"Rohtko": Το ψυχεδελικό multimedia θέαμα του Λούκας Τβαρκόφσκι επιστρέφει στη Στέγη Ιδρύματος Ωνάση

Το "Rohtko", η πολυσυζητημένη multimedia παράσταση - εμπειρία του πλέον ανερχόμενου Πολωνού σκηνοθέτη Λούκας Τβαρκόφσκι που είδαμε για πρώτη φορά στην Αθήνα την προηγούμενη άνοιξη, επιστρέφει τον Μάρτιο στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης Ιδρύματος Ωνάση. Το μνημειώδες θέαμα στα όρια θεάτρου, σινεμά και video art, εντυπωσίασε με την εικονοκλαστική του οπτική στο άδυτο της σύγχρονης τέχνης, με μια παράξενη ιστορία απάτης και τον εξπρεσιονιστή Μαρκ Ρόθκο στο επίκεντρο. Η προπώληση ξεκινά την Πέμπτη 16 Φεβρουαρίου στις 5 μ.μ. 

Η παράσταση ξεκινάει με αφετηρία το πραγματικό γεγονός της αποκάλυψης το 2011 πως η νεοϋορκέζικη γκαλερί Knoedler είχε πουλήσει (ανάμεσα σε άλλους) έναντι μυθικού ποσού έναν πλαστό πίνακα του πρωτοπόρου ζωγράφου του αφηρημένου εξπρεσιονισμού Μαρκ Ρόθκο, ζωγραφισμένο από κάποιον Κινέζο. Αντλώντας από αυτό το γεγονός ο Τβαρκόφσκι, με μακρά συνεργασία με τον εμβληματικό επίσης Πολωνό σκηνοθέτη Κρίστιαν Λούπα, δημιούργησε ένα ψυχεδελικής ατμόσφαιρας θέαμα, εκθέτοντας μια σειρά πυρηνικών ερωτημάτων σχετικά με την εμπορευματοποίηση της τέχνης, το ρόλο των μουσείων και των μεγάλων ιδρυμάτων, την πραγματικότητα και την αγωνία που βιώνουν οι σύγχρονοι καλλιτέχνες. Ακόμη και ο αναγραμματισμός στον τίτλο της παράστασης και στο όνομα του "Rothko” δεν είναι τυχαίος, αλλά πρόκειται για μια εσκεμμένη παραποίηση από τους δημιουργούς του έργου που αναφέρεται στην αληθινή ιστορία της πλαστογραφίας του πίνακα που πουλήθηκε στο αστρονομικό ποσό των 8,5 εκατομμυρίων δολαρίων. Ένα από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα απάτης στην ιστορία της σύγχρονης τέχνης.

Από 8 έως 10 Μαρτίου ο "Rohtko” επιστρέφει με την ξεκάθαρη υπόσχεση πως όποιος το δει, δεν θα το ξεχάσει, όπως και τους πίνακες του Μαρκ Ρόθκο. Οι κριτικές από τον τύπο όπου έχει ήδη παρουσιαστεί η παράσταση είναι ενθουσιώδεις. Στη Γαλλία η Le Monde αναφέρει για τον Rohtko: "Ζωντανεύει απόλυτα την αλληλεπίδραση που δημιουργείται ανάμεσα σε μια παράσταση και το κοινό (ή ανάμεσα στην τέχνη και το κοινό). Αφήνουμε τον εαυτό μας να παγιδευτεί στη δίνη που εξαπολύεται", ενώ η Libération μιλά για "μια εντυπωσιακή σκηνοθεσία γεμάτη οπτικά και ηχητικά κόλπα". Στον πολωνικό Τύπο, η "Przegladbaltycki” κλείνει την κριτική της με τα εξής λόγια: "Αυτό το θέμα ανοίγει διάπλατα το βλέμμα σε περιπέτειες χαμένες στη λήθη. Ένας βαθύς και σκοτεινός προβληματισμός για την επιχειρηματική φύση της σύγχρονης τέχνης και μια δραματική ανάγνωση της φιγούρας του Ρόθκο, που αναλύονται ευανάγνωστα και εμπνευσμένα".

