Πάτροκλος Σκαφιδάς
Ποιος είναι ο "Μισάνθρωπος", ο ήρωας του Μολιέρου;
Είναι ένας άνθρωπος που παρατηρεί την κοινωνία, την υποκρισία, τον ναρκισσισμό και την ψευτιά και λέει αλήθειες. Όσα λέει για την εξουσία, αλλά και για άλλα πράγματα μπορούν να μας βρουν σύμφωνους. Ο τρόπος ίσως, η οργή με την οποία διατυπώνει αυτές τις αλήθειες, αλλά και το γεγονός ότι δεν δείχνει καμία κατανόηση και προσαρμοστικότητά κάνουν τον κόσμο να τον αποκαλεί μισάνθρωπο.
Η απολυτότητα λοιπόν είναι το βασικό χαρακτηριστικό του;
Είναι δογματικός, αλλά από την άλλη σκέψου ότι ερωτεύεται τη Σελιμέν, μια γυναίκα που διαθέτει όλα αυτά τα χαρακτηριστικά τα οποία κρίνει ως αρνητικά. Παρ’ όλα αυτά την ερωτεύεται πολύ, θέλει να είναι μαζί της, στην αυλή της, στο σπίτι της. Το φοβερό είναι ότι αυτοί οι δυο δεν διαφέρουν πολύ. Κι εκείνη κρίνει τους άλλους με ένα διαφορετικό τρόπο χωρίς να βγάζει μανιφέστο. Κάνει το ίδιο πράγμα με τον Αλσέτ, μόνο που το κάνει πίσω από την κλειδαρότρυπα, όχι μπροστά σε όλους. Είναι η άλλη όψη ενός νομίσματος με τον ναρκισσισμό να υπερέχει. Ο Αλσέτ πολεμά το ναρκισσισμό, αλλά φέρετε σαν νάρκισσος γιατί ο άνθρωπος που πραγματικά πιστεύει σε κάποια πράγματα δεν έχει την ανάγκη να βγει να τα φωνάξει. Η Σελιμέν από την άλλη, είναι ο ορισμός του ναρκισσισμού. Κυκλοφορεί στο σαλόνι, θέλει να ‘ναι όλα τα βλέμματα πάνω της, είναι μια πολύ ευφυής γυναίκα που ξέρει να παίζει πολύ καλά το παιχνίδι.
Τι είναι ποιο ισχυρό η υποκρισία ή η ανασφάλεια;
Η υποκρισία δεν προκύπτει από την ανασφάλεια; Το ίδιο και ο εγωισμός και πολλά άλλα αρνητικά χαρακτηριστικά. Η ασφάλεια είναι η πρώτη μας ανάγκη και όταν δεν την πάρουμε από μικρή ηλικία δημιουργούνται πεποιθήσεις ανασφάλειας. Ο καθένας την εκφράζει σε διαφορετικούς τομείς, κάποιοι στις σχέσεις, άλλοι στην αγάπη ή στα επαγγελματικά. Η αίσθηση ασφάλειας και η ανάγκη μας για αγάπη οδηγούν τα πράγματα.
Ποια πράγματα σε δυσκόλεψαν ερευνώντας το ρόλο της Σελιμέν για την παράσταση;
Είναι ένας πολύ σημαντικός ρόλος για μένα. Στο κείμενο του Μολιέρου διαφαίνεται ένας πρώιμος φεμινισμός μέσα από τα λόγια της Σελιμέν. Είναι μια λιμπερτίνα της εποχής, μια πολύ ελεύθερη γυναικά. Η δυσκολία μου ήταν στο να αποκωδικοποιήσω όλα τα κομμάτια αυτής της γυναίκας γιατί σε μία πρώτη ανάγνωση φαίνεται ως μια κακομαθημένη κοπέλα. Κανένας άνθρωπος δεν είναι μόνο ένα πράγμα το ίδιο κι εκείνη, οπότε είχα την ανάγκη να ερευνήσω και να αναλύσω κάθε της πλευρά. Αυτό είχε μια δυσκολία αλλά μου άρεσε πολύ όλο αυτό το ταξίδι των προβών και τώρα της παράστασης. Είναι ο ρόλος που έχω απολαύσει περισσότερο στη ζωή μου μέχρι σήμερα. Αναρωτιόμουν για το κομμάτι της έντονης θηλυκότητας της και του τρόπου που κινείται αυτή η γυναίκα, τόσο σίγουρη για τον εαυτό της, αλλά πίσω -πίσω πολύ ανασφαλής. Σκεφτόμου λοιπόν, πώς παίζεται αυτό; Όλα αυτά τα πράγματα τα αναλύσαμε, τα δουλέψαμε στην ωραία διαδρομή με τον Γιάννη Κακλέα.
