Ο διανοούμενος, σκηνοθέτης και ηθοποιός Βασίλης Παπαβασιλείου, ξεκινώντας το 1999 μια σπουδή των αρχαιόθεμων ποιητικών σκηνικών μονολόγων του Γιάννη Ρίτσου, παρουσίασε την πολυσυζητημένη παράσταση "Ελένη" με διαλείμματα επί μία δεκαετία (1999-2009), και συνεχίζει να κρατά ανοιχτή τη διαλεκτική γραμμή επικοινωνίας με την ηρωίδα και σήμερα.
Εν αρχή ην ο Ρίτσος
Όλα ξεκίνησαν το 1999, όταν ύστερα από πρόταση του τότε καλλιτεχνικού διευθυντή του Φεστιβάλ Αθηνών Θάνου Μικρούτσικου, μαζί με το συνεργάτη του, Νίκο Σακαλίδη, παρουσίασαν στην Πνύκα το αναλόγιο "Ο κύριος Γιάννης Ρίτσος". Από εκεί και μετά οδηγήθηκε στην παρουσίαση όλου του κειμένου το 2001, και μέχρι το 2019, ο Βασίλης Παπαβασιλείου μας καθήλωνε με τον φιλοσοφικό μονόλογο. Θα έλεγε κανείς ότι ο Ρίτσος είναι γι’ αυτόν η αφετηρία για να συναντήσει τον Ευριπίδη και τη δική του "Ελένη". Προέκταση του προβληματισμού γύρω από την ηρωίδα αποτελεί η σκηνοθεσία του στην ευριπίδεια "Ελένη", σε παραγωγή του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος, που αν και δεν κατάφερε (λόγω των πυρκαγιών) να παρουσιαστεί στην Επίδαυρο το καλοκαίρι του 2021, παίχτηκε όμως για τρεις παραστάσεις στην Αθήνα σε περιοδεία.
Για ένα πουκάμισο αδειανό
Η Έμιλυ Κολιανδρή κρατά τον πρωταγωνιστικό ρόλο σ’ αυτό το ειρωνικό έργο του αρχαίου δραματουργού, που θέλει τον Πάρι να πηγαίνει στην Τροία όχι με την πραγματική Ελένη, αλλά με ένα ομοίωμά της, ενώ η αληθινή ηρωίδα παραδίδεται από τον Ερμή, σύμφωνα με την επιθυμία της Ήρας, στο βασιλιά της Αιγύπτου Πρωτέα, για να την προστατεύει. "Στην Τροία δεν πήγα εγώ, μόνο το όνομά μου", λέει η Ελένη και με αφετηρία τη φράση που ακούγεται στο έργο, ο σκηνοθέτης Βασίλης Παπαβασιλείου υπογραμμίζει στο σημείωμά του πως "όλοι οι πόλεμοι χρειάζονται τον εξωραϊσμό ενός προσχήματος για να πυροδοτηθούν. Είτε το επίδικο αντικείμενο λέγεται Τροία, είτε Σικελία, η κατακτητική μηχανή χρειάζεται πάντα "ένα πουκάμισο αδειανό”, "μιαν Ελένη” για να πάρει μπρος. Τα αποτελέσματα είναι αναπόφευκτα κωμικοτραγικά".
Σύμφωνα με τον Βασίλη Παπαβασιλείου, ο Ευριπίδης του έδωσε το έναυσμα ώστε να προσεγγίσει την παράσταση με τρόπο που καταλήγει στην περιοχή της τραγικωμωδίας. Η Ελένη της Κολιανδρή θα έχει τα χαρακτηριστικά μιας σύγχρονης γυναίκας, ενώ η παράσταση απέχει από την κλασική έννοια της τραγωδίας. Παίζουν ακόμα οι ηθοποιοί: Θέμης Πάνου (Μενέλαος), Αγορίτσα Οικονόμου (Θεονόη), Γιώργος Καύκας (Θεοκλύμενος), Έφη Σταμούλη (Γερόντισσα), Δημήτρης Κολοβός (Αγγελιοφόρος Α΄), Άγγελος Μπούρας (Αγγελιοφόρος Β΄), Δημήτρης Μορφακίδης (Τεύκρος), Παναγιώτης Παπαϊωάννου (Θεράπων), Νικόλας Μαραγκόπουλος, Ορέστης Παλιαδέλης (Διόσκουροι).
Περισσότερες πληροφορίες
Ελένη
Η ωραία Ελένη δεν πήγε ποτέ στην Τροία, μόνο το είδωλό της βρέθηκε εκεί σύμφωνα με το αντιπολεμικό δράμα, στο οποίο ο Ευριπίδης καταδεικνύει τον παραλογισμό του πολέμου.
