Οι μεγάλοι σταθμοί του Cartel και του Βασίλη Μπισμπίκη

Η επιστροφή της ομάδας του Cartel είναι γεγονός και ήδη ενημερωθήκαμε πως η ερχόμενη παράστασή τους θα εγκαινιάσει και τη νέα στέγη τους. Σε αυτή την επιστροφή ύστερα από δύο χρόνια σιωπής, θα τους σκηνοθετήσει ο Τσέζαρις Γκραουζίνις στην παράσταση "Οι έμποροι της Βενετίας", με τον Βασίλη Μπισμπίκη στον πρωταγωνιστικό ρόλο. 

Πρόκειται για μία punk – πολιτική ανάγνωση του σαιξπηρικού "Ο έμπορος της Βενετίας", που θα διαδραματιστεί σε μια άνυδρη, δυστοπική Βενετία, μέσα σε ένα άδειο εργοστάσιο. Από το πρώτο Cartel στον Ελαιώνα, έπειτα στου Ρέντη και τώρα στο Αιγάλεω, στο πρώην εργοστάσιο "Κλωσταί Πεταλούδα – Μουζάκης", η ομάδα που συστήθηκε από τον Βασίλη Μπισμπίκη, τη Φαίη Τζίμα και τον Παναγιώτη Σούλη, επιμένει να προτιμάει χώρους μη θεατρικούς, απομακρυσμένους από το κέντρο και τις κλασικές θεατρικές πιάτσες, βιομηχανικού χαρακτήρα, χώρους-φαντάσματα, απομεινάρια μιας περασμένης εποχής. 

Το 2013 νοίκιασαν ένα παλιό μηχανουργείο στον Ελαιώνα και το μετέτρεψαν σε θέατρο^. στη συμβολή των οδών Μικέλη και Αγίας ΄Άννης, ανάμεσα σε αποθήκες, μηχανουργεία και μάντρες υλικών, έδωσαν θεατρικό ενδιαφέρον σε μία no man’s land, σε μια περιοχή που το βράδυ μεταμορφώνεται σε έρημο, κινηματογραφικό τοπίο, σαν βγαλμένο  από ταινία του Λιντς. Με τα χρόνια η ομάδα εξελίχθηκε, το Cartel ακούστηκε σε όλη την Ελλάδα, έγινε πολυσύχναστο στέκι, ενώ πριν λίγα χρόνια η Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση τους παραχώρησε νέο χώρο στου Ρέντη, επί της οδού Λεγάκη.

Η τελευταία δουλειά τους ήταν εκτός της έδρας τους, επί σκηνής της Στέγης, με το "Έγκλημα και τιμωρία" στην κατά Μπισμπίκη ελληνική προσαρμογή, όμως τώρα επιστρέφουν σε γνώριμα λημέρια. Σε αναμονή, λοιπόν, των "Εμπόρων", που θα δούμε στο κτήριο της πρώην κλωστοϋφαντουργίας, θυμόμαστε τις παραστάσεις-σταθμούς που σημάδεψαν την ιστορία της ομάδας αλλά κυρίως τη δική μας εμπειρία ως θεατών.

"Εκτελεστές" του Γιώργου Σκούρτη (2013) 

Η ομάδα επιλέγει να συστηθεί στο κοινό με ένα ελληνικό δείγμα ρεαλιστικής γραφής, που γράφτηκε στα μέσα της δεκαετίας του ’80 (και εμπνεύστηκε ίσως από τη δράση της 17Ν). Σκηνοθετεί η Πηγή Δημητρακοπούλου και οι Βασίλης Μπισμπίκης, Παναγιώτης Σούλης και Σήφης Πολυζωίδης -υπό τους ήχους της μουσικής του Γιάννη Αγγελάκα και των Τρυπών- ερμηνεύουν τρεις άνδρες -έναν ιδεολόγο αναρχικό, ένα "κλεφτρόνι" και ένα "πρεζόνι"-, που έχουν καταφύγει σε ένα εγκαταλελειμένο λατομείο αφότου έχουν ληστέψει μια τράπεζα.

Από την πρώτη της παράσταση, η ομάδα ρίχνει φως στον κόσμο του περιθωρίου και φέρνει στο προσκήνιο ερωτήματα σχετικά με την κοινωνική αδικία, τους εξουσιαστικούς μηχανισμούς, τη λειτουργία του συστήματος και το περιθώριο αντίδρασης απέναντί του. Ο βιομηχανικός χώρος του Cartel αποδεικνύεται ο πλέον κατάλληλος να στεγάσει την παράσταση, καθώς λειτουργεί ως ζωντανή σκηνογραφία, με το σκηνικό του Κώστα Παππά (που είχε δημιουργηθεί από ανακυκλωμένα υλικά της περιοχής) να ενσωματώνεται τόσο φυσικά, ώστε εύκολα μπορούσε να ξεγελαστεί κανείς ότι δεν υπήρξε καμία σκηνογραφική παρέμβαση.

"Shopping & fucking" του Μαρκ Ρέιβενχιλ (2014)

Ο Βασίλης Μπισμπίκης σκηνοθετεί το εμβληματικό έργο του οργισμένου βρετανικού κινήματος in-yer-face theatre, όπου ερμηνεύουν οι Ελεονώρα Αντωνιάδου, Στέλιος Τυριακίδης, Απόστολος Κρίτσας, Δημήτρης Νικολαΐδης και Αγγελική Παρδαλίδου.