Υπήρξε κάποια συμβουλή του Γιάννη που ξεκλειδώσει τα "μυστικά" του ρόλου;
Δεν μπορώ να πω ένα μόνο πράγμα. Είναι πρώτη φορά που δουλεύω μαζί του και χαίρομαι πολύ. Ως σκηνοθέτης μπήκε μέσα σε αυτή τη δουλειά πολύ ανοιχτός στα πράγματα. Κάναμε συζητήσεις, δοκιμές, αυτοσχεδιασμούς, σου έδινε την ελευθερία, αλλά και τη σιγουριά ότι ξέρουμε τι κάνουμε, ότι υπάρχει ένα πλαίσιο. Δεν έχω ξανά βιώσει κάτι ανάλογο στο θέατρο. Και ο Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος που κρατά το ρόλο του Αλσέτ είναι σαρωτικός και ήταν τόσο βοηθητικός. Είχα ακούσει ότι ο Γιάννης Κακλέας φτιάχνει δεμένους θιάσους και το επιβεβαιώνω. Ταιριάξαμε πάρα πολύ ως ομάδα, έχει γίνει κάτι μαγικό σ' αυτή τη δουλειά. Στο "Μισάνθρωπο" συμβαίνει κάτι που ξέρεις ότι δεν θα το ζήσεις εύκολα στην επόμενη και την μεθ’ επόμενη θεατρική συνεργασία. Μπορεί να μην ταιριάζουμε όλοι να κάναμε παρέα αλλά είμαστε σε πολύ κοινό mind setting, υπάρχει ένα ωραίο κλίμα εμπιστοσύνης. Είμαι πολύ ευγνώμων γι’ αυτή τη δουλειά.
Διαβάστε Επίσης
Τα κοστούμια της παράστασης είναι εποχής, αλλά το ανέβασμα του έργου δεν είναι κλασικό.
Υπάρχει ένα κλείσιμο ματιού σε σχέση με την εποχή που διαδραματίζεται και έχει ενδιαφέρον το δει κανείς στην σκηνή και να μπει μαζί μας στην περιπέτεια του "Μισάνθρωπου". Είναι μια παράσταση που ξαφνιάζει, συμβαίνουν πράγματα κι εκεί που φαίνεται να είναι ένα πράγματα πολύ ανοιχτό και πολύ προς τα έξω, αρχίζει κάπως να μπαίνει προς τα μέσα, σε κάτι πιο εσωτερικό.
Ο έρωτας είναι ένα κυρίαρχο στοιχείο του έργου. Τελικά ο έρωτας σε κάνει αδύναμο;
Είναι βαθιά ριζωμένος στο DNA μας ο έρωτας και μας αρέσει η ταύτιση του με το δράμα. Υπάρχουν όμως κι άλλα πράγματα στο έρωτα, ο καθένας τον βιώνει με πολύ προσωπικό τρόπο. Για μένα, ο έρωτας είναι κινητήριος δύναμη, δεν είναι ποτέ εμπόδιο, με ανθίζει, δε με ρίχνει. Σε μένα πρώτα λειτουργεί κάτι εγκεφαλικά και μετά έρχεται η χημεία και το σαρκικό κομμάτι.
Ποιο είναι το όνειρό σου;
Να είμαι πιο συνειδητοποιημένη, να πάψω να ασχολούμαι με το χθες και με το αύριο, να με απασχολεί μόνο το τώρα, να πάψω να θυμώνω, να μπορώ να κατανοώ. Η συγχώρεση για παράδειγμα ένα κομμάτι πολύ σημαντικό που οι άνθρωποι δύσκολα ερχόμαστε σε επαφή. Αυτά ψάχνω. Δεν είμαι ο Δαλάι Λάμα, αλλά θα ήθελα να τα βρω, οπότε η ανάγκη μου αυτή με κάνει να πετάω τα πράγματα, που έχω μέσα μου και δε με πάνε παρακάτω. Φοβόμαστε την αλλαγή, αλλά η αλλαγή δεν είναι κάτι κακό όπως νομίζουμε. Η ίδια η ζωή είναι αλλαγή κινείται συνέχεια, όλα αλλάζουν. Υπάρχουν και βίαιες αλλαγές, όπως μια απώλεια, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι ακόμα και αυτό δεν θα σε πάει αλλού. Απλά φοβόμαστε να ανοίξουμε την πόρτα και να περάσουμε στην επόμενη πίστα.
Περισσότερες πληροφορίες
Ο μισάνθρωπος
Η σκληρή σάτιρα του συγγραφέα για την υποκρισία μέσα από μια παράσταση που αναδεικνύει τα διαχρονικά στοιχεία του έργου, με ένα σχολιαστή που δυναμιτίζει κάθε προσπάθεια σοβαροφάνειας των ηρώων.
