
Διαβάστε Επίσης
>> Μάθετε περισσότερα για τα έργα και τους χορευτές
Θα θέλατε να μας παρουσιάσετε το πρόγραμμα αυτής της πρώτης εμφάνισης του Paris Opera Junior Ballet που συνδυάζει το κλασικό και το σύγχρονο ρεπερτόριο;
Το Junior Ballet έχει διττή αποστολή: να εκπαιδεύσει τους νέους χορευτές, αλλά και να τους προσφέρει ουσιαστική σκηνική εμπειρία. Για εμένα ήταν θεμελιώδες το πρόγραμμα να αντανακλά αυτή τη φιλοδοξία, προσφέροντάς τους μια ποικιλία προσεγγίσεων και στυλ. Σχεδιάσαμε ένα μικτό πρόγραμμα που αντανακλά την ταυτότητα του Μπαλέτου της 'Όπερας του Παρισιού: έργα κλασικού ρεπερτορίου με την υπογραφή μεγάλων χορογράφων που έχουν σημαδέψει την εξέλιξη της τέχνης του χορού, αντιπροσωπευτικά της γαλλικής σχολής που βρίσκεται στην καρδιά της ταυτότητάς μας, και έργα πιο σύγχρονα, που ανοίγουν το διάλογο με νέες χορογραφικές γλώσσες. Μέσα από τα έργα "Allegro Brillante" του πατέρα του αμερικανικού μπαλέτου Ζορζ Μπαλανσίν και "Cantate 51" με την υπογραφή ενός από τους πιο καινοτόμους χορογράφους του 20ού αιώνα, του Μορίς Μπεζάρ, αλλά και το "Requiem for a Rose" της σύγχρονης 'Άναμπελ Λόπεζ Οτσόα και τη δική μου χορογραφία "Mi Favorita".
Τέσσερα διαφορετικά σύμπαντα που αποκαλύπτουν τον πλούτο και την ευελιξία αυτής της νέας γενιάς χορευτών. Μιλάμε για ένα αληθινό πάντρεμα παράδοσης και ανανέωσης, φιλτραρισμένο μέσα από τη φρέσκια ματιά αυτής της νέας γενιάς χορευτών. Ήταν σημαντικό να ανοίξουμε την πόρτα προς τη σύγχρονη δημιουργία και να δώσουμε στους χορευτές την ευκαιρία να συνεργαστούν με εν ζωή χορογράφους και να βιώσουν την εξέλιξη της δημιουργικής διαδικασίας μέσα από μια χορογραφία που είναι σχεδιασμένη αποκλειστικά γι’ αυτούς ή και μαζί τους.
Τι σας ενέπνευσε να δημιουργήσετε το "Mi Favorita" και πώς αντικατοπτρίζει τη χορογραφική σας γλώσσα;
Το "Mi Favorita" είναι η πρώτη χορογραφία που δημιούργησα το 2002 για μια ομάδα νέων χορευτών. Η πρόθεσή μου ήταν να αντλήσω απ’ όλη την προσωπική μου πορεία: την εμπειρία μου ως χορευτής, αλλά και όλα όσα είχα μάθει από τους χορογράφους με τους οποίους είχα την τύχη να συνεργαστώ έως τότε. Ήθελα να μεταδώσω όλα αυτά τα στοιχεία μέσα από μια δημιουργία. Δεν επεδίωξα τότε να επινοήσω μια προσωπική χορογραφική γλώσσα. Επέλεξα να βασιστώ στο κλασικό λεξιλόγιο, που ήταν εκείνο που κατείχα καλύτερα εκείνη την εποχή. Με το "Mi Favorita" ήθελα να δείξω ότι μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το κλασικό λεξιλόγιο με διαφορετικό τρόπο: ότι μπορούμε να προκαλέσουμε το γέλιο και να συγκινήσουμε. Ο στόχος μου ήταν να δημιουργήσω ένα έργο τεχνικά απαιτητικό, ριζωμένο στην κλασική παράδοση, αλλά με μια πινελιά χιούμορ και ελαφρότητας που αντανακλά την επιθυμία μου να καταστήσω το κλασικό μπαλέτο προσιτό, ζωντανό και απρόσμενο. Ορισμένα από τα στοιχεία της χορογραφικής μου γλώσσας που συναντά κανείς στο "Mi Favorita" είναι μεταξύ άλλων το χιούμορ και μια γενναιόδωρη προσέγγιση της σκηνής.
Πέρα από τον καλλιτεχνικό του χαρακτήρα, το ταξίδι αυτό έχει και έναν έντονα ανθρωπιστικό σκοπό. Οι παραστάσεις οργανώνονται από τον Ανθρωπιστικό Οργανισμό Lifeline Hellas σε συνεργασία με τη visionary culture, υπό την Αιγίδα της Πρεσβείας της Γαλλίας στην Ελλάδα, του Ελληνογαλλικού Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου και της ΑΒΥ Πριγκίπισσας Αικατερίνης. Τα έσοδα θα ενισχύσουν τη συνέχιση της δωρεάς θερμοκοιτίδων νέας τεχνολογίας στα δημόσια παιδιατρικά νοσοκομεία της Αθήνας.
Διαβάστε Επίσης
Διαβάστε Επίσης
Περισσότερες πληροφορίες
Paris Opera Junior Ballet
Δεκαοκτώ από τους καλύτερους νέους χορευτές του φημισμένου Μπαλέτου της Όπερας του Παρισιού συνθέτουν το χορευτικό συγκρότημα που κάνει την παγκόσμια πρεμιέρα του με τέσσερα σπουδαία έργα του διεθνούς ρεπερτορίου: το «Allegro Brillante» του Ζορζ Μπαλανσίν, το «Cantate 51» του Μορίς Μπεζάρ, το «Requiem for a Rose» της Άναμπελ Λόπεζ Οτσόα και το «Mi Favorita» του καλλιτεχνικού διευθυντή του μπαλέτου Χοσέ Μαρτίνεζ.
