Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος: "Δεν μπορεί να μην αφορά τον καλλιτέχνη το τι συμβαίνει στην κοινωνία"

"Σε όλους τους αιώνες, το καλό θέατρο ήταν κοινωνικό". Αυτή είναι η φράση που κρατώ από τη συζήτησή μου με τον ιδρυτή του Θεάτρου του Νέου Κόσμου, Βαγγέλη Θεοδωρόπουλο, που φέρνει στη σκηνή του ένα έργο τοι οποίο εξερευνά τη θέση της γυναίκας στη σύγχρονη πραγματικότητα. Ο λόγος για τη "Γέρμα" – όχι, όμως, εκείνη που συμπληρώνει την τριλογία της υπαίθρου του σπουδαίου Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα, αλλά τη μεταφορά της στο σήμερα από τον Σάιμον Στόουν (από 1/11, θέατρο Πόρτα).

Τον κεντρικό ρόλο ερμηνεύει η συγκλονιστική Μαρία Κίτσου, έχοντας στο πλάι της έναν ικανό θίασο, αποτελούμενο από τους Ιωσήφ Ιωσηφίδη (ο σύζυγος), Ασπασία Κράλλη, Μαριάννα Μαριγώνη (που ερμηνεύουν ρόλους που δεν υπήρχαν στο πρωτότυπο, αυτούς της μητέρας και της φίλης της βασικής ηρωίδας, αντίστοιχα), Τατιάνα Πίττα και Χάρη Χαραλάμπους-Καζέπη.

Από τον Λόρκα στον Στόουν

Ήταν το 1934 όταν ο Ισπανός δραματουργός με το τραγικό τέλος παρουσίασε στη Μαδρίτη τη "Γέρμα", που στη γλώσσα του θα πει "άγονη" ή "στέρφα". Όπως υποδεικνύει αυτή η τελευταία, σχεδόν βίαιη λέξη, το κείμενο αφηγείται την ιστορία μιας παντρεμένης γυναίκας που δεν μπορούσε να αποκτήσει παιδί, όσο και αν το ήθελε ή προσπαθούσε.

"Δεν θέλω να προσδιορίζομαι ως πιστός σε ένα κείμενο"
-Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος

Το γεγονός αυτό βασανίζει την ψυχή της, την κάνει να αισθάνεται άδεια, αλλά διαβρώνει και τη σχέση της με τον άντρα της. Ο ποιητικός ρεαλισμός είναι το νήμα που συνδέει την Ανδαλουσία του 20ού με το Λονδίνο του 21ου, σύμφωνα με τον Βαγγέλη Θεοδωρόπουλο, ο οποίος παρατηρεί ότι και τότε και τώρα –αν και σε μικρότερο βαθμό– οι γυναίκες που έχουν προβλήματα στην τεκνοποίηση δεν αντιμετωπίζονται θετικά και γίνονται αντικείμενο κουτσομπολιού.

Ερχόμενοι, λοιπόν, στην καινούργια εκδοχή του Στόουν (που παρουσιάστηκε με επιτυχία στο γνωστό για τις επανεκτελέσεις των κλασικών θέατρο Young Vic), βλέπουμε μια "Γέρμα" που είναι επιτυχημένη μπλόγκερ και δημοσιογράφος. Ο άντρας της δεν είναι κάποιος γαιοκτήμονας στην ύπαιθρο, αλλά ένας εξίσου επιτυχημένος επιχειρηματίας, που ζει στην πόλη.

"Τη Μαρία Κίτσου την είχα ξεχωρίσει από όταν ήταν μαθήτριά μου στο Εθνικό"
-Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος

Στο παιχνίδι μπαίνει επίσης ένα ιατροτεχνολογικό επίτευγμα που δεν υπήρχε στην εποχή του Λόρκα, δηλαδή η εξωσωματική γονιμοποίηση, που δίνει κάποια ελπίδα, αν και αποβαίνει άκαρπη. Το ζευγάρι οδηγείται σε αδιέξοδο, με την απιστία να καραδοκεί και την κεντρική ηρωίδα να εσωτερικεύει το πρόβλημά της σε βαθμό που καταστρέφει την ψυχική της υγεία αλλά και, συνολικά, τη ζωή της.

Με τη ματιά του σκηνοθέτη

Ρωτώντας τον Βαγγέλη Θεοδωρόπουλο πώς αντιμετώπισε το κείμενο αυτό, μου εκμυστηρεύτηκε τη μέθοδό του για κάθε νέα σκηνοθετική του περιπέτεια: "Μου αρέσει πολύ να το καταλαβαίνω ουσιαστικά και αυτό σημαίνει ότι προσπαθώ να μπω βαθιά στο κείμενο, επιχειρώντας πολλαπλές αναγνώσεις. Κι αν είναι πραγματικά καλό, τότε δεν πρόκειται να γίνει βαρετό. Έπειτα, η δουλειά μου μοιάζει με την κατασκευή ενός παζλ, το οποίο, όμως, χρειάζεται πρώτα να διαλυθεί σε κομμάτια και έπειτα να συναρμολογηθεί πάλι. Στη διαδικασία αυτή, βέβαια, ο θεατής παίζει πολύ μεγάλο ρόλο: ουσιαστικά είναι και ο ίδιος ένας σκηνοθέτης, καθώς βλέπει την παράσταση με τη δική του ματιά".

Σχολιάζοντας τον κοινωνικό προβληματισμό του έργου, υπογράμμισε ότι, γενικότερα, δεν μπορεί να μην αφορά τον καλλιτέχνη και το έργο που επιλέγει το τι συμβαίνει γύρω του, κάνοντας αναφορά και στον πόλεμο που καταστρέφει την Παλαιστίνη. Πολύ σαφής ήταν και η θέση του σχετικά με τις "παρεμβάσεις" νεότερων καλλιτεχνών σε έργα που έχουν καθιερωθεί (όπως συμβαίνει και στη "Γέρμα"), γεγονός που φέρνει αντιδράσεις στο ελληνικό κοινό αν κρίνουμε από τη φετινή Επίδαυρο: "Δεν θέλω να προσδιορίζομαι ως πιστός σε ένα κείμενο, παρότι αυτό είναι που φέρνω στη σκηνή. Δεν ανήκω σε στρατόπεδο να λέω ότι "το σέβομαι” – το τι σέβομαι είναι υπόθεση δική μου". Φυσικά, δεν θα μπορούσαμε να μη μιλήσουμε και για την ηθοποιό που ερμηνεύει την κεντρική ηρωίδα, τη Μαρία Κίτσου, η οποία υπήρξε μαθήτριά του στο Εθνικό. "Την είχα ξεχωρίσει από τότε", παραδέχεται, χαρακτηρίζοντάς την ευφυή και συμπληρώνοντας: "Θαυμάζω την ενέργεια και τη δύναμή της επάνω στη σκηνή. Είναι ένα πλάσμα που αγαπώ".