H χαμένη γενιά της μεταθατσερικής εποχής, νέοι που ξοδεύονται στα ναρκωτικά, το αγοραίο σεξ και στην αυταπάτη του εύκολου χρήματος, πρωταγωνιστεί σε ένα ακραίο, προκλητικό έργο, με ωμό ρεαλιστικό λόγο και δράση. Δίνει έτσι την ευκαιρία στον Μπισμπίκη για μια ανάλογου ύφους παράσταση, που αποδίδει με αμεσότητα τον ωμό κόσμο του έργου και δοκιμάζει συχνά τα όρια των θεατών.

"Περιμένοντας τον Γκοντό" του Σάμιουελ Μπέκετ (2015)

Σε σκηνοθεσία του Νίκου Καραγέωργου, ο Βασίλης Μπισμπίκης και ο Παναγιώτης Σούλης πρωταγωνιστούν ως Βλαντιμίρ και Εστραγκόν, στο εμβληματικό αριστούργημα του παγκόσμιου θεάτρου, μαζί με τους Γιώργο Γεροντιδάκη, Κατερίνα Σιώζου και Στέλιο Τυριακίδη. Το έργο του Ιρλανδού συγγραφέα αποδεικνύει πως "χωράει" σε οποιαδήποτε εποχή και συνθήκη, πως μπορεί να συνομιλήσει χωρίς καμία "εξωτερική" προσπάθεια με το σήμερα.

Εν μέσω του ταραγμένου καλοκαιριού του δημοψηφίσματος και των κλειστών τραπεζών, εκείνη η παράσταση έδειξε πως όσο υπάρχουν άνθρωποι που "κάποιον" ή "κάτι" περιμένουν, κάποιον σωτήρα που μπορεί να είναι κι ο δυνάστης τους εντέλει, όσο υπάρχουν εξουσιαστές και εξουσιαζόμενοι, τόσο ο "Γκοντό" θα συνομιλεί μαζί μας. Και πάλι ο χώρος του θεάτρου αποδείχτηκε ιδανικός, με τη μεγάλη γκαραζόπορτα να μένει ανοιχτή δίνοντας στο φυσικό τοπίο το ρόλο του έρημου μη-τόπου, όπου διαδραματίζεται το έργο.

"Άνθρωποι και ποντίκια", βασισμένη στη νουβέλα του Στάινμπεκ (2018)

Η παράσταση-φαινόμενο που σύστησε το Cartel σε όλη την Ελλάδα και καθιέρωσε το ρεύμα του "σκληρού ρεαλισμού". Το κλασικό μυθιστόρημα του Τζον Στάινμπεκ, που περιγράφει τις προσπάθειες δύο απόκληρων της ζωής να τα βγάλουν πέρα, εξελληνίζεται, μεταφέρεται στο σήμερα και η ομάδα, σε σκηνοθεσία του Βασίλη Μπισμπίκη, απογειώνεται.

Σπάνια στιγμή ομαδικότητας, σύμπνοιας και ταλέντου, με κορυφαίες ερμηνείες απ’ όλους/όλες, το δίδυμο Βασίλη Μπισμπίκη-Δημήτρη Δρόσου σε ερμηνείες ζωής και σκηνή ανθολογίας το ζεϊμπέκικο του φινάλε, υπό τους ήχους του Δημήτρη Μητροπάνου.

Η παράσταση παίχτηκε με τεράστια επιτυχία για δύο συνεχόμενες σεζόν, αλλά και αργότερα, ενώ επί πανδημίας προβλήθηκε η κινηματογραφημένη εκδοχή της. Έχοντας τις ρίζες της σε προηγούμενες παραστάσεις της ομάδας, όπου ξένα έργα του παρελθόντος έρχονται σε συνομιλία με το σήμερα (όπως η "Δεσποινίς Τζούλια", το 2017), ολοκλήρωσε και κορύφωσε την τάση του "εξελληνισμού" και του συγχρονισμού των κλασικών έργων.

Ακολούθησαν άλλωστε, εκτός της στέγης του Cartel, η σκηνοθεσία του Βασίλη Μπισμπίκη στον "Πατέρα", που έφερε το έργο του Στρίντμπεργκ στη σημερινή Αθήνα (Αποθήκη, 2019), ενώ η ομάδα παρουσίασε στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση (2023) το "Έγκλημα και τιμωρία", μεταφέροντας τη δράση του μυθιστόρηματος του Ντοστογιέφσκι στη σύγχρονη Ομόνοια. 

"Κόκκινα φανάρια", βασισμένη στο έργο του Αλέξη Γαλανού (2021)

Η ομάδα μεταφέρεται σε νέα έδρα, ανάλογης αισθητικής, στον Άγιο Ιωάννη Ρέντη και συνεχίζει τη έρευνά της πάνω στο θέατρο της βιωματικής, άμεσης εμπειρίας. Αυτή τη φορά προτείνουν μία διασκευή του θεατρικού έργου που έγινε γνωστό από τη μεταφορά του στο σινεμά και φέρνουν την Τρούμπα του ’60 στο σήμερα.

Οι πόρνες του τότε δίνουν τη θέση τους στις τρανς γυναίκες του 21ου αι. σε μία πληθωρική παράσταση όπου συνυπάρχουν η ντοκουμενταρίστικη διάθεση (με τις καθοριστικές μαρτυρίες της Μπέττυς Βακαλίδου και του Δημήτρη Παπάζογλου), η κουίρ φαντασμαγορία και η ωμή, ρεαλιστική απεικόνιση ενός κρυμμένου, περιθωριοποιημένου κόσμου.