Η παράσταση

Ένα κινέζικο εστιατόριο, με τα κρεμαστά φαναράκια και τους μάγειρες πάνω από τις κατσαρόλες με τα νουντλς, μια κατάλευκη γκαλερί της Νέας Υόρκης με νέον επιγραφές, το διπλό κρεβάτι με τα ανακατωμένα κλινοσκεπάσματα ενός καλλιτέχνη από τη Λετονία που έμελλε να αλλάξει την ιστορία της σύγχρονης τέχνης, οθόνες ύψους επτά μέτρων που ορθώνονται στην Κεντρική Σκηνή. Το σκηνικό αυτό, κάτι μεταξύ κινηματογραφικού πλατό και video art πρότζεκτ, υπό τους ήχους δυνατών ατμοσφαιρικών beats, θα καταληφθεί από διάσημους ζωγράφους και Κινέζους μάγειρες, γκαλερίστες, εμπόρους τέχνης και πλαστογράφους, μαικήνες της τέχνης και υπαλλήλους παράδοσης φαγητού. 

Μπορεί ένας πλαστός πίνακας να συγκινήσει; Ποια η σημασία του αυθεντικού στον καιρό των NFTs και του blockchain; Ποιος ορίζει την αξία της τέχνης; Πόσο ελεύθερος είναι ένας καλλιτέχνης; Τι είναι, τελικά, η τέχνη; Τι σημασία έχει η τέχνη –και η ζωή η ίδια– όταν πλέον υπάρχει η ψηφιακή πραγματικότητα; Τέτοια ερωτήματα διατρέχουν την τετράωρη παράσταση του Λούκας Ταρκόφσκι που παραθέτει μια επική, ιδιοφυή και πρωτότυπη ιστορία για τους ταραγμένους καιρούς μας.

Παίζουν οι ηθοποιοί Juris Bartkevičs, Kaspars Dumburs, Ērika Eglija-Grāvele, Yan Huang, Andrzej Jakubczyk, Rēzija Kalniņa, Katarzyna Osipuk, Artūrs Skrastiņš, Mārtiņš Upenieks, Vita Vārpiņa, Toms Veličko, Xiaochen Wang, σε κείμενο και δραματουργία της Anka Herbut.

Πότε θα ξαναδούμε παράσταση του Λούκας Τβαρκόφσκι στην Ελλάδα

Με τον διεθνή τύπο να παραληρεί, ο Tβαρκόφσκι επιστρέφει στην Ελλάδα για τη Στέγη δύο φορές σε τρεις μήνες αφού μετά τον "Rohtko” θα παρουσιάσει το "Respublika” που θα κάνει ελληνική πρεμιέρα τον Ιούνιο σε έναν χώρο-έκπληξη, εκτός Στέγης. Ένα εξάωρο rave party και ένα υβριδικό θέαμα-κατάσταση όπου techno μουσική, θέατρο, περφόρμανς, χορός, σινεμά, εικαστικές τέχνες και dj-set γίνονται ένα. Τίποτα με τον Τβαρκόφσκι δεν είναι όπως έχουμε συνηθίσει. Δεν κατατάσσεται, δεν περιγράφεται, ανατρέπει την έννοια του χρόνου κάνοντας την ώρα να μοιάζει με δεκάλεπτο, ξεπερνά κάθε προσδοκία.

Η παράσταση είναι στα λετονικά και στα αγγλικά με ελληνικούς και αγγλικούς υπέρτιτλους.

Στην παράσταση γίνεται χρήση στροβοσκοπικών φωτισμών (strobe lights). Επίσης κατά τη διάρκεια της και για τις ανάγκες του έργου, οι ηθοποιοί καπνίζουν επί σκηνής.